Chiều 5/3, tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 2 năm 2025, báo chí đã bày tỏ quan tâm đến việc tác động của các chính sách thương mại mà Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đưa ra trong thời gian qua gây khá nhiều lo lắng đối với các ngành hàng xuất khẩu. Từ đó, việc chuẩn bị của các bộ, ngành cũng như đánh giá về khả năng Việt Nam có thể bị áp thuế đối ứng như thế nào, đặc biệt là đối với các ngành mà Tổng thống Hoa Kỳ đã thông báo về việc tăng thuế, ví dụ như ngành ô tô, gỗ…? 

Việt Nam chưa phải là nước chịu tác động mạnh từ chính sách áp thuế của Hoa Kỳ

Thông tin tại họp báo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, ngay khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đắc cử thì Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo ngay giao các bộ, ngành chủ động nghiên cứu các chính sách và kế hoạch hành động của ông Trump dự kiến khi nhậm chức.

Đồng thời, Bộ Công Thương đã phối hợp với các bộ, ngành có nhiều báo cáo và dự báo về câu chuyện này. "Ngay từ đầu năm 2025, Chính phủ khi họp cũng có nội dung khi đánh giá về tình hình thế giới cũng đề cập đến biến động diễn biến của thị trường thế giới, đồng thời với đó là một số chính sách tác động từ phía Hoa Kỳ. Như vậy, Chính phủ đã chủ động lường trước được sự việc và đề xuất các giải pháp", ông Sinh nói.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương, đến nay, Tổng thống Hoa Kỳ cũng đã có một số chính sách, đặc biệt là liên quan vấn đề áp thuế, có áp thuế đối với tất cả các mặt hàng trên thế giới nhưng đồng thời cũng có những mặt hàng có mức thuế khác nhau, đồng thời là áp với các quốc gia khác nhau. Việt Nam không nằm ngoài và chịu tác động bởi việc này.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Sinh Nhật Tân cũng cho biết có nhiều nước chịu tác động mạnh hơn, Việt Nam chưa phải là nước chịu tác động mạnh. Bộ Công Thương đã phối hợp kịp thời với các bộ, ngành và bản thân các bộ, ngành cũng rất chủ động có những báo cáo vừa là tổng hợp vừa riêng lẻ để báo cáo lên Chính phủ. "Dự kiến trong tháng 3 này, Chính phủ sẽ họp bàn chuyên đề trọng tâm, trọng điểm vào những giải pháp", ông Sinh thông tin.

Về phía Bộ Công Thương, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, Bộ đã giao ngay cho các cơ quan thương vụ các nước trên thế giới chứ không phải chỉ riêng Thương vụ Hoa Kỳ bởi tác động này là tác động lên toàn thế giới và sẽ có thể làm thay đổi, dịch chuyển dòng chảy thương mại, cho nên các thương vụ tất cả các nước cần nghiên cứu việc này và gửi thông tin kịp thời.

"Thông qua Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, Đại sứ quán Việt Nam tại Hoa Kỳ, Bộ Công Thương đã chủ động chuyển tải thông điệp tới phía Hoa Kỳ về mong muốn duy trì và xây dựng mối quan hệ kinh tế, thương mại hài hòa, bền vững, hai bên cùng có lợi với Hoa Kỳ; đồng thời khẳng định Việt Nam không có bất cứ chính sách nào có thể gây phương hại đến người lao động hay an ninh quốc gia của Hoa Kỳ", ông Sinh nhấn mạnh và cho biết, dự kiến, cuối tuần tới (13/3), Bộ trưởng Bộ Công Thương sẽ sang gặp ngài Trưởng Đại diện thương mại Hoa Kỳ để trao đổi và tiếp nối mối quan hệ đang rất tốt đẹp giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.

"Quan điểm của Bộ Công Thương là: Việt Nam và Hoa Kỳ là hai nền kinh bổ sung cho nhau. Nguyên nhân gây mất cân bằng trong thương mại giữa hai nước xuất phát từ tính chất bổ trợ giữa hai nền kinh tế, là do cơ cấu xuất khẩu và ngoại thương của hai nước. Hàng hóa Việt Nam xuất sang Hoa Kỳ chủ yếu là cạnh tranh với các nước thứ ba, không cạnh tranh trực tiếp với doanh nghiệp Hoa Kỳ trên thị trường Hoa Kỳ. Ngược lại, còn tạo điều kiện để người tiêu dùng Hoa Kỳ được sử dụng hàng hóa rẻ của Việt Nam", Thứ trưởng Bộ Công Thương nêu rõ.

Đánh giá thận trọng việc hợp tác đầu tư với các doanh nghiệp của những nước đang có căng thẳng thương mại với Hoa Kỳ

Theo ông Nguyễn Sinh Nhật Tân, Việt Nam là một nền kinh tế mở, trong quá trình hội nhập, Việt Nam theo đuổi một chính sách thương mại tự do, mức độ chênh lệch thuế quan đối với hàng hoá Hoa Kỳ là không nhiều và trong thời gian tới có thể tiếp tục xuống thấp hơn, do Việt Nam chủ trương giảm thuế MFN đối với nhiều mặt hàng. Do đó, một số sản phẩm Hoa Kỳ có lợi thế cạnh tranh cao, như ô tô, nông sản, khí hóa lỏng, ethanon… sẽ được hưởng lợi từ chính sách này, đồng thời sẽ tạo ra các luồng nhập khẩu tích cực từ Hoa Kỳ, góp phần vào việc cải thiện cán cân thương mại giữa hai nước.

Cùng với đó, giữa hai nước đã có cơ chế đối thoại chính sách thành lập theo Hiệp định Khung về Thương mại và Đầu tư Việt Nam - Hoa Kỳ. Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam cũng đã chủ động giao các bộ ngành rà soát những vướng mắc, xây dựng phương án xử lý những vấn đề Hoa Kỳ quan tâm; trên cơ sở thương mại công bằng, có đi có lại, đúng quy định của pháp luật, đáp ứng hài hòa, thỏa đáng lợi ích của các bên.

Đồng thời, Việt Nam cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư Hoa Kỳ tham gia vào quá trình hình thành, phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm ở Việt Nam, nhất là các dự án năng lượng trọng điểm (năng lượng mới, hydrogen, điện hạt nhân…), tạo tiền đề để tăng cường nhập khẩu khí hóa lỏng, nhiên liệu, thiết bị máy móc, công nghệ từ Hoa Kỳ, góp phần cải thiện cán cân thương mại giữa hai nước.

Đối với doanh nghiệp, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, Bộ cũng đã chủ động phối hợp với các ngành hàng để chuẩn bị ứng phó với các kịch bản khác nhau.

Bên cạnh đó, để tiếp tục phát triển trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động và khó khăn, ngoài nỗ lực từ Chính phủ, các bộ, ngành, còn phải dựa vào sự nhạy bén, chủ động bám sát thị trường và khả năng thích ứng, tìm tòi và phát triển năng lực cạnh tranh của bản thân các doanh nghiệp.

Đối với các doanh nghiệp cần tiếp tục chủ động xây dựng lộ trình và giải pháp nhằm đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, lao động, môi trường… Đặc biệt, cần chú trọng việc kiểm soát xuất xứ nguồn cung nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, cũng như đánh giá thận trọng việc hợp tác đầu tư với các doanh nghiệp của những nước đang có căng thẳng thương mại với Hoa Kỳ.