Văn Yên là huyện miền núi phía Bắc với trên 40% dân số toàn huyện là người dân tộc. Với xuất phát điểm thấp, song với quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng chung sức của nhân dân, sau hơn 10 năm thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), bộ mặt nông thôn các vùng quê huyện Văn Yên (Yên Bái) đã có nhiều khởi sắc...

Nhờ sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị và sự chung sức, đồng lòng của người dân, gần 13 năm thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, bộ mặt nông thôn ở các địa phương của huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái, đã có nhiều khởi sắc, hình thành nên những vùng quê đáng sống với những con đường bê tông phong quang, sạch đẹp, rộng mở, những tuyến đường hoa rực rỡ sắc màu, những mô hình kinh tế phát triển…

Trong xây dựng nông thôn mới, huyện Văn Yên huy động tối đa sự chung tay, ủng hộ của các tổ chức xã hội, cộng đồng doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân; khai thác tối đa các tiềm năng, thế mạnh. Lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình, phân bổ nguồn lực đầu tư hợp lý theo phương châm “Nhân dân làm, Nhà nước hỗ trợ”; Đồng thời nhân rộng những cách làm hay, mô hình hiệu quả trong xây dựng NTM. Đặc biệt, huyện Văn Yên đã lồng gắn xây dựng NTM với các phong trào cụ thể như: Dịch rào hiến đất, Ngày thứ bảy cùng dân, Lắng nghe dân nói…

Năm 2021, nhân dân các dân tộc huyện Văn Yên đã hiến trên 300 nghìn m2 đất đai, hoa màu để làm đường giao thông nông thôn. Riêng trong 8 tháng đầu năm 2022, nhân dân các dân tộc huyện Văn Yên đã hiến 76.299m2 đất thổ cư, đất vườn tạp, đất ruộng, đất đồi rừng, phá bỏ 6.102m2 tường rào, vật kiến trúc và 29.343 cây trồng các loại để làm đường giao thông nông thôn, mở rộng 29,77km đường giao thông ngõ, xóm từ 3,5m lên 7m, thực hiện vệ sinh phát dọn 50,5km đường giao thông nông thôn; lắp mới và sửa chữa 3,8km đường điện thắp sáng đường quê; chăm sóc và trồng mới trên 13,8km đường hoa, đồng thời vận động nhân dân vệ sinh, sắp xếp nhà ở.

Trong phát triển kinh tế, địa phương tích cực tuyên truyền, vận động và hỗ trợ các chủ thể đưa các sản phẩm OCOP và sản phẩm đặc sản chủ lực của huyện lên sàn thương mại điện tử. Tổ chức Hội nghị tập huấn, hướng dẫn hộ sản xuất nông nghiệp đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử cho Tổ chuyển đổi số cộng đồng…

Hết năm 2021, toàn huyện có 15/24 xã đạt chuẩn nông thôn mới. Năm 2022, huyện Văn Yên lựa chọn 5 xã xây dựng xã nông thôn mới gồm: Đại Sơn, Xuân Tầm, Phong Dụ Hạ, Châu Quế Thượng, Lang Thíp; 3 xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao là An Thịnh, Yên Hợp, Xuân Ái. Hiện tại Văn Yên đang tập trung mọi nguồn lực đầu tư các xã phấn đấu hoàn thành kế hoạch xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu trong năm 2022.

Đến thời điểm này, xã Châu Quế Thượng đạt 12/19 tiêu chí; xã Đại Sơn đạt 10/19 tiêu chí; xã Phong Dụ Hạ đạt 7/19 tiêu chí; xã Xuân Tầm đạt 9/19 tiêu chí. Đối với 2 xã Yên Hợp đạt 11/19 tiêu chí và xã An Thịnh đạt 8/19 tiêu chí, dự kiến được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao vào cuối năm 2022. Bên cạnh đó là đã hình thành được một số vùng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, giá trị cao và một số sản phẩm nông nghiệp đặc sản, có thương hiệu đem lại thu nhập cho người dân. Đến nay, toàn huyện có 27 sản phẩm OCOP được đánh giá, phân hạng và được cấp giấy chứng nhận sản phẩm.

Để phát triển kinh tế huyện Văn Yên cũng xác định trọng tâm là phát triển cây quế. Hiện nay, toàn huyện có 86 doanh nghiệp, 29 hợp tác xã và trên 200 hộ gia đình sản xuất kinh doanh các ngành nghề, sản phẩm hàng hóa liên quan tới quế.

Người dân trên địa bàn huyện Văn Yên cho biết: Cây quế đã thực sự thay đổi đời sống bà con nhân dân của huyện Văn Yên. Quế đã bước đầu mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân ở đây. 

Quế là cây trồng có từ lâu đời gắn liền với truyền thống, tập quán, văn hóa của đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện Văn Yên, nhất là dân tộc Dao Đỏ. Quế là cây trồng chủ lực của huyện Văn Yên, là cây trồng giúp nhiều hộ gia đình thoát nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng. Đây là cây trồng đa lợi ích, cho giá trị kinh tế cao, các sản phẩm Quế trên thị trường tương đối ổn định.

Quế Văn Yên được trồng ở 27/27 xã, thị trấn của huyện. Đến hết năm 2018, tổng diện tích Quế trên địa bàn huyện Văn Yên là 40.019ha, trong đó diện tích Quế tập trung là 25.357ha, đã được xác lập chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm tại 8 xã nằm ở hữu ngạn sông Hồng (xã Phong Dụ Thượng: 1.998ha, Phong Dụ Hạ: 2.112ha, Xuân Tầm: 3.371ha, Châu Quế Hạ: 4.789ha, Tân Hợp: 2.624ha, Đại Sơn: 3.168ha, Viễn Sơn: 2.600ha, Mỏ Vàng: 4.695ha).

Bên cạnh đó, huyện Văn Yên còn khuyến khích dồn điền, đổi thửa, hợp tác sản xuất, áp dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ, công nghệ cao; kịp thời hướng dẫn, giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện, nhân rộng những cách làm hay, mô hình hiệu quả trong xây dựng NTM.

Đồng thời, tăng cường công tác lãnh đạo, quản lý; nâng cao chất lượng các hạng mục hạ tầng; phát triển kinh tế và tổ chức sản xuất; phát triển giáo dục, y tế, văn hóa xã hội.

Trong giai đoạn 2020-2025, huyện Văn Yên sẽ tập trung nguồn lực để đưa những xã đang hoàn thiện các tiêu chí để đạt xã chuẩn NTM, chỉ đạo quy hoạch những xã đạt NTM lên NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu với tổng kinh phí để xây dựng xã đạt chuẩn NTM, huyện đạt chuẩn NTM giai đoạn 2020-2025 là 801.658 triệu đồng. Trong đó ngân sách nhà nước: 659.930 triệu đồng; huy động từ cộng đồng: 142.728 triệu đồng.

Bên cạnh những khó khăn, hạn chế thì Văn Yên đã và đang nhận được sự quan tâm đặc biệt từ tỉnh như: phối hợp với các Sở, Ban ngành để mở các lớp tập huấn về xây dựng NTM và OCOP; triển khai kế hoạch giúp đỡ các xã đặc biệt khó khăn trong huyện; xây dựng các dự án, các khu công nghiệp; đầu tư các nguồn lực trọng điểm như: chương trình xây dựng NTM, thử nghiệm, xây dựng và phát tiển các sản phẩm OCOP;  trùng tu và bảo tồn các di tích có giá trị văn hoá cao và tiềm năng du lịch lớn… Cùng với đó là đội ngũ cán bộ xây dựng NTM trải qua nhiều năm với bề dày kinh nghiệm, phần đông nhân dân trong huyện đã hiểu rõ về mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng, nội dung, tư tưởng chỉ đạo, cơ chế, chính sách về xây dựng NTM, đã tích cực, chủ động, tự giác hưởng ứng, tham gia thực hiện chương trình tại địa phương.

Đồng chí Hà Đức Anh - Chủ tịch UBND huyện Văn Yên cho biết: “Văn Yên là một huyện thuần nông với nhiều dân tộc chung sống. Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM địa phương triển khai những năm qua luôn nhận được sự hưởng ứng và đồng tình của nhân dân. Bên cạnh đó, huyện Văn Yên đang sử dụng hiệu quả tối đa các nguồn lực và tận dụng những lợi thế có sẵn như tài nguyên thiên nhiên, đất đai, tiềm năng về văn hoá và du lịch, hệ thống giao thông đa dạng, cây trồng chủ lực nhất là quế có diện tích lớn nhất cả nước xấp xỉ 50 nghìn ha…

Nhờ nông thôn mới cùng những quyết sách đúng đắn, đời sống nhân dân không ngừng được nâng cao (thu nhập bình quân 50 triệu đồng/người/năm), an ninh chính trị được giữ vững ổn định... tạo đà quan trọng đưa Văn Yên sớm trở thành huyện NTM vào năm 2025 theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XVI đã đề ra”.

Minh Diễn