Sớm đầu tư 3 dự án là hết sức cấp thiết

Theo đó, trình bày Tờ trình tóm tắt Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi 3 dự án xây dựng đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, Biên Hòa - Vũng Tàu, Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng (giai đoạn 1) trước Quốc hội sáng nay (6/6), Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, việc sớm đầu tư 03 dự án là hết sức cấp thiết với các lý do: Một là, thực hiện các mục tiêu phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại theo Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII và Nghị quyết, Thông báo của Bộ Chính trị.

Hai là, đáp ứng nhu cầu vận tải ngày càng tăng cao, giải quyết điểm nghẽn về hạ tầng giao thông vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, phát huy tiềm năng, khai thác lợi thế của vùng Tây Nguyên, vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Ba là, cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia nói chung và các vùng Tây Nguyên, duyên hải Nam Trung Bộ, Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Cửu Long nói riêng.

Bốn là, tạo tiền đề, động lực và không gian mới phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh, xóa đói giảm nghèo.

Năm là, phát triển phương thức vận tải bền vững hiện đại, góp phần giảm tai nạn giao thông.

Đáng chú ý, theo Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết, sơ bộ tổng mức đầu tư các dự án khoảng 84.463 tỷ đồng. Trên cơ sở tiến độ triển khai 03 dự án, dự kiến nhu cầu vốn trong giai đoạn 2021 - 2025 khoảng 60.124 tỷ đồng, chuyển tiếp giai đoạn 2026 - 2030 khoảng 24.339 tỷ đồng.

Nguồn vốn giai đoạn 2021 - 2025, Chính phủ dự kiến bố trí từ: Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 đã dự kiến phân bổ cho 03 dự án khoảng 26.147 tỷ đồng; Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 của Bộ Giao thông vận tải sau khi rà soát, sắp xếp lại khoảng 2.203 tỷ đồng; Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội khoảng 9.620 tỷ đồng; Tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2021 khoảng 13.796 tỷ đồng; Ngân sách địa phương khoảng 8.358 tỷ đồng.

Trong 2 năm 2022, 2023, Chính phủ ưu tiên giải ngân hết toàn bộ nguồn vốn từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2021.

Bộ trưởng Bộ GTVT cũng cho biết, dù tỷ trọng vốn của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội chỉ chiếm khoảng 11,3% trong tổng nguồn vốn của 03 dự án nhưng nếu được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư trong kỳ họp thứ 3, thời gian giải ngân nguồn vốn này chỉ còn khoảng 1 năm. 03 dự án đều đáp ứng các nguyên tắc, tiêu chí và có quy mô, lĩnh vực, tính cấp thiết đáp ứng các quy định về trường hợp áp dụng cơ chế đặc thù của Quốc hội tại Nghị quyết số 43/2022/QH15. Để đẩy nhanh tiến độ triển khai, kiến nghị 03 dự án được áp dụng các cơ chế chính sách đặc thù được Quốc hội chấp thuận tại Nghị quyết số 43/2022/QH15.

Theo đó, Chính phủ đã xây dựng một số cơ chế chính sách đặc thù và nếu được áp dụng, dự kiến tiến độ các dự án như sau: chuẩn bị đầu tư năm 2022, khởi công năm 2023, dự án Biên Hòa - Vũng Tàu cơ bản hoàn thành năm 2025; dự án Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng cơ bản hoàn thành một số đoạn có lưu lượng lớn năm 2025 và toàn tuyến năm 2026.

Đề nghị các địa phương cam kết chịu trách nhiệm trước Chính phủ việc bố trí nguồn ngân sách cho 3 dự án

Thẩm tra nội dung nêu trên, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, việc đầu tư các tuyến cao tốc này sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của các vùng có tuyến cao tốc đi qua, giúp tăng cường việc bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Liên quan đến nguồn vốn của các dự án, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu rõ: Đối với nguồn kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 dự kiến phân bổ cho dự án khoảng 26.147 tỷ đồng theo Nghị quyết số 29/2021/QH15 của Quốc hội (trong 78.719 tỷ đồng, Quốc hội đã dự kiến phân bổ vốn cho các dự án đường bộ cao tốc, dự án trọng điểm khác); Nguồn vốn từ rà soát, sắp xếp lại Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 của Bộ Giao thông vận tải khoảng 2.203 tỷ đồng;

Ủy ban Kinh tế cho rằng, việc Chính phủ dự kiến tập trung các nguồn vốn nêu trên nhằm cơ bản hoàn thành các dự án là phù hợp. Tuy nhiên, theo báo cáo của Chính phủ trong số các dự án dự kiến tiết giảm vốn, có một số dự án hoàn thành trong và sau năm 2022, do đó đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát và chịu trách nhiệm về tính khả thi của nguồn vốn từ rà soát, sắp xếp lại Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 của Bộ Giao thông vận tải.

Về nguồn vốn từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội khoảng 9.620 tỷ đồng. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết, Ủy ban Kinh tế nhận thấy 3 dự án đáp ứng các nguyên tắc, tiêu chí quy định tại điểm 1.2 khoản 1 Điều 3 của Nghị quyết số 43/2022/QH15 về lựa chọn và phẩn bổ vốn cho các dự án thuộc Chương trình, do đó, việc sử dụng nguồn vốn của Chương trình cho 3 dự án là phù hợp.

"Ngày 4/6/2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có Thông báo kết luận số 1124/TB-TTKQH, trong đó nhất trí đề xuất của Chính phủ dự kiến bố trí 9.620 tỷ đồng cho 3 dự án này. Đồng thời, đề nghị Chính phủ cần tổng hợp, cập nhật 3 dự án vào Danh mục các dự án sử dụng nguồn vốn của Chương trình để sớm trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi phân bổ vốn theo quy định", ông Vũ Hồng Thanh nêu.

Về nguồn tăng thu, cắt giảm, tiết kiệm chi ngân sách trung ương (NSTW) năm 2021 khoảng 13.796 tỷ đồng, Ủy ban Kinh tế nhận thấy đề xuất bố trí nguồn tăng thu, cắt giảm, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2021 cho 3 dự án này là phù hợp quy định Luật Ngân sách nhà nước, do đó nhất trí với đề xuất của Chính phủ.

Ngày 4/6/2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có Thông báo kết luận số 1124/TB-TTKQH, trong đó nhất trí đề xuất của Chính phủ dự kiến bố trí 13.796 tỷ đồng cho 3 dự án này.

Theo ông Vũ Hồng Thanh, có ý kiến cho rằng việc sử dụng nguồn tăng thu, cắt giảm, tiết kiệm chi NSTW cho 3 dự án thì khả năng giải ngân hết số vốn trong năm 2022 là khó khả thi, do đến nay các dự án chưa được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư, vì vậy đề nghị Chính phủ báo cáo, làm rõ, tính toán khả năng giải ngân để bảo đảm thời hạn sử dụng nguồn vốn này theo quy định, đồng thời, cam kết và chịu trách nhiệm trước Quốc hội về việc sử dụng hiệu quả các nguồn vốn, bảo đảm, tiến độ, chất lượng của 3 dự án;

Về nguồn vốn ngân sách địa phương (NSĐP), tham gia đầu tư 3 dự án khoảng 8.358 tỷ đồng để tham gia khoảng 50% chi phí giải phóng mặt bằng các dự án thành phần. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu rõ: Theo quy định của pháp luật, khi quyết định chủ trương đầu tư phải quyết định tổng mức vốn và cơ cấu vốn. Đến nay, đã có Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh các tỉnh cam kết bố trí vốn cho 3 dự án. Để bảo đảm tiến độ, chất lượng cho các Dự án, đề nghị các địa phương cam kết chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội về việc bố trí nguồn ngân sách địa phương cho 3 dự án.

Quốc Trần