Ngày 7/12 tại Hưng Yên, Cục Di sản Văn hóa phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hưng Yên tổ chức hội thảo "Đánh giá hiệu quả Chương trình hành động quốc gia bảo vệ và phát huy giá trị Di sản văn hóa phi vật thể thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt (giai đoạn 2017 - 2022).

Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương chỉ rõ, sau 5 năm, bên cạnh những mặt tích cực thì việc thực hành, quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt vẫn để xảy ra những hiện tượng phản cảm, sai lệch với bản chất của di sản.

Trong đó, có hiện tượng tổ chức hầu đồng không đúng không gian tâm linh; sử dụng nhiều vàng mã và đồ lễ đắt tiền để chia, phát lộc trong lễ hầu đồng; có hiện tượng lợi dụng hầu đồng, lợi dụng niềm tin của nhân dân để trục lợi, kiếm tiền và làm ảnh hưởng đến đời sống tâm linh, tinh thần của cộng đồng…

Một số tổ chức, cá nhân lợi dụng danh hiệu của di sản để tổ chức các liên hoan, hội nghị, hội thảo, trình diễn di sản và kêu gọi sự đóng góp không dựa trên sự hiểu biết đầy đủ của cộng đồng chủ thể di sản cho các sự kiện này, cũng như việc trao tặng các giấy khen, giấy chứng nhận một cách tùy tiện.

Còn theo Cục Di sản Văn hóa, công tác quản lý Nhà nước về di sản này còn gặp nhiều khó khăn, thách thức. Một số vấn đề bộc lộ rõ nét như nhận thức của công chúng, cộng đồng và một bộ phận cán bộ về di sản còn hạn chế; hành lang pháp lý nhằm hướng dẫn, điều chỉnh hoạt động thực hành di sản còn thiếu và chưa cụ thể.

Đáng chú ý là vấn đề thực hành không đúng nguyên tắc (trang phục, bài bản và các yếu tố khác có liên quan); các hoạt động giao lưu trình diễn tín ngưỡng ồ ạt, tùy tiện. Xuất hiện một số tổ chức tham gia vào các hoạt động liên quan tới di sản nhưng nặng về tính hình thức, không vì di sản, huy động đóng góp của các thanh đồng vào việc tổ chức thực hành di sản hoặc đóng góp để được tham gia các sự kiện liên quan mang nặng tính thương mại.

Cục Di sản Văn hóa khẳng định, các hoạt động tiêu cực, không đúng nguyên tắc thực hành của di sản dẫn tới những nguy cơ như làm giảm tính thiêng, trần tục hóa tín ngưỡng, lãng phí tiền và một số tiêu cực xã hội khác, gây ra xung đột giữa các bản hội và cá nhân người thực hành di sản.

Về giải pháp quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản, Cục Di sản Văn hóa đề nghị hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật quy định, hướng dẫn hoạt động quản lý, thực hành di sản văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ; ngăn chặn, kiên quyết xử lý vi phạm đối với các hành vi lợi dụng thực hành tín ngưỡng để trục lợi, kiếm tiền; cố tình thay đổi hình thức diễn xướng...

Đồng thời tiếp tục nghiên cứu, nhận diện, kiểm kê di sản để có những định hướng phát huy đúng đắn di sản tín ngưỡng này.

T.Toàn