Thông báo đột phá hôm thứ Hai (4/1) được đưa ra trước thềm Hội nghị thượng đỉnh Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) và có thể mở đường hướng tới giải quyết tranh chấp chính trị khiến Riyadh và các đồng minh áp đặt tẩy chay Qatar.

Ả Rập Xê-út, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Bahrain và Ai Cập đã áp đặt một cuộc tẩy chay ngoại giao, thương mại và du lịch đối với Qatar vào tháng 6 năm 2017, cáo buộc Doha hỗ trợ "khủng bố" và có quan hệ  được cho là quá thân thiết với Iran.

Qatar đã nhiều lần bác bỏ các cáo buộc và nói rằng "không có lý do chính đáng nào" cho việc cắt đứt quan hệ.

Việc các quốc gia Ả Rập vùng Vịnh đã đồng ý chấm dứt lệnh phong tỏa kéo dài 3 năm đối với Qatar có sự đóng góp và nỗ lực đáng kể của cố vấn cấp cao của Tổng thống Mỹ đồng thời cũng là con rể ông Donald Trump, Jared Kushner.

Ông Kushner sẽ tham dự lễ ký kết sau các nỗ lực ngoại giao của ông, một quan chức Mỹ cho biết. "Chúng tôi đã có một bước đột phá trong sự rạn nứt của Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh", quan chức Mỹ giấu tên xác nhận một thông báo từ Kuwait.

Ông Kushner sẽ tham dự vào thứ Ba (5/1) "để ký một thỏa thuận sẽ chấm dứt việc phong tỏa và chấm dứt các căng thẳng với Qatar", quan chức này tiết lộ.

Cựu Đại sứ Mỹ tại Qatar Dana Shell Smith cho biết quyết định mở cửa biên giới trên không, trên đất liền và trên biển là "tin tức đáng hoan nghênh".

“Đó là sự khởi đầu của một giải pháp lâu dài. Nhiều việc phải làm hơn, đặc biệt là để vượt qua những cảm giác vô cùng cay đắng mà sự phong tỏa không cần thiết này gây ra giữa người dân và cộng đồng ở Vùng Vịnh”, bà nói trên Twitter.

Tổng thư ký Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh, ông Nayef Mubarak Al-Hajraf đã hoanh nghênh việc mở lại không phận và biên giới trên bộ cũng như trên biển giữa Qatar và Ả Rập Xê-út, hãng truyền thông UAE đưa tin.

“Bước đi trước hội nghị thượng đỉnh GCC lần thứ 41 ở Ả Rập Xê-út vào thứ Ba (5/1), phản ánh sự quan tâm lớn và những nỗ lực chân thành đang được thực hiện để đảm bảo thành công của hội nghị thượng đỉnh, được tổ chức trong hoàn cảnh bất thường”, ông Al-Hajraf nói trên tờ Tin tức vùng Vịnh.

Bộ trưởng Ngoại giao Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất Anwar Gargash nói rằng hội nghị thượng đỉnh GCC hôm thứ Ba sẽ “khôi phục sự gắn kết vùng Vịnh” nhưng nói thêm rằng “còn nhiều việc ở phía trước”.

Ông Gargash cho biết “an ninh, ổn định và thịnh vượng” là ưu tiên hàng đầu, ngay sau khi có thông báo rằng Saudi đã dỡ bỏ phong tỏa trên không, trên bộ và trên biển đối với Qatar.

“Chúng tôi đứng trước hội nghị thượng đỉnh lịch sử ở Al-Ula, qua đó chúng tôi khôi phục sự gắn kết vùng Vịnh và đảm bảo rằng an ninh, ổn định và thịnh vượng là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi. Chúng tôi còn nhiều việc ở phía trước và chúng tôi đang đi đúng hướng”, ông nói trên Twitter.

Thổ Nhĩ Kỳ cũng hoan nghênh quyết định mở lại biên giới Saudi-Qatar, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ cho biết trong một tuyên bố và nói thêm rằng đây là "một bước quan trọng để giải quyết tranh chấp".

Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ cũng ca ngợi những nỗ lực của Kuwait và các tổ chức quốc tế khác nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng ở vùng Vịnh.

“Mong muốn của chúng tôi là tranh chấp này sẽ được giải quyết hoàn toàn và lâu dài trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau đối với chủ quyền của các nước và các lệnh trừng phạt khác đối với người dân Qatar sẽ được dỡ bỏ càng sớm càng tốt”.

Theo tờ Aljazeera, Tiểu vương Qatar Emir Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh GCC ở Ả Rập Saudi vào thứ Ba (5/1). Ông Sheikh Tamim đã nhận được lời mời chính thức từ Quốc vương Ả Rập Xê-út Salman tới hội nghị thượng đỉnh sáu nước.

Trong phát biểu của hãng thông tấn nhà nước Ả Rập Xê Út, Thái tử Ả Rập Xê út Mohammed bin Salman cho biết, hội nghị thượng đỉnh GCC sẽ mang tính “bao trùm”, đưa các quốc gia tiến tới “thống nhất và đoàn kết trong việc đối mặt với những thách thức của khu vực chúng ta”.

“Thái tử tái khẳng định rằng hội nghị thượng đỉnh GCC sắp tới sẽ là hội nghị thượng đỉnh để khép lại hàng ngũ và thống nhất lập trường cũng như tăng cường hành động vì điều tốt đẹp và thịnh vượng, đồng thời nói thêm rằng chúng tôi sẽ thông qua hội nghị thượng đỉnh”.