Ắc quy chết có sạc lại được không?
(CLO) Nếu điện áp còn trên 10 volt và vỏ không hư hại, ắc quy “chết” vẫn có thể sạc lại thay vì bỏ đi.
Ắc quy ô tô là một bộ phận tiêu hao, cần được thay thế sau vài năm sử dụng do quá trình hao mòn tự nhiên.
Tuy nhiên, ngay cả những ắc quy mới đôi khi cũng mất điện vì nhiều nguyên nhân khác nhau, từ lỗi máy phát điện, hệ thống điện gặp trục trặc, cho đến việc quên tắt đèn xe.
Tin vui là việc sạc lại một ắc quy ô tô đã chết thường khá đơn giản. Dù vậy, điều quan trọng là cần hiểu rõ lý do tại sao một ắc quy vẫn còn tốt lại bất ngờ ngừng hoạt động vào những thời điểm không mong muốn.
Khi ắc quy ô tô 12 volt bị chết hoặc cạn kiệt năng lượng, nguyên nhân thường bắt nguồn từ một quá trình hóa học gọi là "sulfation".
Tất cả các loại ắc quy axit chì, bao gồm cả ắc quy axit chì điều chỉnh van (VRLA, hay còn gọi là ắc quy kín không cần bảo dưỡng), đều sản sinh ra sunfat chì trong quá trình xả điện để tích trữ năng lượng.
Khi được sạc lại thông qua máy phát điện của xe hoặc nguồn điện bên ngoài, sunfat chì sẽ chuyển đổi trở lại thành dioxit chì, axit sunfuric hoặc chì.
Tuy nhiên, nếu quá trình sạc không diễn ra đầy đủ, sunfat chì có thể kết tinh thành các tinh thể sunfat bám chặt vào các tấm bên trong ắc quy.
Khi đó, dung lượng của ắc quy sẽ dần suy giảm, dẫn đến hư hỏng hoàn toàn và trở nên vô dụng nếu không được kiểm tra kịp thời.
Những cặn sunfat tích tụ trên các tấm còn gây ra hiện tượng giãn nở không cần thiết, khiến một số vỏ ắc quy bị phồng lên, thậm chí làm nứt các tấm bên trong.
Dấu hiệu của một ắc quy bị sulfation không phải lúc nào cũng rõ ràng. Các triệu chứng thường gặp bao gồm thời gian sạc kéo dài, khả năng lưu trữ điện giảm sút và hiệu suất tổng thể kém đi.
Những vấn đề này có thể khiến xe khó khởi động hoặc không thể khởi động được. Tuy nhiên, một tin tích cực là ắc quy ô tô đã chết hoặc bị sulfation vẫn có thể được sạc lại hoặc phục hồi bằng cách sử dụng bộ sạc ắc quy 12V đa cấp.
Sạc lại hay thay thế? Làm thế nào để biết liệu một ắc quy đã chết có đáng để "hồi sinh"?
Để xác định một ắc quy ô tô đã chết có nên được cứu hay không, cần chú ý đến một số dấu hiệu rõ ràng. Trước tiên, hãy kiểm tra tình trạng vật lý của vỏ ắc quy.
Nếu vỏ xuất hiện các vết nứt, phồng rộp, rò rỉ chất lỏng hoặc bất kỳ bất thường nào trên lớp nhựa, giải pháp tốt nhất là loại bỏ ắc quy cũ một cách an toàn và thay thế bằng một chiếc mới. Việc sạc lại một ắc quy bị rò rỉ không chỉ nguy hiểm mà còn có thể sinh ra khói độc, gây hại cho sức khỏe.
Bước tiếp theo trước khi quyết định sạc lại là kiểm tra điện áp bằng vôn kế. Một ắc quy 12 volt tiêu chuẩn gồm sáu ô, mỗi ô tạo ra khoảng 2,1 volt, tổng cộng đạt 12,6 volt khi hoạt động bình thường.
Nếu điện áp đo được giảm xuống dưới 10 volt, việc thay mới sẽ hiệu quả hơn so với cố gắng sạc lại. Ngược lại, nếu điện áp nằm trong khoảng từ 10 đến 12,6 volt, ắc quy vẫn có khả năng được phục hồi.
Tuổi thọ của ắc quy cũng là yếu tố cần cân nhắc. Thông thường, các ắc quy ô tô 12 volt có thời gian sử dụng trung bình từ ba đến bốn năm.
Tuy nhiên, thói quen di chuyển quãng ngắn thường xuyên, lưu trữ xe trong thời gian dài hoặc tiếp xúc liên tục với điều kiện thời tiết cực nóng, cực lạnh có thể làm giảm tuổi thọ của nó.
Hơn nữa, hiệu suất hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết của một ắc quy đã qua phục hồi thường không thể sánh bằng ắc quy mới hoàn toàn, điều này cần được lưu ý trước khi quyết định.
Trong một số trường hợp, việc cứu một ắc quy đã sử dụng từ sáu đến bảy năm có thể khả thi, nhưng những ắc quy cũ với các tấm bên trong bị xuống cấp sẽ không thể duy trì tuổi thọ tương đương một sản phẩm mới.