AI 'đánh cắp' nội dung báo chí, YouTube vẫn im lặng

Dùng AI 'vượt' tường phí

Các kênh YouTube đang sử dụng trí tuệ nhân tạo để đánh cắp và sao chép hàng loạt tin tức, bài viết có trả phí mà không được phép, gây ra vấn đề nghiêm trọng về bản quyền. Điển hình là trường hợp nhà báo tự do Rob McGibbon khi một bài viết cá nhân của ông trên Daily Mail bị kênh YouTube "The World News" sao chép toàn bộ, thậm chí được AI đọc và thêm hình ảnh trái phép.

McGibbon chỉ trích Google (công ty mẹ của YouTube) đang "công khai xử lý hàng hóa bị đánh cắp" và kêu gọi chính phủ phải bắt họ chịu trách nhiệm, đặt câu hỏi về sự khác biệt giữa trộm cắp trong thế giới thực và thế giới ảo.

YouTube bị chỉ trích vì không chủ động gỡ bỏ các video vi phạm bản quyền văn bản và hình ảnh, khác với việc họ chủ động gỡ bỏ nhạc vi phạm. Quy trình khiếu nại bản quyền của YouTube kéo dài ít nhất bảy ngày và không đáng tin cậy theo McGibbon, trong khi kênh vi phạm vẫn có thể hoạt động và kiếm tiền.

Ngay cả khi kênh "The World News" bị gỡ, YouTube lại viện lý do "thư rác" chứ không phải vi phạm bản quyền, dù kênh này đã có tới 16.000 video và 15 triệu lượt xem.

McGibbon kêu gọi mọi nhà báo, đặc biệt là những người làm việc tự do, phải đấu tranh bảo vệ bản quyền của mình. Annalisa Checchi, chuyên gia luật sở hữu trí tuệ, nhấn mạnh các nhà xuất bản đang ở thế bất lợi do luật bản quyền của Anh chưa được cập nhật đáng kể từ năm 1988. Bà cho rằng luật pháp đã lỗi thời so với sự phát triển nhanh chóng của AI, khiến người sáng tạo khó bảo vệ tác phẩm của mình trong kỷ nguyên số.

Thách thức hộp đen

Annalisa Checchi, chuyên gia luật, bày tỏ lo ngại về việc AI sao chép nội dung từ phía sau tường phí, đây là lần đầu tiên bà chứng kiến trường hợp này. Bà đặt câu hỏi về cách thức AI vượt qua các hạn chế, có thể bằng cách tạo tài khoản giả, sử dụng công cụ tự động hóa hoặc lạm dụng API.

AI không "hack" theo nghĩa truyền thống mà khai thác các điểm yếu như tạo nhiều tài khoản miễn phí, bắt chước hành vi người dùng, hoặc ghép nối thông tin từ nhiều nguồn để tái tạo bài viết hoàn chỉnh. Checchi cảnh báo đây là thách thức mang tính hệ thống và có khả năng mở rộng khi công nghệ phát triển nhanh hơn luật pháp.

Henry Smith-Higgins, một luật sư khác, chỉ ra "thách thức hộp đen" của AI, khiến việc xác định ai là người chịu trách nhiệm về vi phạm bản quyền trở nên "không rõ". Ông đặt ra các câu hỏi khó về quyền tác giả, quyền sở hữu và hành vi vi phạm khi liên quan đến AI: Bản quyền có thuộc về bot AI không?; Tác giả là công ty tạo ra AI hay cá nhân đưa ra yêu cầu?

Smith-Higgins giải thích rằng luật bản quyền quy định tác giả phải là một "người" (con người hoặc công ty), và trong các tác phẩm do máy tính tạo ra, tác giả là người sắp xếp để tạo ra tác phẩm đó. Tuy nhiên, việc xác định rõ ràng tác giả và chứng minh vi phạm khi AI tham gia là cực kỳ khó khăn do thiếu minh bạch. Điều này gây ra một thách thức lớn cho các nhà sáng tạo trong việc bảo vệ tác phẩm của họ.

YouTube đứng ngoài cuộc?

Trước những cáo buộc về việc vi phạm bản quyền nội dung, người phát ngôn của YouTube đã lên tiếng giải thích lập trường của họ với Press Gazette. Theo đó, YouTube khẳng định họ không trực tiếp giải quyết các tranh chấp về bản quyền, coi đây là vấn đề giữa các bên liên quan.

Họ cho biết, điều này có nghĩa là YouTube không có quyền quyết định ai 'sở hữu quyền' đối với nội dung. Với tư cách là một bên trung gian, YouTube cung cấp cho chủ sở hữu bản quyền các công cụ để khiếu nại và cho người tải lên công cụ để tranh chấp các khiếu nại không đúng. Quy trình này tuân thủ luật pháp hiện hành.

YouTube khẳng định thêm: "Nếu ai đó tin rằng nội dung có bản quyền của họ đang bị sử dụng trái phép, họ có thể gửi thông báo gỡ bỏ bản quyền thông qua biểu mẫu trực tuyến của chúng tôi. Khi chủ sở hữu bản quyền thông báo cho chúng tôi về video vi phạm bản quyền, chúng tôi sẽ ngay lập tức xóa nội dung đó theo luật và chấm dứt tài khoản của những người vi phạm nhiều lần".

Ngoài ra, YouTube cũng cho biết người dùng có thể giải quyết các cảnh cáo vi phạm bản quyền bằng cách gửi thông báo phản đối và thắng kiện trong quá trình đó.