ATR 72, loại máy bay "giá rẻ"

Người phát ngôn của Yeti Airlines, Sudarshan Bartaula cho biết 72 người - 4 thành viên phi hành đoàn và 68 hành khách - đã ở trên chiếc máy bay khi nó gặp nạn. Trong đó, có 53 hành khách và 4 thành viên phi hành đoàn là người Nepal. 15 hành khách còn lại là các công dân nước ngoài, gồm 5 người Ấn Độ, 4 người Nga, 2 người Hàn Quốc trong khi Australia, Argentina, Pháp và Ireland mỗi nước có 1 nạn nhân.

Theo hãng tin AP, 68 trên tổng số 72 người có mặt trên chiếc máy bay xấu số được xác nhận đã thiệt mạng. Phát ngôn viên của Quân đội Nepal, ông Krishna Prasad Bhandari cho biết hàng trăm nhân viên cứu hộ vẫn đang làm việc để xác định vị trí của 4 nạn nhân còn lại. Tuy nhiên, do trời tối, các nỗ lực tìm kiếm hôm Chủ nhật (15/1) đã phải tạm dừng trước khi có thể tiếp tục vào sáng thứ Hai.

Theo dữ liệu từ Mạng lưới An toàn Hàng không (Aviation Safety Network), vụ việc hôm Chủ nhật là vụ tai nạn máy bay có số người thiệt mạng cao thứ 3 tại Nepal. Hai vụ “đẫm máu” hơn diễn ra vào tháng 7 và tháng 9 năm 1992, liên quan đến máy bay của các hãng hàng không Thai Airways và Pakistan International, lần lượt khiến 113 người và 167 người thiệt mạng.

Chiếc máy bay trong vụ tai nạn hôm Chủ nhật là loại ATR 72-500, một biến thể của ATR 72 - dòng máy bay cánh quạt hai động cơ thường được sử dụng ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương, đặc biệt với các hãng giá rẻ. Máy bay do ATR, một liên doanh giữa Airbus và Leonardo, sản xuất với các biến thể ATR-72 100, 200, 500, 600 và bản quân sự ATR-72 MP dành cho tìm kiếm cứu hộ, cảnh báo sớm và chống ngầm.

ATR-72 bản dành cho hàng không dân dụng có sức chứa tối đa 72 chỗ ngồi, trọng tải 13,6 tấn, được trang bị 2 động cơ cánh quạt Pratt & Whitney với 2475 mã lực/chiếc. Nó có thể đạt vận tốc tối đa 510 km/h và tầm bay 1500 km (với biến thể ATR-72 600). Theo công bố của nhà sản xuất, đã có hơn 1000 chiếc ATR-72 được giao đến tay các khách hàng kể từ khi dòng máy bay này ra mắt vào năm 1988.

Tuy nhiên, cho đến nay, nhiều hãng hàng không đã ngừng khai thác ATR-72 để thay thế bằng những dòng máy bay sử dụng turbin phản lực có tốc độ cao hơn, hiện đại và hiệu quả hơn. Một nguyên nhân nữa, thường không được nhắc đến trực tiếp, song cũng tạo ra những bất lợi nhất định đến tương lai của ATR-72, đó là lịch sử tai nạn khá dày của dòng máy bay này.

Lịch sử đầy tai tiếng tiếng

Theo thống kê của Mạng lưới An toàn Hàng không, đã xảy ra 67 vụ tai nạn và sự cố liên quan đến ATR 72, bao gồm 29 vụ tổn thất thân tàu, khiến 398 người thiệt mạng. Dưới đây là một số vụ tai nạn đáng chú ý nhất được ghi nhận trước thảm kịch vừa xảy ra ở Nepal:

Ngày 31/ 10/1994, chiếc ATR 72 -212 số hiệu 4184 của hãng American Eagle, đâm xuống Roselawn, Indiana (Mỹ) khi đang chuẩn bị hạ cánh tại sân bay Quốc tế Chicago O'Hare. Tất cả 68 người trên máy bay đều thiệt mạng.

Các điều tra sau đó chỉ ra rằng vụ tai nạn là do băng giá tích tụ trên thiết bị khiến việc điều khiển máy bay trở nên khó khăn. Sau vụ tai nạn này, ATR đã sửa đổi máy bay của mình để tăng cường các bề mặt được bao phủ bởi các thiết bị chống đóng băng.

Ngày 30/1/1995, chiếc ATR 72-202 của TransAsia Airways bay thấp đã đâm vào một sườn đồi, khiến cả 4 thành viên phi hành đoàn thiệt mạng.

Ngày 21/12/2002, chiếc ATR 72-200 chở hàng số hiệu 791 của TransAsia Airways, đã bị rơi gần quần đảo Bành Hồ ở eo biển Đài Loan. 2 thành viên phi hành đoàn đã không qua khỏi. Nguyên nhân của vụ tai nạn này cũng được cho là do hiện tượng đóng băng ở các thiết bị.

Ngày 6/8/2005, chiếc ATR 72 của Tuninter (Tunisia ) hết nhiên liệu và bị rơi ở Địa Trung Hải, ngoài khơi Palermo (Italai). 16 trong số 38 người trên máy bay đã thiệt mạng. Kết quả điều tra đầu tiên được thực hiện sau thảm kịch giải thích rằng một thợ máy của công ty Tuninter đã lắp đặt nhầm đồng hồ đo nhiên thuộc loại tương ứng với dòng ATR 42 vốn chứa ít nhiên liệu hơn ATR 72.

Ngày 4/8/2009, một chiếc ATR 72 của Bangkok Airways đã đâm vào tháp điều khiển khi đang hạ cánh xuống đảo Ko Samui ở Thái Lan. Có một hành khách tử nạn trong khi phi công và hàng chục người khác bị thương.

Ngày 5/11/2010, một chiếc ATR 72 của Cuba AeroCaribbean bị rơi ở miền Trung Cuba. Tất cả 68 người trên máy bay thiệt mạng.

Ngày 2/4/2012, một chiếc ATR 72 của UTair gặp nạn ở Siberia. Trong số 43 người trên máy bay, có 31 người thiệt mạng và 12 người bị thương. Nguyên nhân vụ tai nạn được cho là do máy bay đã không được xử lý chống đóng băng trước khi cất cánh.

Ngày 16/10/2013, một chiếc ATR 72-600 của Lao Airlines từ Vientian lao xuống sông Mekong ngay trước khi hạ cánh theo lịch trình ở Pakse. 44 người trên máy bay, không ai sống sót. Nguyên nhân của vụ tai nạn được cho là do mưa lớn.

Ngày 23/7/2014, một chiếc ATR 72 của Transasia đã rơi xuống một trong những hòn đảo của quần đảo Bành Hồ, Đài Loan (TQ). Trong số 58 người trên máy bay, bao gồm 4 thành viên phi hành đoàn, 45 người đã thiệt mạng.

Ngày 4/2/2015, một chiếc ATR 72-600 của Transasia với 58 người trên khoang đã đâm xuống một con sông ở Đài Bắc, Đài Loan (TQ). Vụ tai nạn xảy ra ngay sau khi máy bay cất cánh từ sân bay Songshan hướng đến đảo Kim Môn, khiến 31 người chết.

Ngày 18/2/2018, một chiếc ATR 72 của Iran Aseman Airlines đã gặp sự cố trên hành trình từ Tehran đến Yasuj (Iran). Máy bay rơi ở vùng núi Samirom, phía tây nam đất nước khiến toàn bộ 60 hành khách và 6 thành viên phi hành đoàn thiệt mạng.

Quang Anh