Hàng hóa đi phương Tây giảm, tăng mạnh sang Nga

Trong tháng 7, xuất khẩu của Trung Quốc sang phần còn lại của thế giới đã sụt giảm đáng kể, làm tăng thêm những thách thức đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và đưa ra bằng chứng mới cho thấy nhu cầu của phương Tây giảm dần đang làm tổn hại đến nỗ lực phục hồi tăng trưởng của Bắc Kinh.

Sau khi phục hồi trong thời gian ngắn vào mùa xuân, xuất khẩu hàng hóa từ Trung Quốc đã tiếp tục trượt dốc dài hạn kể từ tháng 10 năm ngoái, khi người tiêu dùng ở các nước phát triển phương Tây bắt đầu chuyển chi tiêu khỏi việc mua đồ nội thất và thiết bị điện tử, thay vào đó chuyển hướng chi tiêu sang các dịch vụ như giải trí và ăn uống.

Trong khi đó, địa chính trị ngày càng căng thẳng giữa Bắc Kinh và phương Tây cũng đã khiến một số nhà sản xuất phương Tây giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng của Trung Quốc, điều này được cho là sẽ làm xói mòn quan hệ thương mại giữa hai bên.

Các chuyến hàng ra nước ngoài từ Trung Quốc đã giảm 14,5% trong tháng 7 so với một năm trước đó, mức giảm mạnh nhất so với cùng kỳ năm ngoái kể từ tháng 2 năm 2020, trong những ngày đầu tiên của đại dịch Covid-19, dữ liệu do Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố hôm thứ Ba cho thấy.

So với một năm trước đó, xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ và Liên minh châu Âu đã giảm hơn 20% mỗi tháng trước. Có một điểm sáng duy nhất: Các chuyến hàng của Trung Quốc đến Nga tăng vọt trong tháng 7, tính toán từ dữ liệu hải quan cho thấy.

Đối với Trung Quốc, xuất khẩu suy yếu báo hiệu nhiều rắc rối hơn cho nền kinh tế trong nước, vốn đang gặp nhiều khó khăn trên một số mặt.

Các nhà kinh tế cho biết khu vực tư nhân đã bị vùi dập sau nhiều năm hạn chế và đàn áp quy định của Covid-19, đồng thời niềm tin yếu kém của người tiêu dùng đã khiến họ tránh vung tay mua những mặt hàng đắt tiền từ căn hộ đến đồ gia dụng.

Steve Cochrane, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại Moody's Analytics, cho biết các số liệu thương mại dưới mức trung bình tháng 7 báo hiệu nhiều tin xấu hơn cho các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc và hy vọng của họ về tăng tốc kinh tế trong quý thứ ba.

Mức giảm 14,5% trong các chuyến hàng xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 7 mạnh hơn so với mức giảm 12,4% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 6 và vượt xa mức giảm 12% mà các nhà kinh tế được The Wall Street Journal dự đoán.

Các chuyến hàng của Trung Quốc sang Mỹ đã giảm 23% trong tháng 7 so với một năm trước đó. Các chuyến hàng đến Liên minh châu Âu và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á, một nhóm gồm 10 quốc gia bao gồm Singapore và Indonesia, mỗi quốc gia giảm khoảng 21%.

Bên cạnh đó, nhập khẩu hàng hóa của Hoa Kỳ từ Trung Quốc đã giảm 4,3% trong tháng 6 so với tháng trước. Thâm hụt thương mại với Trung Quốc đã giảm 2,1 tỷ USD xuống còn 22,8 tỷ USD trong tháng 6 và xuất khẩu sang Trung Quốc ở mức thấp nhất kể từ tháng 2 năm 2021.

Trên cơ sở 12 tháng, thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc đã giảm xuống còn 313,1 tỷ USD trong tháng 6, mức thấp nhất kể từ tháng 1 năm 2021.

Ở chiều ngược lại, các chuyến hàng của Trung Quốc đến Nga, quốc gia đang bị phương Tây trừng phạt đã tăng 52% trong tháng 7 so với một năm trước đó, nhờ doanh số bán hàng hóa có giá trị cao bao gồm cả ôtô.

Trong bảy tháng đầu năm nay, xuất khẩu của Trung Quốc sang Nga tăng 73% so với một năm trước đó, ngay cả khi tổng xuất khẩu của Trung Quốc giảm 5%, dữ liệu từ hải quan Trung Quốc cho thấy.

Tuy nhiên, các nhà kinh tế cho rằng quy mô tổng thể của mối quan hệ thương mại với Nga vẫn còn tương đối nhỏ - gần bằng 1/3 tổng thương mại của Trung Quốc với Mỹ. Điều đó chứng tỏ thương mại bùng nổ giữa hai nước láng giềng và các đối tác địa chính trị sẽ không đảo ngược xu hướng dài hạn.

Tin xấu cho nhiều nhà sản xuất và xuất khẩu Trung Quốc là các nước giàu ở phương Tây đang giảm bớt sự phụ thuộc vào hàng hóa Trung Quốc. Các quan chức Mỹ và các đồng minh của họ ở châu Âu đã thúc giục các công ty chuyển hoạt động sản xuất ra khỏi Trung Quốc để hướng tới một nhóm các quốc gia đáng tin cậy thay thế.

Điều đó đã làm suy yếu các liên kết thương mại giữa Mỹ - Trung Quốc. Theo Unctad, Mỹ đã trở thành thị trường xuất khẩu tương đối ít quan trọng hơn đối với Trung Quốc trong hơn một năm rưỡi qua, trong khi sự phụ thuộc của Mỹ vào Trung Quốc với tư cách là nhà cung cấp hàng hóa thậm chí còn giảm nhiều hơn.

Tình hình chung của thế giới

Không chỉ Trung Quốc bị xoáy vào tình thế này. Trên thực tế, các cường quốc xuất khẩu khác của châu Á cũng đang vật lộn với nhu cầu thương mại toàn cầu đang sụt giảm.

Xuất khẩu của Hàn Quốc đã giảm 16,5% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 7, mở rộng từ mức giảm 6% trong tháng 6. Chỉ số quản lý mua hàng cho thấy các lĩnh vực sản xuất ở 5 trong số 7 quốc gia châu Á, bao gồm cả Trung Quốc và Việt Nam đã bị thu hẹp vào tháng trước, cho thấy nhu cầu cơ bản yếu từ phương Tây.

Tổng hợp lại, những con số chậm chạp ở Trung Quốc và các khu vực khác của châu Á cho thấy sự suy giảm tăng trưởng toàn cầu đang bắt đầu ảnh hưởng nặng nề hơn.

Các nhà kinh tế dự đoán rằng những cơn gió ngược tăng trưởng ở Mỹ và châu Âu, một phần là kết quả của áp lực lạm phát dai dẳng, sẽ tiếp tục hạn chế chi tiêu của người tiêu dùng và hoạt động vay vốn kinh doanh trong thời gian còn lại của năm do nguy cơ suy thoái kinh tế kéo dài.

“Nhìn chung, triển vọng thương mại toàn cầu trong nửa cuối năm 2023 là bi quan”, Hội nghị Liên Hợp Quốc về Thương mại và Phát triển đã viết trong một báo cáo hồi tháng Sáu.

Tổ chức hiện dự báo thương mại hàng hóa toàn cầu sẽ giảm 0,4% trong quý hai so với quý trước, sau khi tăng 1,9% trong ba tháng đầu năm, do một loạt yếu tố bao gồm lạm phát và chiến tranh ở Ukraine .

Khánh Vy (Theo WSJ)