Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã rút khỏi WHO ngay khi nhậm chức vào tháng 1, với lý do tổ chức này xử lý kém đại dịch COVID-19 và các cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu khác. Mỹ là nhà tài trợ lớn nhất của WHO, đóng góp khoảng 18% tổng ngân sách của tổ chức này.

"Theo thông báo của Mỹ, cùng với việc một số quốc gia giảm hỗ trợ phát triển chính thức để tăng chi tiêu quốc phòng, tình hình tài chính của chúng ta đang trở nên nghiêm trọng hơn", Reuters trích dẫn bản ghi nhớ nội bộ của WHO, đề ngày 28/3, do Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus ký.

WHO hiện đối mặt với khoảng trống ngân sách gần 600 triệu USD trong năm nay. Để ứng phó, tổ chức này đề xuất giảm ngân sách giai đoạn 2026-2027 từ 5,3 tỷ USD xuống còn 4,2 tỷ USD, tức giảm 21%.

Bản ghi nhớ cũng nhấn mạnh rằng WHO "không còn lựa chọn nào khác ngoài việc giảm quy mô hoạt động và cắt giảm lực lượng lao động".

Các vị trí cấp cao tại trụ sở chính ở Geneva, Thụy Sĩ sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên.Tuy nhiên, tất cả các cấp và khu vực trên thế giới cũng sẽ chịu tác động từ đợt cắt giảm này.

WHO dự kiến hoàn tất việc ưu tiên nguồn lực và phân bổ ngân sách trước cuối tháng 4. Theo các tài liệu nội bộ, WHO có khoảng 9.473 nhân viên trên toàn cầu, trong đó hơn 1/4 làm việc tại Geneva.

Một bản ghi nhớ khác, đề ngày 10/3, cho biết WHO đã bắt đầu đánh giá lại các ưu tiên và áp dụng giới hạn hợp đồng lao động trong vòng một năm. Đồng thời, tổ chức này đang tìm kiếm nguồn tài trợ bổ sung từ các quốc gia, nhà tài trợ tư nhân và các tổ chức từ thiện.

Việc Mỹ rút khỏi WHO không chỉ làm tổ chức này thiếu hụt ngân sách nghiêm trọng mà còn tạo ra tác động lớn đối với các chương trình y tế toàn cầu.

Tuy WHO đang tìm kiếm các nguồn tài trợ thay thế, nhưng việc lấp đầy khoảng trống ngân sách gần 600 triệu USD sẽ là thách thức lớn. Một số quốc gia và tổ chức quốc tế đang kêu gọi Mỹ xem xét lại quyết định rút khỏi WHO, nhưng chính quyền Tổng thống Trump vẫn giữ lập trường cứng rắn.

Cao Phong (theo Reuters, WHO)