Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết thông tin này tại phiên họp thứ 4 của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định, hôm nay (8/9).

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho hay, sau gần 3 năm bị Ủy ban châu Âu (EC) phạt "thẻ vàng", với sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của hệ thống chính trị, các cơ quan, địa phương, người dân và doanh nghiệp, Việt Nam đã hoàn thành được khối lượng công việc lớn theo 4 nhóm mà EC khuyến nghị.

Cụ thể là đã thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia, ban hành các nghị định thông tư, các văn bản pháp lý; rất nhiều hoạt động tích cực từ đăng ký tàu thuyền, lắp thiết bị định vị, kiểm soát...

Công tác thực hiện có bước tiến triển rõ, tình trạng đánh bắt cá trái phép, đặc biệt ở khu vực vùng biển Thái Bình Dương đã giảm, công tác quản lý bến cảng, khai báo, tổ chức sản xuất, chế biến xuất khẩu, truy xuất nguồn gốc đều có nhiều cố gắng, có quyết tâm rất cao.

"Ủy ban châu Âu đã đánh giá cao những nỗ lực của Việt Nam, song vẫn chưa đồng tình cao, vì 6 tháng qua vẫn còn ngư dân vi phạm vùng đánh bắt hải sản. Nếu còn vi phạm thì EC kiên quyết không rút thẻ vàng" - Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết.

Một thực trạng khác là công tác thực thi pháp luật được tăng cường nhưng kết quả còn hạn chế so với các vụ việc vi phạm, rất ít vụ việc bị khởi tố để răn đe. Về vấn đề này, theo đại diện Bộ Công an, thời gian qua lực lượng Công an đã tăng cường điều tra, xử lý việc môi giới, móc nối đưa tàu cá Việt Nam đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài; phát hiện 8 nhóm đối tượng nghi vấn đưa tàu và người dân đi khai thác trái phép.

Tuy nhiên, công tác xử lý vi phạm còn nhiều hạn chế. Việc vận động ngư dân hợp tác rất khó khăn. Việc thu thập tài liệu, chứng cứ khó khăn vì những đối tượng vi phạm có thủ đoạn rất tinh vi. Nhiều trường hợp ra ngoài khơi đã tắt thiết bị định vị, hoặc lấy thiết bị định vị đặt lên tàu khác; nhiều đối tượng thường xuyên ra nước ngoài, nên việc nắm bắt thông tin rất khó khăn. Bên cạnh đó, chính quyền cấp cơ sở một số nơi còn coi nhẹ công tác quản lý.

Thời gian tới, Bộ Công an tiếp tục chỉ đạo và phối hợp với các ngành chức năng để điều tra, xử lý các đối tượng cầm đầu, môi giới đưa ngư dân, tàu cá ra vùng biển nước ngoài khai thác trái phép, từ đó tăng cường tính răn đe.

Còn theo đại diện Bộ Quốc phòng, qua kinh nghiệm của các nước, chỉ có gắn thiết bị điện tử, định vị, giám sát mới có thể kiểm soát được tình trạng đánh bắt trái phép. Tuy nhiên, phải nâng cao độ tin cậy, chất lượng của thiết bị định vị, vấn đề này Bộ Nông nghiệp và PTNT cần rà soát, kiểm tra.

Để sớm gỡ thẻ vàng của EC, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu phải tiếp tục có các giải pháp phù hợp, quyết liệt, mạnh mẽ hơn nữa để sớm đạt được thực thi những biện pháp mà EC đặt ra, đảm bảo các kết quả này là vững chắc, thực chất.

Phó Thủ tướng đề nghị từ nay đến cuối năm, các bộ, ngành, địa phương cần tập trung quán triệt, tổ chức triển khai nghiêm túc các chỉ thị, ý kiến chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; các văn bản chỉ đạo của Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU và các chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và PTNT.

Về giải pháp lâu dài, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, cần giảm khai thác, tăng nuôi trồng, trong đó có nuôi trồng biển; do đó, phải đổi mới, tái cơ cấu ngành.

"Không tái cơ cấu ngành thủy hải sản, đổi mới, nâng cao đời sống người dân thì không xử lý được tận gốc vấn đề đánh bắt trái phép. Với bờ biển dài, ngành nuôi trồng cũng là tiềm năng, lợi thế của Việt Nam không chỉ trong nội điạ mà còn nuôi trồng biển. Tương lai phải hướng đến xây dựng đây là ngành kinh tế mũi nhọn" - Phó Thủ tướng nêu rõ.

Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và PTNT tăng cường tổ chức các Đoàn công tác kiểm tra, đôn đốc các địa phương triển khai thực hiện chống IUU, báo cáo kịp thời Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia về IUU kết quả thực hiện, đề xuất khen thưởng các địa phương thực hiện tốt, phê bình các địa phương thực hiện chưa tốt, ảnh hưởng đến nỗ lực gỡ “thẻ vàng” của Việt Nam.

Thế Vũ