Ấn Độ gặp khó trong cuộc điều tra dân số vì các bộ tộc biệt lập với thế giới
(CLO) Ấn Độ đang chuẩn bị cho cuộc điều tra dân số quốc gia tiếp theo vào năm 2027. Nhưng tại quần đảo Andaman và Nicobar trên Ấn Độ Dương, các quan chức đang đối diện bài toán khó: Làm thế nào để thống kê những cộng đồng bản địa vốn cực kỳ phản đối tiếp xúc với thế giới bên ngoài.
Tâm điểm của tranh luận là người Sentinel – bộ tộc săn bắt hái lượm trên đảo Bắc Sentinel với truyền thống chống xâm nhập bằng cung tên. Thông báo điều tra dân số mới của chính quyền đang làm dấy lên tranh cãi về việc có nên tìm cách thống kê họ hay không.
Cuộc điều tra dân số gần nhất được tiến hành vào năm 2011. Từ đó, chính quyền đã thiết lập vùng cách ly 5 km quanh đảo Bắc Sentinel, áp dụng chính sách “quan sát, không can thiệp” nhằm bảo vệ bộ tộc khỏi dịch bệnh và duy trì quyền tự chủ của họ.
Bộ tộc biệt lập nhất thế giới
Các cuộc điều tra dân số trước đây với người Sentinel chỉ được thực hiện từ xa. Quan chức thường đi thuyền vòng quanh Đảo Bắc Sentinel để quan sát mà không tiếp xúc trực tiếp. RF Lowe, người giám sát cuộc điều tra năm 1921, từng viết rằng vì người Sentinel “luôn tỏ thái độ thù địch, nên không thể thống kê trực tiếp”.
Năm 2001, cuộc điều tra dân số ghi nhận 39 người trên bãi biển, trong khi năm 2011 con số này chỉ còn 15. Cả hai đều chỉ là ước tính dựa trên quan sát từ xa. Survival International, tổ chức bảo vệ quyền người bản địa, cho rằng dân số thực tế của người Sentinel có thể dao động từ 50 đến 150 người.
Người Sentinel được tin là đã di cư từ châu Phi cách đây hơn 50.000 năm, sống bằng săn bắn, đánh cá và hái lượm với các công cụ như cung tên, giáo mác và đá. Nhiều nhà nhân chủng học nhận định họ là bộ tộc biệt lập nhất thế giới.
Khi Anh lập thuộc địa ở Andaman năm 1858, nơi đây có khoảng 5.000 người thuộc nhiều bộ lạc, nhưng đa số đã bị xóa sổ bởi bệnh tật do người định cư mang đến.
Từ 2014, không quan chức Ấn Độ nào đặt chân lên hòn đảo rộng 59 km² này, ngay cả để thu hồi thi thể bốn kẻ xâm nhập, trong đó có nhà truyền giáo Mỹ John Allen Chau bị bắn chết năm 2018 theo lời những ngư dân đưa anh đến.
Mặc dù nổi tiếng thù địch với người ngoài, Đảo Bắc Sentinel vẫn thu hút không ít kẻ mạo hiểm. Tháng 3 vừa qua, YouTuber 24 tuổi người Mỹ Mykhailo Viktorovych Polyakov đã bị bắt sau khi quay video chèo thuyền đến đảo, mang theo một lon Diet Coke, một quả dừa và thổi còi để gây chú ý.
“Chính phủ từng chở thuyền đầy dừa đến bãi biển cho đến cuối những năm 1990, nhưng đã dừng lại vì lo ngại dịch bệnh. Một loại virus cũng đủ xóa sổ họ”, giám đốc Cơ quan Khảo sát Nhân chủng học Ấn Độ cho biết.
Để phục vụ cuộc điều tra dân số 2027, giới chức cân nhắc dùng máy bay không người lái và ảnh vệ tinh để ước tính dân số, song nhiều chuyên gia cảnh báo điều này có thể gây hại nhiều hơn lợi.
Theo các chuyên gia, không thể đánh giá chính xác dân số bằng máy bay không người lái vì cả người Sentinel và Shompen đều sống trong rừng mưa nhiệt đới rậm rạp, đồng thời cho rằng việc sử dụng thiết bị bay chỉ làm tăng cảm giác bị xâm phạm.
Ngoài ra, tiếng ồn và sự xuất hiện của máy bay không người lái có thể khiến dân đảo hoảng loạn. Sau trận sóng thần 2004, người Sentinel từng bắn tên vào các trực thăng đến kiểm tra tình hình.
Những bộ tộc khác
Người Sentinel không phải nhóm duy nhất khó tiếp cận. Các bộ tộc như Shompen ở quần đảo Great Nicobar và Jarawa ở Trung – Nam Andaman có mức độ tiếp xúc với người ngoài khác nhau. Một số chấp nhận hỗ trợ y tế hoặc lương thực, số khác sống gần khu dân cư và chịu ảnh hưởng từ du lịch và phát triển.
Cuộc điều tra năm 2011 thống kê được 229 người Shompen (141 nam và 88 nữ), song con số này cũng bị cho là thiếu chính xác.
Tiếp cận Shompen gặp khó khăn khi nhiều tuyến đường bị hư hại do sóng thần, buộc người điều tra phải mất nhiều ngày băng rừng, trong khi các cư dân nơi đây cũng né tránh người lạ.