Mới đây, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã đưa ra đề xuất bỏ bảo hiểm bắt buộc đối với xe gắn máy. 

VCCI lý giải, tỷ lệ chi trả bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự với xe máy vẫn ở mức rất thấp. Trong năm 2019, mức chi trả là 45 tỷ đồng, trên tổng số 765 tỷ đồng phí bảo hiểm.

Tỷ lệ này thấp hơn rất nhiều các loại bảo hiểm bắt buộc khác, cụ thể, tỷ lệ chi trả của bảo hiểm trách nhiệm dân sự của ôtô là khoảng 33%, bảo hiểm cháy nổ là 31%.

Do đó, VCCI cho rằng, với số tiền chi trả 45 tỷ đồng rất khó có thể thuyết phục rằng lợi ích mang lại từ khoản tiền bồi thường bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe máy lớn hơn chi phí xã hội phải bỏ ra là 765 tỷ đồng. Như vậy, nhìn về mặt tổng lợi ích cho xã hội, bảo hiểm bắt buộc với xe máy không bảo đảm nguyên tắc lợi ích lớn hơn chi phí.

Về vấn đề này, trong buổi họp báo vào chiều 9/1, ông Ngô Việt Trung, Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm, Bộ Tài chính cho rằng, việc giữ lại quy định bảo hiểm bắt buộc đối với xe máy là cần thiết trong việc đảm bảo các mục tiêu an sinh xã hội.

Theo ông Trung, về mặt đạo lý, xe cơ giới bao gồm ôtô, xe máy là nguồn nguy hiểm cao độ khi vận hành, hoạt động và tham gia giao thông có thể gây thiệt hại tới sức khỏe, tính mạng, tài sản của bên thứ ba. Trong khi đó, nhiều trường hợp chủ xe đã tử vong khi xảy ra tai nạn hoặc đang gặp khó khăn về tài chính, không có đủ khả năng chi trả bồi thường cho nạn nhân.

Tại Việt Nam, xe máy vẫn là nguồn phương tiện vận tải cơ giới chủ yếu và là nguồn gây tai nạn lớn nhất. Theo số liệu của Ủy ban an toàn giao thông Quốc gia, trong giai đoạn 2016-2020, hơn 63% nguyên nhân gây ra tai nạn đến từ phương tiện xe máy.

Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm cho rằng trong các trường hợp này, bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới, bao gồm cả xe máy, là giải pháp tài chính, công cụ chuyển giao rủi ro từ chủ xe sang các doanh nghiệp bảo hiểm.

Hầu hết quốc gia đều áp dụng bảo hiểm bắt buộc với chủ xe ôtô, mô tô, xe máy, thậm chí có quốc gia còn áp dụng cả với xe đạp điện. Trong đó, có nhiều quốc gia phát triển với số lượng mô tô, xe máy thấp như Mỹ (khoảng 8 triệu xe); EU (11,6 triệu xe) hay các nước đang phát triển có số lượng xe máy lớn như Ấn Độ (221 triệu xe), Trung Quốc (trên 90 triệu xe), Indonesia (110 triệu xe), Thái Lan (22 triệu xe)…

Để đảm bảo việc tham gia bảo hiểm bắt buộc, nhiều quốc gia như Ấn Độ, Nhật Bản, Singapore… còn có quy định tham gia giao thông khi không có bảo hiểm trách nhiệm dân sự với bên thứ ba là bất hợp pháp và có thể áp dụng hình phạt tù trong trường hợp tái phạm, vi phạm nhiều lần.

Về một số vấn đề liên quan tới việc chi trả bảo hiểm thấp, ông Trung cho biết trong thời gian tới, cơ quan quản lý bảo hiểm sẽ rà soát, sửa đổi, bổ sung quy định nhằm tăng tỷ lệ chi bồi thường đối với bảo hiểm của chủ xe máy.

“Tại dự thảo Nghị định sắp ban hành nhằm đồng bộ với Luật Kinh doanh bảo hiểm số 08/2022 cũng đã bổ sung quy định giảm 15% phí đối với các phương tiện có lịch sử bồi thường thấp. Đồng thời đề xuất tăng tỷ lệ chi hỗ trợ nhân đạo từ 25% lên 30% để tăng cường số chi hỗ trợ trong trường hợp tai nạn thuộc loại trừ trách nhiệm bảo hiểm hoặc không thuộc phạm vi bồi thường”, ông Trung nói.

Ngoài ra, trong thời gian tới, ông Trung cho biết trên cơ sở đánh giá các kết quả đã triển khai, cơ quan quản lý bảo hiểm sẽ tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi phù hợp với tình hình thực tế, lợi ích và các rủi ro liên quan.

Cũng trong buổi họp báo, ông Trung tiết lộ, theo báo cáo của các doanh nghiệp trong ngành, năm 2021, doanh thu của hoạt động bảo hiểm xe cơ giới vào khoảng 3.970 tỷ đồng. Trong đó, doanh thu từ xe cơ giới là ôtô chiếm 2.893 tỷ và xe máy vào khoảng 1.016 tỷ đồng.

Cũng trong năm này, số tiền bồi thường bảo hiểm của toàn bộ xe cơ giới vào khoảng 750 tỷ đồng, với 722 tỷ của ôtô và số chi trả bảo hiểm với chủ phương tiện xe máy là 27 tỷ đồng.

Số liệu thống kê bình quân giai đoạn 2017-2021 cũng cho biết tỷ lệ chi trả bồi thường của bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự với chủ xe cơ giới là 19,81%.