Quan hệ sâu sắc củng cố an ninh năng lượng

Một trong những dự án này dự kiến ​​sẽ tăng gấp đôi lượng than xuất khẩu của Nga sang Trung Quốc - đủ để thay thế lượng than nhập khẩu từ Australia, nơi quan hệ với Trung Quốc đã xấu đi.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhất trí theo đuổi hợp tác lớn hơn trên nhiều lĩnh vực, bao gồm các dự án công nghiệp và năng lượng quy mô lớn, trong một cuộc điện đàm vào ngày 28/12.

Mô tả năm 2020 là một 'năm phi thường', ông Tập nói rằng 'vàng thật có thể chịu thử lửa, và giai đoạn khó khăn đã làm nổi bật hơn sức mạnh độc nhất và giá trị to lớn của mối quan hệ Trung - Nga', theo Tân Hoa xã của Trung Quốc. 

Ông nói: 'Bằng cách tăng cường hợp tác chiến lược, Trung Quốc và Nga có thể chống lại bất kỳ nỗ lực nào nhằm trấn áp và chia rẽ hai nước một cách hiệu quả, đồng thời tạo ra một lá chắn vững chắc để bảo vệ công bằng và công lý quốc tế', đồng thời gợi ý rằng hai nước hình thành một mặt trận thống nhất chống lại những sóng gió từ Mỹ và Châu Âu.

Elgaugol, công ty đứng sau dự án than Elga ở vùng Viễn Đông của Nga, hôm 15/12 đã đồng ý khởi động một liên doanh với Fujian Guohang Ocean Shipping (Tập đoàn) của Trung Quốc để xuất khẩu than luyện kim sang Trung Quốc.

Dự án Elga dự kiến ​​sẽ vận chuyển 30 triệu tấn than sang Trung Quốc vào năm 2023, gần gấp đôi tổng lượng than xuất khẩu của Nga sang Trung Quốc từ khoảng 33 triệu tấn vào năm 2019.

Sự hợp tác của hai nước về than một phần nhằm giáng một đòn mạnh vào Australia. Trung Quốc đã áp đặt các hạn chế đối với một số mặt hàng xuất khẩu của Australia, bao gồm cả than đá, sau khi Canberra kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của sự bùng phát COVID.

Khoảng 1/4 lượng than nhập khẩu của Trung Quốc đến từ Australia trong năm 2019. Tổng giám đốc Elgaugol, Aleksandr Isaev cho biết công ty của ông sẽ thay thế phần lớn các chuyến hàng đến Trung Quốc từ Mỹ và Australia.

Công ty hóa dầu của Nga Sibur Holding hôm 28/12 cũng đã công bố liên doanh tại Tổ hợp hóa chất khí Amur với China Petroleum & Chemical Corp., hay Sinopec. Việc xây dựng nhà máy dự kiến ​​sẽ bắt đầu ngay bây giờ khi các công ty đã nhận được các phê duyệt liên quan và dự kiến ​​hoàn thành vào năm 2024. Sinopec sẽ sở hữu 40% cơ sở.

Rủi ro tiềm tàng với Nga

Xu hướng này cũng mở rộng sang khí đốt tự nhiên. Gazprom do nhà nước Nga hậu thuẫn đã khởi động phần mở rộng 800 km của cái gọi là đường ống Sức mạnh của Siberia, bắt đầu vận chuyển khí đốt tự nhiên từ Nga sang Trung Quốc vào tháng 12 năm 2019.

Phần mở rộng sẽ kết nối đường ống với mỏ khí đốt Kovykta ở phía đông Siberia bởi vào cuối năm 2022, trong một bước tiến tới mục tiêu của Gazprom là thúc đẩy dòng chảy qua đường ống lên 38 tỷ mét khối khí hàng năm vào năm 2025. Dòng chảy sẽ đạt 3,8 tỷ mét khối khí cho năm đầu tiên.

Gazprom, công ty độc quyền xuất khẩu khí đốt qua đường ống, đã vận chuyển 200 tỷ cu mét khí đốt đến châu Âu và Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 2019. Nhưng công ty đã chuyển trọng tâm sang phía đông và năm ngoái đã bắt đầu nghiên cứu tính khả thi cho một đường ống khác sẽ cung cấp 50 tỷ mét khối khí đến Trung Quốc qua Mông Cổ.

Nga cũng bắt đầu vận hành một đường ống dẫn dầu mới đến đông bắc Trung Quốc vào năm 2011.

Là nước tiêu thụ năng lượng hàng đầu thế giới, Trung Quốc từ lâu đã có mối quan hệ thân thiết với Nga, nước xuất khẩu năng lượng chủ chốt. Mối quan hệ của họ thậm chí còn trở nên bền chặt hơn trong những tháng gần đây khi đối mặt với sự phản đối chính trị từ Hoa Kỳ, Châu Âu và Úc.

Ông Tập đang gấp rút đa dạng hóa nguồn cung cấp năng lượng của đất nước mình, với việc Mỹ dự kiến ​​sẽ tăng sức ép lên Trung Quốc dưới thời Tổng thống đắc cử Joe Biden. Nga là một phần quan trọng trong kế hoạch của ông.

Một người trong ngành năng lượng cho biết: 'Nga sẽ đóng một vai trò lớn hơn nữa trong an ninh năng lượng của Trung Quốc, do căng thẳng với Mỹ dự kiến ​​sẽ tiếp diễn trong thời gian dài'.

Nga cũng phải đối mặt với trừng phạt khắc nghiệt của Mỹ và châu Âu kể từ khi nước này sáp nhập Bán đảo Crimea vào năm 2014. Với việc châu Âu cũng có kế hoạch tăng đáng kể việc sử dụng năng lượng tái tạo, nước này đang chịu áp lực đẩy mạnh xuất khẩu sang Trung Quốc để củng cố ngành công nghiệp dầu khí.

Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Putin đặt mục tiêu tăng gấp đôi thương mại song phương lên 200 tỷ USD vào năm 2024, chủ yếu là tài nguyên thiên nhiên.

Nhưng sự tập trung ngày càng tăng vào Trung Quốc đi kèm với rủi ro cho Nga. Vì phần lớn hàng hóa xuất khẩu của Nga là các mặt hàng như dầu thô, khí đốt và gỗ tròn, các chuyên gia cho rằng nước này có thể thấy mình ở vị thế phụ thuộc vào Trung Quốc về mặt kinh tế.

Nga gặp khó khăn trong các cuộc đàm phán giá chống lại Trung Quốc về xuất khẩu khí đốt tự nhiên và sự phụ thuộc kinh tế vào siêu cường châu Á có thể buộc Moscow cuối cùng cũng phải thỏa hiệp về mặt chính trị.