Quảng Ninh triển khai chương trình xây dựng NTM từ năm 2010. Bằng nhiều cách làm sáng tạo, riêng có, cùng sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị toàn tỉnh, chương trình đã mang lại nhiều dấu ấn, đưa các vùng nông thôn Quảng Ninh ngày càng khởi sắc hơn; đời sống vật chất, tinh thần của người dân vùng nông thôn từng bước được cải thiện và nâng lên.

Nỗ lực về đích sớm trong năm 2022

Năm 2022, về cơ bản tỉnh Quảng Ninh đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM theo Bộ tiêu chí quốc gia giai đoạn 2021-2025. Trong đó TP. Hạ Long thành nhiệm vụ xây dựng NTM; các huyện Vân Đồn, Ba Chẽ, Bình Liêu đạt chuẩn NTM; các huyện Tiên Yên, Đầm Hà đạt chuẩn NTM nâng cao. Nâng tổng số các xã đạt chuẩn NTM nâng cao trên địa bàn là 51/98 xã, bằng 52% số xã. 

Cùng với đó, các huyện Hải Hà, Cô Tô tiếp tục nâng chất tiêu chí đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM giai đoạn 2021-2025. Các địa phương: Móng Cái, Cẩm Phả, Uông Bí, Đông Triều, Quảng Yên nâng chất tiêu chí đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về thị xã, thành phố trực thuộc cấp tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025.

Ngoài toàn bộ số xã, huyện trên địa bàn tỉnh hoàn thành xây dựng nông thôn mới, dự kiến đến hết năm 2022, Quảng Ninh còn có 54/98 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 26/98 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu và 2/7 địa phương cấp huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao là huyện Đầm Hà, Tiên Yên.

Từ đầu năm, để đảm bảo hoàn thành mục tiêu của chương trình xây dựng NTM năm 2022, việc đánh giá rõ, cụ thể các tiêu chí còn thiếu; nội dung, công việc cần triển khai; danh mục công trình cần đầu tư; nguồn lực, thời gian hoàn thành... được tỉnh xác định tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện. Ngay từ cuối năm 2021, tỉnh yêu cầu các địa phương căn cứ vào các tiêu chí của Bộ tiêu chí cấp xã, huyện đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu giai đoạn 2021-2025 để thực hiện rà soát, lập bảng chấm điểm. Trên cơ sở đó, các địa phương xây dựng thứ tự ưu tiên danh mục, công trình, nguồn vốn để đầu tư. Tỉnh cũng yêu cầu các sở, ngành liên quan căn cứ nhiệm vụ để tham mưu UBND tỉnh đề xuất bố trí ngân sách, huy động các nguồn lực, thu hút đầu tư thực hiện các công trình.

Tỉnh đã chỉ đạo các địa phương khẩn trương hoàn thành công tác lập hồ sơ theo kế hoạch. Theo đó, TP Hạ Long và huyện Vân Đồn phải hoàn thành hồ sơ xét công nhận đạt chuẩn NTM trước 30/6/2022; huyện Bình Liêu và Ba Chẽ hoàn thành trước 30/10/2022; huyện Tiên Yên và Đầm Hà hoàn thành hồ sơ công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao trước 30/12/2022.

Ngay trong tháng 1/2022, tỉnh đã thành lập đoàn kiểm tra, rà soát việc thực hiện tiêu chí, chỉ tiêu còn thiếu của các địa phương. Trên cơ sở đó, tổng hợp xác định danh mục công trình cần thiết đầu tư, quy mô, địa điểm và công tác chuẩn bị xây dựng để đảm bảo đạt tiêu chí NTM đề nghị tỉnh hỗ trợ kinh phí thực hiện.

Cùng với đó, các địa phương đã chủ động sớm xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình xây dựng NTM. Vân Đồn là một trong 2 địa phương được công nhận hoàn thành chương trình xây dựng NTM trong năm 2022. Do đó, huyện đặt ra mục tiêu xây dựng xã Hạ Long và Ngọc Vừng đạt chuẩn NTM nâng cao; xã Quan Lạn và Đông Xá đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; mỗi xã xây dựng ít nhất 1 mô hình khu dân cư kiểu mẫu. Huyện cũng phấn đấu đưa thu nhập bình quân đầu người đạt 136 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 0,65%, tỷ lệ hộ nông thôn được sử dụng nước sạch, hợp vệ sinh đạt 100%.

Trên cơ sở đó, huyện tập trung nguồn lực xây dựng các công trình: Trường Mầm non Vạn Yên, Tiểu học và THCS Vạn Yên, THPT Quan Lạn, Trung tâm văn hóa thể thao xã Đài Xuyên, chợ Đài Xuyên, khu hành chính xã Đài Xuyên, rãnh thoát nước, khu xử lý rác thải tập trung, công trình nước sạch... nhằm hoàn thiện cơ sở hạ tầng. Đối với tiêu chí tổ chức sản xuất, phát triển nông nghiệp, nâng cao thu nhập, huyện đẩy mạnh tái cơ cấu nông nghiệp toàn diện gắn với hoàn thành xây dựng NTM. Trọng tâm là hướng tới sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung, phát triển sản phẩm chủ lực, bảo tồn nông sản bản địa. Huyện cũng phát triển thêm ít nhất 3 sản phẩm OCOP đảm bảo được công nhận đạt từ 3-4 sao cấp tỉnh. Đồng thời, vận động thành lập ít nhất mỗi xã có 1 HTX liên kết sản xuất đảm bảo hoạt động ổn định; chỉ đạo các xã chủ động thực hiện các giải pháp, huy động mọi nguồn lực, hoàn thiện những tiêu chí còn thiếu, khẩn trương xây dựng hồ sơ công nhận...

Hơn một thập kỷ - bí quyết thành công

Quảng Ninh triển khai chương trình xây dựng NTM từ năm 2010. Triển khai chương trình xây dựng nông thôn mới, năm 2022, Quảng Ninh xác định phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, ổn định đời sống nhân dân là tiêu chí quan trọng trong xây dựng NTM. Bằng nhiều cách làm sáng tạo, riêng có, cùng sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị toàn tỉnh, chương trình đã mang lại nhiều dấu ấn, đưa các vùng nông thôn Quảng Ninh ngày càng khởi sắc hơn; đời sống vật chất, tinh thần của người dân vùng nông thôn từng bước được cải thiện và nâng lên. Từ phong trào Nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau giảm nghèo bền vững, năm 2022 Quảng Ninh có thêm hàng nghìn nông hộ có thu nhập từ chục triệu đồng đến hàng trăm triệu, hàng tỷ đồng. Thu nhập bình quân đầu người của người dân nông thôn trên toàn tỉnh đạt 52,5 triệu đồng/người/năm, tăng 25,87 triệu đồng so với năm 2015. Tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh từ 17,25% năm 2010 xuống còn 0,1%.

Dưới sự hướng dẫn, vận động của Hội Nông dân các cấp, nhiều nông sản trong tỉnh Quảng Ninh như: Miến dong Bình Liêu, Gà Tiên Yên, lợn Móng Cái, hải sản Vân Đồn, vải Phương Nam, ổi Hoành Bồ... đã hình thành các vùng sản xuất lớn, quy mô tập trung. Đến nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đã hình thành 17 vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, với gần 5.000 ha. Tiêu biểu: Vùng trồng lúa chất lượng cao ở TX Đông Triều; vùng trồng rau an toàn ở TX. Quảng Yên; vùng trồng hoa tại TP. Hạ Long; vùng chăn nuôi lợn Móng Cái; vùng nuôi tôm ở Đầm Hà, Móng Cái; vùng nuôi trồng nhuyễn thể ở Vân Đồn...

Tính đến cuối năm 2021, toàn tỉnh có 98/98 xã đạt chuẩn NTM; 9/13 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Quá trình triển khai đã góp phần đưa 26 xã, 65 thôn vùng miền núi, biên giới, hải đảo của tỉnh ra khỏi diện đặc biệt khó khăn.

Đặc biệt nhất, từ chương trình này, Quảng Ninh đã vận dụng linh hoạt, sáng tạo, triển khai thành công chương trình OCOP, qua đó đã góp phần làm thay đổi tập quán sản xuất của nhân dân, từ sản xuất lạc hậu tự cung, tự cấp sang sản xuất hàng hóa quy mô lớn, tạo ra hướng đi mới trong sản xuất kinh doanh các sản phẩm truyền thống có lợi thế trên địa bàn tỉnh. Từ sự tiên phong của Quảng Ninh, chương trình OCOP cũng đã được Chính phủ chọn làm mô hình nhân rộng ra các tỉnh, thành trên cả nước.

Không dừng lại ở những thành công đã đạt được, với quan điểm xây dựng NTM là quá trình lâu dài, thường xuyên, liên tục, có điểm bắt đầu nhưng không có điểm kết thúc, tỉnh tiếp tục xây dựng những mục tiêu, giải pháp cho lộ trình dài hơi hơn. Tại kỳ họp thứ 9, HĐND tỉnh sẽ xem xét thông qua Đề án thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025 nhằm xây dựng NTM đảm bảo “Hiệu quả, toàn diện và bền vững”.

Trên tinh thần của Đề án, chương trình xây dựng NTM giai đoạn này sẽ đi sâu hơn nữa vào chất lượng, gắn với việc thực hiện Nghị quyết 06-NQ/TU ngày 17/5/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển bền vững KT-XH, đảm bảo vững chắc quốc phòng an ninh vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo.

Quảng Ninh kỳ vọng từ đề án này, đời sống người dân nông thôn ngày càng khá giả, người dân có môi trường sống tốt đẹp, dần được tiếp cận, thụ hưởng các dịch vụ như đô thị, nhanh chóng thu hẹp khoảng cách giàu nghèo và chênh lệch vùng miền.

PV