Tại buổi làm việc với lãnh đạo TP.HCM về công tác chăm sóc, điều trị người mắc Covid-19 ngày 17/8, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nhấn mạnh, TP.HCM cần đặc biệt lưu tâm thực hiện 5 điểm trọng yếu nhằm nhanh chóng khống chế dịch Covid-19, trong đó có việc phải chú trọng thực hiện an sinh xã hội tại chỗ, xem đây là biện pháp trọng yếu và thường xuyên, bởi khi người dân được cung cấp các gói an sinh xã hội, họ sẽ không cần ra ngoài và như thế sẽ hạn chế được sự lây nhiễm dịch bệnh. Nhìn lại diễn tiến dịch ngày càng phức tạp vừa qua, dễ thấy, việc bảo đảm an sinh xã hội tại chỗ cho người dân mùa dịch, đã không còn là yêu cầu bức thiết của riêng TP.HCM...

1.Tối muộn ngày 17/8/2021, tin từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk cho biết, đến 21h cùng ngày, đơn vị cùng Bệnh viện Đa khoa thị xã Buôn Hồ đã lấy khoảng 900 mẫu test nhanh kháng nguyên cho người dân tại buôn Kwang A (xã Cư Bao, thị xã Buôn Hồ). Trong số 900 mẫu xét nghiệm nhanh, lực lượng y tế ghi nhận 27 trường hợp dương tính. Bước đầu, ngành Y tế tỉnh Đắk Lắk xác định nguồn lây có thể xuất phát từ các chuyến xe vận chuyển hàng hóa từ TP.HCM và Bình Dương về Công ty Cổ phần Cao su Đắk Lắk (xã Cư Bao). Ngoài ra, cũng không loại trừ nguyên nhân nguồn lây xuất phát từ những công dân địa phương này về từ các vùng dịch phía Nam. Đáng chú ý, đây không phải là chùm ca bệnh Covid-19 chưa rõ nguồn lây đầu tiên tại tỉnh cao nguyên này.

Trong những ngày gần đây, số bệnh nhân mắc Covid-19 trên địa bàn tỉnh tăng nhanh. Nhiều chùm ca bệnh lây lan trong cộng đồng có dịch tễ phức tạp khiến nguy cơ cao dịch bùng phát trên diện rộng. Theo Sở Y tế Đắk Lắk, một trong những nguyên nhân dẫn đến dịch bệnh bùng phát mạnh tại tỉnh là lượng người từ các tỉnh phía Nam về Đắk Lắk tránh dịch rất đông thời gian qua.

Từ ngày 27/4 đến nay, có hơn 82. 500 người vùng dịch trở về, trong đó đã ghi nhận rất nhiều trường hợp mắc Covid-19.

Điều đáng buồn là thực tế lây nhiễm Covid-19 tràn lan trong cộng đồng từ nguồn người trở về từ vùng dịch không chỉ xảy đến tại Đắk Lắk mà đã, đang xảy đến tại nhiều địa phương trong cả nước.

Trước đó, chiều 15/8, tin từ UBND tỉnh Ninh Thuận cho biết trong 2.000 người Ninh Thuận từ Đồng Nai về quê tránh dịch vào ngày 31/7, có tới 400 người bị nhiễm Covid-19, tạo sức ép rất lớn cho tỉnh về cơ sở cách ly, điều trị, nguy cơ lây lan dịch bệnh rất cao. Trước đó, tin từ Sở Y tế tỉnh Lào Cai cho biết, chỉ từ ngày 2-8/8, Lào Cai ghi nhận có 26 lao động đi xe máy về từ Bình Dương nhiễm Covid-19... Chính bởi thực tế đó, từ đầu tháng 8 đến nay, liên tiếp nhiều địa phương đã ra văn bản ngừng tiếp nhận người trở về từ vùng dịch.

Mới đây, ngày 15/8, trên các mặt báo ghi nhận sự việc hàng nghìn người tự ý chạy xe máy về quê khiến cửa ngõ phía Đông TP.HCM ùn tắc. Lực lượng CSGT phải rất vất vả yêu cầu người dân quay đầu xe về lại nơi cư trú.

2. Cảnh báo những nguy cơ từ thực trạng này, PGS. TS Trần Đắc Phu - Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, cho rằng trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, trong lúc này, người dân không nên tự ý trở về quê; nên ở lại và thực hiện nghiêm quy định giãn cách xã hội của chính quyền các địa phương, góp phần phòng bệnh cho bản thân và cộng đồng.

Thủ tướng Chính phủ, trong công điện số 1063 về phòng, chống dịch Covid-19 ban hành ngày 31/7 đã đặc biệt nhấn mạnh: “Tuyên truyền rộng rãi, kiểm soát nghiêm ngặt và thực hiện ngay các biện pháp hỗ trợ cần thiết về đời sống, y tế để người dân an tâm “ai ở đâu ở đấy”. Tuyệt đối không để người dân di chuyển khỏi tỉnh, thành phố nơi cư trú từ sau ngày 31/7/2021 tới khi hết giãn cách (trừ những người được chính quyền cho

Người dân lao động ở các thành phố lớn đang bị gọi là “từ vùng dịch” liệu có biết, có nhận thức được những cảnh báo trên của chuyên gia hay không? Họ có được tuyên truyền, được phổ biến, được thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng về chỉ đạo nghiêm ngặt này của Chính phủ hay không? Câu trả lời là có, dù là ở mức độ khác nhau.

Cũng bởi là có, là hiểu về cái sự vi phạm “ai ở yên đó” mà họ phải lén hẹn nhau trên mạng xã hội, len lén ra đường từ tinh mơ sáng sớm để “rủ nhau về quê”. Có người tâm sự, gia đình anh ở TP.HCM không còn đồng bạc nào, phải đi vay nóng một triệu bạc làm giấy tờ xét nghiệm Covid-19 để có thể có đủ “thủ tục” về quê. Nhưng, biết vi phạm sao vẫn cố về, là bởi, như tâm sự của một công nhân quê Nghệ An, mất việc 3 tháng nay, dù biết thành phố đang giãn cách xã hội, nhưng nếu ở lại lấy tiền đâu mà sống.

3. Rõ ràng, trong sự “bất chấp” để trở về quê, dù biết đích đến phía trước, có khi cũng chẳng hề được đón đợi, cũng

sẽ phải chấp nhận thêm thử thách, nhưcâu chuyện phải cách ly, thậm chí có thể bị nhiễm bệnh, nhưng áp lực “miếng cơm” đã buộc họ không thể “ở yên đó”. Dịch bệnh diễn biến phức tạp, khi công ăn việc làm không còn, với những người lao động tự do thường phải “chạy ăn từng bữa, ráo mồ hôi là hết tiền”, câu chuyện tích lũy “vốn để dành” là hoàn toàn không có, thậm chí là “hoang tưởng” thì chuyện đói, chuyện không thể lấy đâu ra trả tiền thuê trọ để rồi bị chủ nhà đuổi... sẽ đến, như một điều đương nhiên.

Sau ngày 15/8, nghĩa là sau sự việc cả nghìn người lao động ồ ạt rời bỏ khỏi TP.HCM, các địa phương tại TP.HCM cho biết sẽ lên danh sách những ai khó khăn thì có phương án hỗ trợ để bà con yên tâm ở lại thành phố như lời phóng viên Báo Tuổi trẻ TP.HCM ghi lại lời đại tá Phạm Đức Châu Trần - Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự TP.Thủ Đức - giải thích với người dân: “Bây giờ anh (người dân - PV) về lại đúng nhà trọ anh chị đang ở, chúng tôi là chính quyền sẽ lo đầy đủ cơm nước, lo gạo và thực phẩm. Các anh chị đi về là sai chỉ thị của Chính phủ, ai ở đâu ở đó, mong rằng bà con hiểu như thế. Còn chuyện an sinh, chăm lo đời sống cho người dân, chính quyền địa phương sẽ có trách nhiệm làm việc đó”.

Thực tế, đã có ngay những hành động cụ thể, thiết thực như việc trưa16/8, ông Nguyễn Văn Đức - Phó Chủ tịch UBND phường Bình Hưng Hòa B, quận Bình Tân cùng tổ dân phố đến tận phòng trọ của hai vợ chồng anh Trần Thanh Luận (32 tuổi) và chị Lê Thị Quỳnh (21 tuổi, quê Quảng Trị) để tặng quà, thăm hỏi. Lãnh đạo UBND phường Bình Hưng Hòa B đã thông tin với tổ dân phố để liên hệ với chủ nhà trọ có phương án hỗ trợ hai vợ chồng anh Luận vì đây là hoàn cảnh thực sự khó khăn. UBND phường cũng đã kêu gọi các chủ trọ có chính sách hỗ trợ giảm 30-50% tiền thuê.

Những việc làm ấy, như đã nói, là cụ thể, là thiết thực, nhưng không thể không thẳng thắn mà rằng, đã có sự chậm trễ. Dẫu biết rằng, trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến ngày càng “sâu và rộng”, cả hệ thống chính trị cùng các lực lượng tuyến đầu đang căng sức gồng mình chống dịch với bộn bề công việc, nhưng cũng như chủ trương của Đảng, Quốc hội, Nhà nước ta, “để thực hiện được mục tiêu kép vừa bảo đảm phòng, chống dịch bệnh, vừa duy trì, phát triển kinh tế và đặc biệt là chăm lo an sinh xã hội, chăm lo cho những người yếu thế”, thì rõ ràng đầu việc nào cũng cấp bách và quan trọng như nhau.

Cũng vẫn biết, trong dịch bệnh, Ngân sách Nhà nước cũng phải căng mình cho công cuộc chống dịch nhưng rõ ràng, cũng không thể để “ai ở lại phía sau”. Bảo đảm an sinh xã hội, chăm lo đời sống nhân dân, nhất là người dân nghèo, người yếu thế... như nhấn mạnh của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị trực tuyến của Thường trực Chính phủ với một số địa phương ngày 15/8 vừa qua, là phải kịp thời cập nhật đối tượng cần hỗ trợ, nghiên cứu mở rộng mô hình túi an sinh của TP.HCM, hỗ trợ nhu yếu phẩm cho người lao động nghèo, mất thu nhập, không để ai bị thiếu đói... Nhà nước, chính quyền địa phương cần phải đóng vai trò chủ động, chính yếu... Sự ủng hộ của toàn xã hội, của các mạnh thường quân, nhiều tổ chức thiện nguyện, cá nhân hảo tâm chỉ có thể là sự “cùng chung tay với cấp ủy, chính quyền” khi bản thân nhiều mạnh thường quân, nhiều doanh nghiệp thực sự cũng đang “oằn mình, đuối sức thậm chí kiệt quệ” vì dịch bệnh kéo dài...

Muộn còn hơn không, chưa quyết liệt thì càng phải quyết liệt hơn nữa, chưa linh hoạt thì cần phải linh hoạt hơn nữa (như ai đó đã nói, đừng lo phát nhầm chỉ sợ phát thiếu)... khơi dòng được mọi sự, không chỉ giúp người dân thực sự an tâm “ai ở yên đó”, góp phần tích cực cho việc dịch lây lan, mà trên tất cả, còn góp phần nhân lên niềm tin, niềm hy vọng, sự đồng lòng... khi công cuộc chống dịch còn trường kỳ phía trước.

Hồng Hà