Phục vụ bất chấp khách hàng có lý lịch không minh bạch

Danh sách khách hàng của các ngân hàng Thụy Sĩ là một trong những bí mật được bảo vệ chặt chẽ nhất thế giới nhằm bảo vệ danh tính của một số người giàu nhất hành tinh và manh mối về cách họ tích lũy tài sản của mình.

Giờ đây, một vụ rò rỉ dữ liệu bất thường từ Credit Suisse, một trong những ngân hàng mang tính biểu tượng nhất thế giới, đang tiết lộ cách ngân hàng này nắm giữ hàng trăm triệu USD cho các nguyên thủ quốc gia, quan chức tình báo, doanh nhân bị trừng phạt, những người vi phạm nhân quyền cùng nhiều người khác.

Một người tự xưng là người tố cáo đã làm rò rỉ dữ liệu về hơn 18.000 tài khoản ngân hàng, tổng cộng hơn 100 tỷ USD, cho tờ báo Đức Süddeutsche Zeitung. Tờ báo đã chia sẻ dữ liệu này với một nhóm báo chí phi lợi nhuận có tên Dự án Báo cáo Tội phạm Có Tổ chức và Tham nhũng cũng như 46 tổ chức tin tức khác trên khắp thế giới, bao gồm cả The New York Times.

Dữ liệu bao gồm các tài khoản được mở từ những năm 1940 cho đến những năm 2010 nhưng không bao gồm các hoạt động hiện tại của ngân hàng.

Trong số những người được liệt kê là nắm giữ số tiền trị giá hàng triệu USD trong tài khoản tại Credit Suisse có Vua Abdullah II của Jordan và hai con trai của cựu Tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak. Các chủ tài khoản khác bao gồm con trai của một giám đốc tình báo Pakistan, người đã giúp chuyển hàng tỷ USD từ Hoa Kỳ và các quốc gia khác cho quân du kích Hồi giáo ở Afghanistan trong những năm 1980 và các quan chức Venezuela dính vào một vụ bê bối tham nhũng kéo dài.

Vụ rò rỉ cho thấy Credit Suisse đã mở tài khoản và tiếp tục phục vụ không chỉ những người siêu giàu có mà còn phục vụ những người lý lịch có vấn đề trong khi có thể dễ dàng tra cứu điều này trên công cụ tìm kiếm.

Daniel Thelesklaf, cựu lãnh đạo cơ quan chống rửa tiền của Thụy Sĩ , cho biết các ngân hàng Thụy Sĩ từ lâu đã phải đối mặt với các lệnh cấm của pháp luật đối với việc giữ tiền có liên quan đến hoạt động tội phạm. Tuy nhiên, ông nói, luật thường không được thực thi.

Candice Sun, phát ngôn viên của ngân hàng, cho biết trong một tuyên bố rằng: "Credit Suisse bác bỏ mạnh mẽ các cáo buộc và suy luận về các hoạt động kinh doanh có chủ đích của ngân hàng”.

Bà cho biết nhiều tài khoản trong vụ rò rỉ có từ nhiều thập kỷ trước, trong “thời kỳ mà luật pháp, thông lệ và kỳ vọng của các tổ chức tài chính rất khác so với hiện tại”.

Bà Sun nói rằng mặc dù Credit Suisse không thể bình luận về các khách hàng cụ thể, nhưng nhiều tài khoản được xác định trong cơ sở dữ liệu bị rò rỉ đã bị đóng.

Bà Sun nói thêm rằng vụ rò rỉ dường như là một phần của “nỗ lực phối hợp nhằm làm mất uy tín của ngân hàng và thị trường tài chính Thụy Sĩ, vốn đã trải qua những thay đổi đáng kể trong vài năm qua”.

Vụ rò rỉ này diễn ra sau Hồ sơ Panama vào năm 2016, Hồ sơ Paradise vào năm 2017 và Hồ sơ Pandora vào năm ngoái. Tất cả đều làm sáng tỏ hoạt động bí mật của các ngân hàng, công ty luật và các nhà cung cấp dịch vụ tài chính nước ngoài cho phép những người giàu có và các tổ chức - kể cả những người bị cáo buộc phạm tội - chuyển những khoản tiền khổng lồ, phần lớn nằm ngoài tầm ngắm của những người thu thuế hoặc thực thi pháp luật.

Những tiết lộ mới có thể sẽ tăng cường giám sát pháp lý và chính trị đối với ngành ngân hàng Thụy Sĩ và đặc biệt là Credit Suisse. Ngân hàng đã “chóng mặt” với sự thay đổi đột ngột của hai giám đốc điều hành hàng đầu của mình.

Credit Suisse: Liên tục dính lao lý

Với luật giữ bí mật ngân hàng chặt chẽ, Thụy Sĩ từ lâu đã trở thành thiên đường cho những người muốn giấu tiền. Trong thập kỷ qua, điều đó đã khiến các ngân hàng lớn nhất của đất nước - đặc biệt là hai gã khổng lồ Credit Suisse và UBS - trở thành mục tiêu của các nhà chức trách Hoa Kỳ và những nước cố gắng truy quét tội phạm trốn thuế, rửa tiền và các tội phạm khác.

Năm 2014, Credit Suisse từng nhận tội âm mưu giúp người Mỹ khai thuế sai và đồng ý trả tiền phạt. Mức tiền phạt và bồi thường tổng trị giá 2,6 tỷ USD.

Ba năm sau, ngân hàng này đã trả cho Bộ Tư pháp 5,3 tỷ USD để giải quyết các cáo buộc về việc tiếp thị chứng khoán được thế chấp bằng thế chấp. Vào mùa thu năm ngoái, họ đã đồng ý trả 475 triệu USD cho các nhà chức trách Hoa Kỳ và Anh để giải quyết cuộc điều tra về một âm mưu trả hoa hồng và hối lộ ở Mozambique. Và trong tháng này, một phiên tòa đã được tiến hành ở Thụy Sĩ, trong đó Credit Suisse bị cáo buộc cho phép những kẻ buôn bán ma túy rửa hàng triệu euro thông qua ngân hàng.

Một số cựu nhân viên của Credit Suisse đã nói với các công tố viên liên bang vào cuối năm ngoái rằng ngân hàng tiếp tục giấu hàng trăm triệu USD cho khách hàng rất lâu sau khi nhận tội năm 2014, theo một vụ kiện tố giác được đệ trình vào năm ngoái bởi một cựu quan chức ngân hàng và một luật sư cho các nhân viên cũ khác.

Theo thông tin rò rỉ, có 25 tài khoản Credit Suisse, chứa tổng cộng khoảng 270 triệu USD, thuộc về những người bị cáo buộc có liên quan đến một âm mưu rộng rãi xung quanh công ty dầu mỏ của Venezuela. Các tài khoản vẫn mở sau khi vụ bê bối bắt đầu được công khai, nhưng đã bị đóng vào thời điểm các cáo buộc hình sự được nộp.

Ngân hàng cũng mở tài khoản cho một doanh nhân Zimbabwe, người đã bị chính quyền Mỹ và châu Âu trừng phạt vì có quan hệ với chính phủ của tổng thống lâu năm của đất nước, Robert Mugabe. Các tài khoản vẫn mở trong vài tháng sau khi các lệnh trừng phạt được áp dụng.

Thông tin ngân hàng bị rò rỉ bao gồm nhiều tài khoản được liên kết với các quan chức chính phủ trên khắp Trung Đông và hơn thế nữa. Dữ liệu này đặt ra câu hỏi về cách các quan chức công quyền và người thân của họ tích lũy được khối tài sản khổng lồ trong một khu vực đầy rẫy tham nhũng.

Các con trai của cựu Tổng thống Hosni Mubarak của Ai Cập, Alaa và Gamal Mubarak, nắm giữ tổng cộng 6 tài khoản ở nhiều thời điểm khác nhau, trong đó có một tài khoản vào năm 2003 trị giá 196 triệu USD.

Vua Abdullah II của Jordan, một trong số ít các quan chức vẫn đang nắm quyền có tên trong vụ rò rỉ cũng sở hữu 6 tài khoản, trong đó có một tài khoản có số dư vượt quá 224 triệu USD.

Với tư cách là người đứng đầu cơ quan tình báo Pakistan, Tướng Akhtar Abdur Rahman Khan đã giúp chuyển hàng tỷ USD tiền mặt và các khoản viện trợ khác từ Hoa Kỳ và các nước khác cho quân du kích Hồi giáo ở Afghanistan để hỗ trợ cuộc chiến chống Liên Xô của họ.

Người tố cáo cho biết trong một tuyên bố với tập đoàn truyền thông rằng luật giữ bí mật ngân hàng của Thụy Sĩ là “trái đạo đức”.

“Cái cớ để bảo vệ quyền riêng tư tài chính chỉ là tấm vải thưa nhằm che đậy vai trò đáng xấu hổ của các ngân hàng Thụy Sĩ trong vai trò cộng sự của những kẻ trốn thuế”, người này nói thêm.

Sơn Tùng (Theo The New York Times)