Từ năm 2010 trở về trước, cuộc sống của đồng bào trên địa bàn huyện Trấn Yên gặp nhiều khó khăn: tỷ lệ hộ đói nghèo chiếm cao, cơ sở vật chất "điện, đường, trường, trạm" nhiều thiếu thốn, đồng bào các dân tộc thiểu số còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước, các hủ tục lạc hậu chưa được đẩy lùi, tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng vẫn diễn ra; đói nghèo, ốm đau, bệnh tật cứ luẩn quẩn.

Từ sự quan tâm đầu tư của Đảng và Nhà nước, nay các bản làng đã khoác lên mình diện mạo mới. 

Hồng Ca là địa phương vùng cao đặc biệt khó khăn của huyện Trấn Yên với tỷ lệ đồng bào DTTS chiếm trên 88%, trong đó hơn 30% là đồng bào dân tộc Mông. Cùng với các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, sự vào cuộc quyết liệt của các cấp chính quyền sự đồng lòng của nhân dân, đến nay, Hồng Ca trở thành điểm sáng trong xây dựng nông thôn mới của tỉnh. Hết tháng 9, toàn xã giảm 62 hộ nghèo, bằng 5,37%; dự ước hết năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 4,16%, hộ cận nghèo còn 10,46%. 

Thực hiện Chương mình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, xã chỉ đạo phát triển sản xuất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, vận động nhân dân cải tạo vườn tạp, đưa những cây trồng chủ lực vào thâm canh gắn với liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị thông qua các hợp tác xã, tổ hợp tác. 

Từ đó, tạo động lực giúp nhiều hộ người Mông thay đổi cách nghĩ, cách làm, nỗ lực vươn lên thoát nghèo và làm giàu chính đáng ngay trên mảnh đất quê hương mình. 

Theo lãnh đạo huyện Trấn Yên, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, Trấn Yên đã triển khai rộng khắp trên 78 thôn, bản thuộc 12 xã khó khăn của huyện với tổng kinh phí trên 35,5 tỷ đồng, trong đó, vốn đối ứng từ ngân sách huyện 14,5 tỷ đồng.

Nhờ thực hiện hiệu quả các chương trình, cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế, văn hóa xã hội, đồng bào DTTS đã yên tâm ổn định sản xuất, không du canh du cư, không tảo hôn, không kết hôn cận huyết thống, không xuất khẩu lao động trái phép...

Năm 2023, thu nhập bình quân của người dân vùng đồng bào DTTS đạt 52,5 triệu đồng, hộ nghèo còn 2,32%; bảo đảm 100% số hộ DTTS được sử dụng điện lưới quốc gia; 98,5% hộ sử dụng nước hợp vệ sinh và 100% số hộ được xem truyền hình và nghe đài phát thanh. Tỷ lệ đồng bào DTTS tham gia bảo hiểm y tế đạt 97%. Các thiết chế văn hóa, thể thao tại các nhà văn hóa cùng hoạt động các câu lạc bộ ở thôn, bản đã góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho đồng bào.

Bà Sin Thị Hương - Phó Trưởng phòng Dân tộc huyện Trấn Yên cho biết: "Trong 10 dự án của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, trong đó có hỗ trợ đồng bào phát triển kinh tế xóa đói giảm nghèo, Phòng đã tham mưu cho huyện cấp thẻ bảo hiểm y tế cho gần 2 nghìn người DTTS, hỗ trợ 48 hộ xóa nhà dột nát, hư hỏng với tổng kinh phí trên 2,4 tỷ đồng; hỗ trợ 35 téc nước cho các hộ đồng bào DTTS ở vùng khó khăn phát triển kinh tế với trên 3 tỷ đồng; phối hợp với Phòng Lao động, Thương binh và Xã hội huyện  rà soát, lập kế hoạch tổ chức các lớp tập huấn, hỗ trợ chuyển giao ứng dụng khoa học kỹ thuật theo nhu cầu của từng địa phương. Đồng bào DTTS đã tiếp cận nguồn vốn, hưởng chính sách ưu đãi, tập huấn và chuyển giao tiến bộ khoa học, kỹ thuật nên nhiều hộ đã mạnh dạn thay đổi tư duy, đổi mới cách nghĩ, cách làm trong phát triển sản xuất, làm chủ kinh tế gia đình, thoát nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng”.

Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Yên Bái đã được Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương hỗ trợ triển khai thực hiện cả 3 chương trình MTQG với tổng vốn đầu tư phát triển Trung ương hỗ trợ trên 2.552 tỷ đồng, chiếm khoảng 10% vốn đầu tư toàn tỉnh. 

Riêng Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi được hỗ trợ từ ngân sách Trung ương trên 1.384 tỷ đồng, chiếm 54% tổng vốn đầu tư ngân sách Trung ương thực hiện các chương trình MTQG giai đoạn 2021-2025 của tỉnh. 

Đến nay, Yên Bái thực hiện 218 công trình, chủ yếu tập trung vào lĩnh vực giao thông, thủy lợi, giáo dục, văn hóa; đã thực hiện và giải ngân gần 400 tỷ đồng, bằng 66% kế hoạch; nguồn vốn sự nghiệp thực hiện đạt 31 tỷ đồng, bằng 10% kế hoạch, tập trung thực hiện hỗ mua sắm nông cụ máy móc, phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp bền vững gắn với bảo vệ rừng; bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch... 

Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào DTTS và miền núi giảm 8,1%; 13 xã ra khỏi địa bàn đặc biệt khó khăn; 100% xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê tông; 97,6% dân số được sử dụng điện lưới quốc gia và các nguồn điện khác phù hợp; đồng bào DTTS được xem truyền hình và được nghe đài phát thanh đạt 99,4%...

Xác định việc triển khai thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS là nhiệm vụ quan trọng, qua đó khai thác tiềm năng, phát huy được thế mạnh, lợi thế của các địa phương; từng bước góp phần nâng cao mức sống, chất lượng dân số, sức khỏe cho đồng bào DTTS, đặc biệt là đồng bào DTTS ở vùng sâu, vùng xa, tỉnh Yên Bái đang nỗ lực đề ra các giải pháp đẩy mạnh tiến độ thực hiện chương trình, phấn đấu, nỗ lực thực hiện hoàn thành các mục tiêu Chương trình đặt ra đến năm 2025 mức thu nhập bình quân của người dân tộc thiểu số tăng trên 2 lần so với năm 2020.

Toàn tỉnh sẽ có 50% số xã, thôn ra khỏi địa bàn đặc biệt khó khăn; tỷ lệ hộ nghèo trong các DTTS, tỷ lệ nghèo tại các xã đặc biệt khó khăn giảm bằng 1,5 lần so với mức giảm tỷ lệ hộ nghèo chung toàn tỉnh; 35/59 xã đặc biệt khó khăn đạt chuẩn nông thôn mới; 100% đường đến trung tâm các xã ô tô đi lại được 4 mùa và cơ bản hoàn thành hệ thống giao thông kết nối từ trung tâm xã tới các thôn… 

Q.T