Trong nhiều thập kỷ, đôla Mỹ đã là đồng tiền trong giao dịch dầu mỏ quốc tế và những nỗ lực tìm kiếm giải pháp thay thế đã bị cản trở bởi những khó khăn trong việc chuyển đổi cũng như những trở ngại chính trị.

Các vấn đề bùng lên khi Ấn Độ - quốc gia đã trở thành khách hàng mua dầu đường biển lớn nhất của Nga kể từ khi khách hàng châu Âu rút lui - nhất quyết thanh toán bằng đồng rupee vào tháng 7 và hoạt động giao dịch gần như tan vỡ, theo ba nguồn tin quen thuộc với vấn đề này.

Các nguồn tin yêu cầu giấu tên cho biết các nhà cung cấp dầu của Nga không thể thực hiện các giao dịch bằng đồng rupee Ấn Độ vì hướng dẫn không chính thức từ ngân hàng trung ương Nga rằng họ sẽ không chấp nhận đồng tiền này.

Một nguồn tin ngân hàng Nga thân cận với ngân hàng trung ương Nga cho biết việc nhận doanh thu bằng loại tiền không thể chuyển đổi có ít giá trị bên ngoài Ấn Độ là "vô nghĩa". Một nguồn tin khác cho biết, Nga có ít cơ hội chi tiêu bằng đồng rupee vì nhập khẩu từ Ấn Độ không đáng kể.

Ngân hàng trung ương Nga đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Theo hai nguồn tin, vào khoảng giữa tháng 8, ít nhất hai công ty dầu mỏ lớn của Nga đã đe dọa chuyển hướng khoảng chục tàu chở dầu chở tới một triệu tấn dầu đang hướng tới Ấn Độ đến các điểm đến khác.

Như một giải pháp tạm thời cho xung đột liên quan đến các giao dịch của Ấn Độ, hàng hóa được thanh toán bằng sự kết hợp giữa đồng nhân dân tệ Trung Quốc, đồng đô la Hồng Kông như một loại tiền tệ chuyển đổi sang đồng nhân dân tệ và đồng dirham của UAE, được neo giá theo đồng bạc xanh.

Tuy nhiên, họ cho biết vấn đề vẫn là tìm ra một giải pháp thay thế khả thi cho đồng đô la và vấn đề này ảnh hưởng đến người mua ở châu Phi, Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ, những nước đã trở thành những người mua dầu hàng đầu của Nga.

Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất liên quan đến Ấn Độ, quốc gia đã mua hơn 60% lượng dầu vận chuyển bằng đường biển của Nga, theo dữ liệu của LSEG và tính toán của Reuters. Đây là nước mua dầu thô đường biển lớn nhất của Nga sau Trung Quốc.

Các vấn đề có thể trở nên tồi tệ hơn khi sự giám sát về thương mại tăng lên. Washington đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đầu tiên đối với các chủ tàu chở dầu của Nga có giá cao hơn giới hạn giá của phương Tây trong những tuần gần đây, đây là lần thực thi giới hạn đầu tiên kể từ khi nó được áp dụng vào cuối năm ngoái.

Các quan chức Nga và các nhà điều hành dầu mỏ đã yêu cầu người mua Ấn Độ thanh toán bằng đồng nhân dân tệ của Trung Quốc, đối với Nga là loại tiền tệ hữu ích hơn.

Các nguồn tin cho biết, đối với Ấn Độ, việc sử dụng đồng tiền của một đối thủ trong khu vực là rất nhạy cảm, mặc dù các nhà máy lọc dầu tư nhân Ấn Độ đã quay trở lại sử dụng đồng nhân dân tệ do thiếu các lựa chọn khác kể từ cuộc đụng độ hồi đầu năm nay.

Các nhà máy lọc dầu nhà nước Ấn Độ đã chuyển sang sử dụng đồng dirham của UAE, nhưng điều đó trở nên phức tạp do các yêu cầu thanh toán bổ sung do đường lối cứng rắn hơn của Washington khiến các chính phủ khác cảnh giác.

Theo 5 nguồn ngân hàng và giao dịch dầu mỏ, từ tháng 10, một số ngân hàng UAE đã thắt chặt kiểm soát đối với các khách hàng tập trung vào Nga để đảm bảo tuân thủ giới hạn giá.

Các nguồn tin cho biết, ít nhất hai ngân hàng UAE đã đưa ra các tuyên bố tuân thủ giới hạn giá cho các khách hàng liên quan đến giao dịch dầu thô, sản phẩm dầu và hàng hóa của Nga. Họ từ chối nêu tên các ngân hàng.

Điệp Nguyễn (Theo Reuters)