Mức giá bán cao hơn gần 2 triệu USD so với ước tính đã khiến đồng tiền xu Tael này chính thức trở thành đồng xu Trung Quốc có giá trị nhất từng được bán đấu giá. Nhưng điều làm cho đồng xu này trở nên đặc biệt là nó không chỉ độc đáo mà còn là minh chứng cho một giai đoạn chuyển tiếp thú vị trong lịch sử cổ đại Trung Quốc.

Khoảng năm 1900, đã có một cuộc tranh luận sôi nổi trong Chính phủ Đế quốc Trung Quốc về việc liệu nước này có nên cải cách tiền tệ của mình hay không. Do nền kinh tế tràn ngập bởi tiền xu nước ngoài trong nhiều thế kỷ, nên tiền tệ trong Trung Quốc có đầy đủ các loại tiền xu khác nhau, chủ yếu là tiền xu bạc của Tây Ban Nha.

Do đó, một số công ty đúc tiền ở tỉnh bắt đầu sản xuất những đồng xu nặng hơn tiền xu nước ngoài, nhằm làm cho đồng tiền của họ có giá trị thực chất hơn và hy vọng sẽ thay thế đồng tiền ngoại tệ kia. Tuy nhiên, mệnh giá cho từng đồng tiền xu vẫn được nghiên cứu, với nhiều ví dụ khác nhau như định giá bằng lượng hoặc bằng nhân dân tệ.

Vì số lượng là một đơn vị trọng lượng và nhân dân tệ là một đơn vị tiền tệ, nên điều quan trọng là Chính phủ phải định giá trên một đơn vị duy nhất. Tuy nhiên, phải đến năm 1933, Chính phủ cuối cùng mới bãi bỏ tiền xu và thay thế bằng đồng nhân dân tệ.

Đồng xu “vua” được bán vào ngày 10/8 đã được đúc bởi Cục Máy móc Liêu Ninh thuộc sở hữu của tỉnh. Gần đây hơn, cơ sở này được gọi là Xưởng đúc tiền xu Thẩm Dương. Được thành lập vào năm 1897 bởi thống đốc tỉnh Liêu Ninh, cơ sở này ban đầu được trang bị máy móc có nguồn gốc từ Đức. Nhưng nó đã bị phá hủy trong Chiến tranh Trung-Nga năm 1900 trong cuộc xâm lược Mãn Châu của Nga.

Xưởng đúc tiền được mở cửa trở lại vào năm 1903 với đội ngũ 50 công nhân vận hành 7 máy chạy bằng hơi nước đời mới của Scotland. Giống như tất cả các đồng xu bạc được sản xuất tại Liêu Ninh vào khoảng đầu thế kỷ này, đồng xu “vua” này được đúc bằng kim loại mua từ các mỏ địa phương và tinh chế trong nhà.

Phần lớn, thiết kế của đồng xu này khá chuẩn. Ở mặt chính và vòng ngoài có ghi nguồn gốc từ Trung Quốc, được dịch là “Sản xuất tại tỉnh Liêu Ninh” với niên đại 1903 ở bên sườn và trọng lượng bên dưới.

Vòng bên trong là bốn ký tự Trung Quốc, được dịch là "Tiền tệ có giá trị của thời đại Quảng Hưng”. Ở chính giữa của đồng tiền xu là một dòng chữ Mông Cổ nhỏ có bốn chữ cái.

Mặt trái của đồng tiền xu này có hình ảnh một con rồng, bay qua một loạt các đám mây với cơ thể của nó được quấn quanh một quả cầu rực lửa với bảy chiếc đuôi rực lửa - tất cả đều tượng trưng cho hoàng đế.

Là một đồng xu thử nghiệm, bảo vật này đã được trưng bày trong Triển lãm Mua hàng Louisiana năm 1904 ở St. Louis, Missouri. Không rõ điều gì đã xảy ra với đồng xu này trong gần 50 năm sau cuộc triển lãm, vì nó không xuất hiện trở lại cho đến khi được Eduard Kann - một nhân viên ngân hàng người Áo và là một chuyên gia về số học Trung Quốc mua.

Kann đã tìm kiếm trong nhiều năm với sự giúp đỡ của một số địa chỉ liên hệ ở Trung Quốc nhằm tìm kiếm đồng xu này. Cuối cùng, vào năm 1952, chủ tịch Hiệp hội Numismatics Hong Kong, bà Zhang Zuo đã gửi cho Kann một đồng xu với mức giá yêu cầu là 2.000 USD (hiện nay tương đương với 22.360 USD). Quá vui mừng, Kann đã nhanh chóng mua đồng xu và thêm nó vào bộ sưu tập của mình.

Được Kann coi là đồng xu hiếm nhất và quan trọng nhất trong bộ sưu tập của mình, và trong tất cả các đồng xu hình rồng của Trung Quốc, đồng xu này đã được bán cho nhà sưu tập và nhà nghiên cứu số học nổi tiếng Irving Goodman trong cuộc đấu giá Schulman năm 1971. Với giá 3.000 USD khi đó, đồng xu này là phẩm vật có giá cao nhất trong toàn bộ buổi đấu giá của Kann.

Goodman đã giữ đồng xu trong 20 năm cho đến khi nó được Zhang Xiuqing mua trong đợt đấu giá năm 1991 của Superior Stamp & Coin, với mức giá kỷ lục khi đó là 187.000 USD. Đồng xu đã đổi chủ một lần nữa và được mua bởi cựu chủ tịch của Hiệp hội Bệnh tật Đài Bắc, ông Chou Chien-Fu.

Vào năm 2010, đồng xu đã được nhà sưu tập Zhou Dawei sống tại Thượng Hải mua trong một cuộc mua đấu giá riêng tư với số tiền không được tiết lộ và mang về Trung Quốc.

Việc đồng tiền xu được hồi hương là một phần của xu hướng ngày càng tăng, trong đó một tầng lớp thượng lưu mới đã mua những tác phẩm nghệ thuật và đồ tạo tác của Trung Quốc và mang chúng về Trung Quốc.

Sau đó, đồng xu đã được đệ trình lên PCGS – một công ty có dịch vụ phân loại tiền xu chuyên nghiệp trong Hội chợ đồng hồ cổ & tiền cổ quốc tế Hong Kong vào tháng 4/2012.

Với sự trợ giúp của Đại lý được ủy quyền của Chun-Yo Chou đại diện PCGS, đồng xu đã được xếp loại 55 AU và được bảo hiểm với giá năm triệu USD. Gần đây nhất vào ngày 12/8, cuộc đấu giá ChengXuan ở Bắc Kinh đã bán đồng xu này với giá hơn 6,9 triệu USD. Các đồng tiền xu Kann năm 1971 và năm 1991 Goodman cũng được đấu giá cùng đợt này.

Sơn Tùng (Theo Coin Week)