Các bị can phải được xác định là phạm tội có tổ chức

Công an tỉnh Quảng Ninh đang trong quá trình điều tra vụ án "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" và "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" xảy ra tại Công ty CP Quản lý đường sông số 3 và Ban quản lý vịnh Hạ Long. Động thái mới nhất là Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Quảng Ninh vừa mới khởi tố, bắt tạm giam ông Phạm Hồng Hà, nguyên Trưởng Ban quản lý vịnh Hạ Long, nguyên Chủ tịch UBND TP Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh) về hành vi "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ", quy định tại khoản 2, Điều 356 Bộ luật Hình sự.

Đáng nói, quá trình khám xét tại căn biệt thự của gia đình ông Phạm Hồng Hà trên đường Trần Quốc Nghiễn (TP Hạ Long), cơ quan điều tra đã dán niêm phong và tạm giữ 4 xe ô tô hạng sang gồm: xe Lexus 570, Lexus ES 350, Vinfast Lux SA và Mercedes. Được biết, giá mua mới ở thời điểm hiện tại của 4 chiếc xe này với tổng số lên đến hàng chục tỷ đồng.

Việc niêm phong, tạm giữ và di chuyển những chiếc xe đắt tiền ra khỏi căn biệt thự sang trọng đã thu hút sự chú ý của người dân xung quanh. Dư luận cũng bày tỏ quan tâm lý do vì sao Cơ quan điều tra lại tiến hành giạm giữ 4 chiếc ô tô hạng sang này, việc tạm giữ tài sản được quy định như thế nào theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự?

Trao đổi với phóng viên báo Nhà báo và Công luận xung quanh vấn đề này, chuyên gia pháp lý - Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết: Đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng gây thiệt hại tài sản nhà nước, vi phạm về quản lý kinh tế và lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Vụ án có liên quan đến nhiều tổ chức, cá nhân và nhiều người đã bị khởi tố, điều tra về các tội danh khác nhau, trong đó mức hình phạt cao nhất là 20 năm tù hoặc tù chung thân. Điều đặc biệt là cơ quan điều tra vừa khởi tố, bắt tạm giam đối với cựu Chủ tịch TP Hạ Long, thu giữ nhiều tài liệu, đồ vật, trong đó có nhiều chiếc xe đắt tiền.

Theo vị chuyên gia pháp lý, trong vụ án này, các bị can phải được xác định là phạm tội có tổ chức. Cơ quan điều tra sẽ làm rõ hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn để nhận tiền, tài sản của doanh nghiệp nhằm thực hiện công việc theo yêu cầu của người đưa tài sản; làm rõ hành vi vi phạm pháp luật của ông Hà được thực hiện như thế nào, ông Hà có vai trò gì trong vụ án này và hậu quả gây ra những thiệt hại như thế nào đối với xã hội.

“Với tội danh và khung hình phạt bị truy tố thì ông Hà có thể đối mặt với mức hình phạt cao nhất tới 10 năm tù”, Tiến sĩ Đặng Văn Cường nói.

Xác định rõ nguồn gốc, quá trình sử dụng 4 chiếc xe sang để làm căn cứ xử lý

Chuyên gia pháp lý Đặng Văn Cường phân tích: Trong quá trình điều tra vụ án hình sự, cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ các tài sản do phạm tội mà có, những vật chứng của vụ án để tiến hành niêm phong, kê biên, xử lý theo quy định của pháp luật.

“Trong quá trình đọc lệnh bắt giữ và khám xét tại nhà riêng của ông Phạm Hồng Hà thì cơ quan điều tra đã thu giữ nhiều tài liệu đồ vật, trong đó có 4 chiếc xe ô tô đắt tiền. Có thể cơ quan điều tra xác định những chiếc xe này là vật chứng của vụ án, có liên quan đến tội phạm nên tạm thời thu giữ để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật. Nguyên tắc xử lý vật chứng vụ án hình sự được quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự”, Đặng Văn Cường nhìn nhận.

Việc thu thập vật chứng phải đảm bảo được quy định tại Điều 105 Bộ luật Tố tụng Hình sự: Vật chứng phải được thu thập kịp thời, đầy đủ, mô tả đúng thực trạng vào biên bản và đưa vào hồ sơ vụ án. Trường hợp vật chứng không thể đưa vào hồ sơ vụ án thì phải chụp ảnh, có thể ghi hình để đưa vào hồ sơ vụ án. Vật chứng phải được niêm phong, bảo quản theo quy định của pháp luật.

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 106 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, vật chứng được xử lý như sau: Vật chứng là công cụ, phương tiện phạm tội, vật cấm tàng trữ, lưu hành thì bị tịch thu, nộp ngân sách nhà nước hoặc tiêu hủy; Vật chứng là tiền bạc hoặc tài sản do phạm tội mà có thì bị tịch thu, nộp ngân sách nhà nước; Vật chứng không có giá trị hoặc không sử dụng được thì bị tịch thu và tiêu hủy.

Trở lại vụ án trên, Tiến sĩ Đặng Văn Cường cho rằng, đối với những chiếc xe sang thu giữ tại nhà cựu Chủ tịch TP Hạ Long thì cơ quan điều tra sẽ tiến hành bảo quản, quản lý theo quy định của pháp luật và xác định nguồn gốc, quá trình sử dụng những chiếc xe này như thế nào, có liên quan đến tội phạm hay không? Trường hợp những chiếc xe này không có liên quan đến tội phạm, không phải nguồn gốc do phạm tội mà có, cũng không sử dụng để thực hiện hành vi phạm tội và không phải tài sản thuộc sở hữu của bị can mà là tài sản của người khác thì sẽ trả lại cho chủ sở hữu tài sản theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự hiện hành.