6 thói quen xấu có thể đang phá hỏng động cơ diesel của bạn

Dù động cơ diesel được đánh giá là bền bỉ, chúng vẫn cần được chăm sóc kỹ lưỡng để duy trì hiệu suất và tuổi thọ. Nếu không được bảo dưỡng đúng cách, những cỗ máy mạnh mẽ này có thể gặp trục trặc sớm hơn dự kiến, khiến người sử dụng phải chịu chi phí sửa chữa đáng kể.

Một số thói quen không tốt trong quá trình vận hành có thể âm thầm làm giảm tuổi thọ của động cơ. Hầu hết những lưu ý này đều được nêu rõ trong sách hướng dẫn sử dụng của xe, đặc biệt liên quan đến lịch trình bảo dưỡng, vốn thay đổi tùy theo nhà sản xuất, dung tích động cơ và cấu hình xe.

Dưới đây là những thói quen xấu phổ biến mà người lái xe cần tránh để bảo vệ động cơ diesel.

Bỏ qua việc thay dầu động cơ định kỳ

Dầu động cơ đóng vai trò quan trọng trong việc bôi trơn các bộ phận chuyển động bên trong động cơ đốt trong, giúp giảm ma sát và hao mòn. Tuy nhiên, một số người dùng thường bỏ qua việc thay dầu đúng lịch, dẫn đến dầu bị xuống cấp, mất khả năng bôi trơn hiệu quả.

Khi dầu động cơ cũ đi, nó không còn đủ khả năng bảo vệ các bộ phận, khiến chúng ma sát mạnh hơn, gây mài mòn và hư hỏng. Mặc dù các động cơ diesel được trang bị bộ lọc dầu để loại bỏ tạp chất, việc không thay dầu và bộ lọc định kỳ sẽ dẫn đến tích tụ cặn bẩn, làm giảm độ tinh khiết của dầu.

Hơn nữa, theo MotorTrend, phân tích mẫu dầu động cơ có thể giúp các kỹ sư phát hiện mức độ hao mòn của động cơ thông qua các mạt kim loại hoặc nhận diện các vấn đề nghiêm trọng khác. Nếu không thay dầu thường xuyên, những dấu hiệu bất thường này sẽ khó được phát hiện kịp thời, làm tăng nguy cơ hư hỏng nặng.

Trì hoãn bảo dưỡng bộ lọc nhiên liệu và bộ lọc khí

Động cơ diesel hoạt động dựa trên hỗn hợp không khí và nhiên liệu được đốt cháy trong buồng đốt. Cả hai yếu tố này đều phải đi qua các bộ lọc để đảm bảo độ tinh khiết trước khi vào động cơ. Việc bảo dưỡng các bộ lọc này là một trong những yếu tố quan trọng nhất để duy trì hiệu suất động cơ.

Nếu bộ lọc nhiên liệu hoặc bộ lọc khí bị tắc, lượng nhiên liệu và không khí cung cấp cho động cơ sẽ giảm, thậm chí tạp chất có thể xâm nhập vào hệ thống nếu áp suất vượt quá giới hạn chịu đựng của bộ lọc.

Nhiên liệu diesel không chỉ cung cấp năng lượng mà còn đóng vai trò làm mát các bộ phận. Khi bộ lọc nhiên liệu bẩn khiến dòng nhiên liệu bị hạn chế, các kim phun có thể hoạt động ở nhiệt độ cao hơn mức bình thường, gây hại cho toàn bộ hệ thống.

Tương tự, bộ lọc khí bị tắc sẽ khiến động cơ chạy ở trạng thái hỗn hợp nhiên liệu đậm, dẫn đến hiệu suất kém, tiếng ồn bất thường và giảm quãng đường di chuyển.

Đối với các động cơ diesel sử dụng tăng áp, việc thiếu không khí sẽ buộc hệ thống tăng áp hoạt động quá mức, gây áp lực lên động cơ. Kiểm tra thường xuyên bộ lọc khí cũng giúp phát hiện các khe hở, tránh để tạp chất lọt vào động cơ, từ đó kéo dài tuổi thọ của máy.

Không giữ bình nhiên liệu sạch và bỏ qua bộ tách nước

Động cơ diesel yêu cầu nhiên liệu chất lượng cao và cần được giữ sạch sẽ trong bình chứa. Người sử dụng chỉ nên thêm các chất phụ gia nhiên liệu đã được phê duyệt, đồng thời tuyệt đối không sử dụng xăng cho động cơ diesel, kể cả khi pha trộn.

Một trong những mối nguy lớn nhất đối với bình nhiên liệu diesel là sự hiện diện của nước. Dù người lái có cẩn thận, hiện tượng ngưng tụ tự nhiên trong bình vẫn có thể xảy ra, dẫn đến tích tụ nước.

Nước gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng như ăn mòn, rỉ sét, làm giảm khả năng bôi trơn của nhiên liệu, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và có thể làm hỏng hoàn toàn động cơ hoặc hệ thống nhiên liệu.

Hầu hết các bình nhiên liệu diesel đều được trang bị bộ tách nước với hai khoang lọc: khoang đầu tiên giữ lại lượng nước lớn thông qua màng lọc kỵ nước, còn khoang thứ hai xử lý các hạt nước nhỏ hơn. Để đảm bảo hiệu quả, người sử dụng cần thường xuyên xả nước từ bộ tách và thay thế bộ lọc này theo đúng lịch trình bảo dưỡng.

Bỏ qua bảo dưỡng định kỳ và các dấu hiệu cảnh báo

Mặc dù động cơ diesel thường có độ bền cao hơn động cơ xăng, việc bảo dưỡng định kỳ vẫn là yếu tố then chốt.

Người sử dụng cần tham khảo sách hướng dẫn để thiết lập lịch làm sạch và bảo trì phù hợp, đặc biệt đối với bộ lọc hạt diesel (DPF), chất làm mát, dầu hộp số hoặc dầu cầu, tùy thuộc vào cấu hình xe.

Việc bỏ qua các dấu hiệu bất thường từ động cơ, chẳng hạn như đèn cảnh báo trên bảng điều khiển, có thể dẫn đến những hư hỏng nghiêm trọng.

Một số dấu hiệu cần chú ý bao gồm khói bất thường từ ống xả. Khói màu xanh có thể báo hiệu dầu động cơ bị đốt cháy, khói trắng gợi ý rò rỉ chất làm mát, còn khói đen dày đặc cho thấy kim phun nhiên liệu gặp vấn đề.

Tiếng gõ lặp lại từ khu vực động cơ, dù nhẹ, cũng cần được kiểm tra ngay lập tức vì có thể liên quan đến các sự cố nghiêm trọng.

Ngoài ra, hiện tượng động cơ rung lắc khi chạy không tải hoặc tiếp tục hoạt động sau khi đã tắt máy (hay còn gọi là “chạy đà”) đều là những dấu hiệu cần xử lý kịp thời để tránh nguy cơ hỏng động cơ.

Khởi động nguội và tăng ga khi chưa làm nóng máy

Việc khởi động xe vào sáng sớm lạnh giá và lập tức tăng ga mà không để động cơ làm nóng là một thói quen tai hại. Sau khi khởi động nguội, dầu động cơ cần thời gian để lan tỏa và đạt độ nhớt cũng như nhiệt độ vận hành tối ưu.

Nếu tăng ga ngay lập tức, động cơ sẽ hoạt động trong tình trạng thiếu bôi trơn, gây mài mòn các bộ phận. Điều này đặc biệt nghiêm trọng ở những khu vực có thời tiết lạnh, nơi các bộ phận động cơ có thể co giãn nhẹ do nhiệt độ, tạo điều kiện không lý tưởng cho hoạt động.

Trước khi tăng tốc, người lái nên kiểm tra đồng hồ đo để đảm bảo xe đạt nhiệt độ vận hành phù hợp.

Ngoài việc gây mài mòn, khởi động nguội không đúng cách còn làm giảm hiệu suất nhiên liệu và tăng chi phí vận hành.

Người sử dụng nên làm nóng động cơ trước khi khởi động để tránh tình trạng dầu hoặc nước trong bộ lọc bị đóng băng, gây ảnh hưởng xấu đến hệ thống.

Để động cơ chạy không tải quá thường xuyên

Việc để động cơ chạy không tải trong thời gian dài, chẳng hạn khi dừng xe để làm việc vặt, có thể gây hại dù thoạt nhìn dường như vô hại. Khi chạy không tải, động cơ vẫn hoạt động, quá trình đốt cháy vẫn diễn ra dù ở tốc độ chậm, tiêu tốn tài nguyên không cần thiết.

Dù những lần đầu tiên có thể không gây ảnh hưởng rõ rệt, việc lặp lại thói quen này sẽ tích lũy thời gian hoạt động không hiệu quả, làm giảm quãng đường sử dụng và tăng nguy cơ hỏng động cơ.

Chạy không tải thường xuyên cũng khiến dầu động cơ xuống cấp nhanh hơn, tích tụ muội than không cần thiết và đẩy nhanh thời điểm cần bảo dưỡng hoặc thay thế các bộ phận.

Để bảo vệ động cơ diesel, người lái cần từ bỏ những thói quen xấu này và tuân thủ nghiêm ngặt lịch bảo dưỡng. Chỉ khi được chăm sóc đúng cách, động cơ diesel mới có thể duy trì hiệu suất và độ bền vượt trội như kỳ vọng.