Ngày 15/2, giải trình, tiếp thu ý kiến tham gia của đại biểu Quốc hội liên quan đến dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, về mặt nguyên tắc, xây dựng Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) tương đồng với Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi). Trong đó, có 3 nội dung cốt lõi, trọng tâm.

Vấn đề thứ nhất, đó là phân định, làm rõ, hoàn thiện việc phân cấp, phân quyền, ủy quyền cho chính quyền địa phương để thực hiện phương châm theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư là “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Thứ hai, đó là xây dựng cơ chế tạo hành lang pháp lý chặt chẽ để tháo gỡ những điểm nghẽn, những vấn đề vướng mắc hiện nay đang tồn tại trong các luật chuyên ngành, đảm bảo khơi thông và thực hiện được nguyên tắc về phân quyền, phân cấp và ủy quyền của hai Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

“Nếu không đưa ra cơ chế pháp lý để tháo gỡ thì rất khó khăn”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, nhắc lại nội dung đã báo cáo tại buổi thảo luận về dự án Luật Tổ chức Chính phủ ngày 14/2 rằng 177 luật chuyên ngành hiện nay đang quy định rất cụ thể thẩm quyền của Bộ trưởng, 152 luật quy định rất cụ thể về thẩm quyền của Thủ tướng và 141 luật quy định cụ thể thẩm quyền của HĐND, UBND và chồng chéo tới 92 luật quy định cả 3 cấp đều là những nhiệm vụ của chính quyền địa phương.

Bộ trưởng nêu rõ, kết hợp với dịp này, cơ quan soạn thảo đề xuất theo hướng sửa đổi căn bản, toàn diện, tuy nhiên cũng có vấn đề mang tính ổn định trước mắt để đảm bảo được sự vận hành thông suốt của chính quyền địa phương trong quá trình thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy.

Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh: “Nếu bây giờ điều chỉnh vấn đề này, vấn đề kia, chúng ta sẽ không thể đảm bảo được sự liên thông thống nhất để thực hiện việc tinh gọn tổ chức bộ máy hiện nay”.

Đề cập đến vấn đề nhiều đại biểu quan tâm về nguyên tắc tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương và phân định thẩm quyền trong việc phân quyền, phân cấp, ủy quyền, Bộ trưởng Nội vụ cho biết, nội dung này đã nghiên cứu trên cơ sở nguyên tắc chung của Điều 52, Điều 96, Điều 112 Hiến pháp, căn cứ trên cơ sở Nghị quyết 27 của Ban Chấp hành Trung ương, cũng như chủ trương chung của Bộ Chính trị. Việc thiết kế tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương trong dự thảo Luật nhằm đảm bảo yêu cầu vận hành thực tiễn sau khi thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu ý kiến đại biểu để bổ sung, hoàn thiện hơn, đặc biệt là làm rõ hơn vấn đề thế nào là tiếp tục đổi mới quản trị địa phương, quản trị quốc gia.

“Đây là vấn đề rất quan trọng để chúng ta đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương. Chúng tôi sẽ làm rõ thêm nội hàm trong này, có thể là nêu khái niệm. Vấn đề này rất phổ biến, bởi vì phải làm sao để chúng ta vận hành cho một chính quyền địa phương đảm bảo được các chủ thể: nhà nước, thị trường, xã hội, các tổ chức, công dân đều tham gia vào quá trình xây dựng hệ thống chính sách và góp phần vào việc thúc đẩy sự phát triển của đất nước”, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho hay.

Về phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, mục tiêu rất là rõ để phân định việc phân cấp, phân quyền, ủy quyền giữa cơ quan nhà nước ở Trung ương với các cơ quan nhà nước ở địa phương, đảm bảo tính thống nhất, thông suốt của nền hành chính quốc gia.

Trước nhiều ý kiến băn khoăn về nguyên tắc phân cấp, phân quyền, phân cấp, ủy quyền làm sao đảm bảo để địa phương thật sự chủ động, sáng tạo và tự chịu trách nhiệm, đảm bảo được nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương tự chịu trách nhiệm”, Bộ trưởng Bộ Nội vụ chia sẻ, cơ quan soạn thảo đã cố gắng thiết kế, về mặt tổng thể đã thể hiện được một cách rất cụ thể, rành mạch nguyên tắc, mối quan hệ chặt chẽ, trách nhiệm cho các chủ thể, phạm vi, hình thức quản lý, điều kiện đảm bảo, trách nhiệm giữa chủ thể phân quyền, phân cấp, ủy quyền với chủ thể nhận phân quyền, phân cấp, ủy quyền; phù hợp với phương thức quản lý về phân quyền, phân cấp, phương thức pháp lý để thực hiện quyền này.

Bộ trưởng cũng ghi nhận ý kiến đề xuất phải có cơ chế khuyến khích cho chính quyền địa phương để đề nghị được phân cấp; cho biết sẽ nghiên cứu thêm để quy định rành mạch và rõ ràng hơn, “để các đồng chí cảm thấy rằng khi chúng ta đưa cái này vào thực tiễn, tháo gỡ được tất cả các luật chuyên ngành”.

Giải trình về nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND và Chủ tịch UBND đã bám sát chủ trương của Đảng và nguyên tắc tránh tình trạng chồng chéo, không rõ chức năng, nhiệm vụ giữa tập thể, cá nhân chưa, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết, chúng ta cố gắng vừa kế thừa, vừa đổi mới để thể hiện rõ được trách nhiệm giữa cá nhân với tập thể, tập thể HĐND, tập thể UBND với Chủ tịch UBND, phát huy được vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương. Bộ Nội vụ sẽ tiếp tục rà soát, chỉnh lý để đảm bảo chặt chẽ, khái quát đầy đủ hơn và rõ ràng, minh bạch hơn để xác định rõ thẩm quyền, nhiệm vụ, quyền hạn của UBND và Chủ tịch UBND, rành mạch hơn, không có sự chồng chéo, dễ vận hành cho chính quyền địa phương.

Cho biết tổ chức chính quyền địa phương và mô hình chính quyền địa phương giữ nguyên như hiện tại, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho hay, sẽ tiếp tục đánh giá tổng thể về mô hình tổ chức của cả hệ thống chính trị và theo đó sẽ có điều chỉnh, sắp xếp. Nếu không tạm thời giữ nguyên thì sẽ có một số vấn đề trong việc vận hành hệ thống tổ chức chính quyền địa phương cũng như mô hình chính quyền địa phương.

“Chính quyền đô thị chúng ta vẫn thực hiện như các nghị quyết của Quốc hội. Đối với các địa phương mà đô thị trực thuộc Trung ương vẫn tiếp tục có thể đề xuất, chúng tôi không thấy có vấn đề gì vướng cả. Vì trong bối cảnh chúng ta đang thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy và Bộ Nội vụ đang phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương đánh giá, nghiên cứu tổng thể mô hình tổ chức của bộ máy, trong đó có hệ thống chính quyền địa phương, xin phép đại biểu ủng hộ cho phương án tạm thời như vậy”, Bộ trưởng chia sẻ.