Một báo cáo gần đây của APEC dự đoán nền kinh tế khu vực châu Á – Thái Bình Dương sẽ giảm 3,7% - tổng sản lượng mất 2,9 nghìn tỷ USD vào năm 2020. Cuộc họp trực tuyến lần đầu tiên giữa các Bộ trưởng Thương mại (MRT) từ 21 nền kinh tế APEC là một điều đáng khích lệ hướng tới khôi phục sau COVID-19.

Tại cuộc họp, các bộ trưởng thương mại APEC tái khẳng định cam kết tạo thuận lợi cho dòng chảy hàng hóa và dịch vụ và sự cần thiết của một môi trường thương mại ổn định và có thể dự đoán được.

Cuộc chiến thương mại đang diễn ra giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đã khiến APEC trở thành chiến trường giữa hai bên. Diễn đàn trước đó đã không đạt được đồng thuận về một thông cáo chung trong tuần lễ năm 2018 của các nhà lãnh đạo APEC.

Tuy nhiên, cuộc họp gần đây của MRT và cam kết về chủ nghĩa đa phương dưới sự lãnh đạo của Malaysia phát đi tín hiệu quá hạn ủng hộ sự hợp tác. APEC hiện có cơ hội duy nhất để giải quyết các thách thức thông qua ngoại giao và các nguồn lực của mình để nâng cao và tạo điều kiện hợp tác trong các lĩnh vực cụ thể, trong giai đoạn khắc phục đại dịch tiếp theo.

Thứ nhất, APEC có thể đặt ra các mục tiêu trung gian để tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại. Theo Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế, COVID-19 dự kiến ​​sẽ giảm lượng đặt vé máy bay ít nhất 46–51%, với mức giảm tổng thể 2,6–2,8 tỷ lượt hành khách.

Do các biện pháp hạn chế và cấm vận hạn chế hàng không quốc tế và giảm doanh thu hoạt động ước tính khoảng 352– 390 tỷ đô la Mỹ, việc khôi phục sự di chuyển của người dân là một bước cần thiết trong con đường dài trở lại bình thường.

Dựa trên những thành tựu của Thẻ đi lại doanh nhân APEC (ABTC) - tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập cảnh dễ dàng hơn cho các doanh nhân trong khu vực APEC - các nền kinh tế đã kiểm soát COVID-19 có thể hoạt động như những thí điểm để thử nghiệm khái niệm ‘bong bóng du lịch’ ngày càng tăng.

Với thẻ ABTC cần có sự chấp thuận của từng nền kinh tế thành viên, khuôn khổ hiện có này có thể giúp điều phối liên chính phủ.

Các nền kinh tế APEC đã kiểm soát đại dịch COVID-19 có thể thí điểm các kế hoạch ‘bong bóng du lịch’ nhỏ hơn, nếu thành công, có thể được mở rộng từ du lịch công tác sang một chương trình du lịch COVID-19 do chính phủ kiểm tra rộng rãi hơn.

Thay vì các chính phủ riêng lẻ liên tục cố gắng tạo ra các thỏa thuận bong bóng du lịch song phương riêng biệt, các nền kinh tế APEC có thể hưởng lợi từ khuôn khổ ABTC hiện có.

Thứ hai, với tác động của COVID-19 gây ảnh hưởng đến các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME), APEC cần tiếp tục khuyến khích sự chuyển đổi cơ cấu dài hạn của các doanh nghiệp nhỏ sang nền kinh tế kỹ thuật số mới nổi.

Do các chính sách của chính phủ về giãn cách xã hội và vật chất hạn chế tiêu dùng, các MSME truyền thống dựa vào tương tác trực tiếp đang bị đe dọa từ việc phong tỏa. Với 98% khu vực APEC bao gồm các MSME sử dụng hơn 60% lực lượng lao động của khu vực, các chính phủ đang cung cấp các gói kích thích tài chính để giữ cho MSME - trụ cột của nhiều nền kinh tế - phát triển.

Trước đại dịch, Nhóm công tác doanh nghiệp vừa và nhỏ của APEC (SMEWG) đã nhấn mạnh sự chuyển đổi kỹ thuật số của các doanh nhân và MSME cũng như sự đổi mới trong nền kinh tế kỹ thuật số. Nhưng khi thương mại điện tử và các giải pháp kỹ thuật số xuất hiện để đáp ứng với việc đi lại hạn chế và môi trường làm việc bị gián đoạn, phát triển và đào tạo kỹ năng sẽ được yêu cầu nếu MSME muốn thành công trong thị trường quốc tế đang thay đổi nhanh chóng.

SMEWG nên tiếp tục khuyến khích một khuôn khổ mà các chính phủ có thể sử dụng để hỗ trợ các MSME trong thời gian quan trọng này.

APEC cũng sẽ làm tốt việc xem xét lại các sáng kiến ​​như Chương trình hành động Boracay nhằm Toàn cầu hóa các MSME, vốn có thể cung cấp nhiều kiến ​​thức cho các MSME để xoay quanh các động lực tăng trưởng quốc tế mới, đang được tạo ra do sự tăng tốc của nền kinh tế kỹ thuật số thời COVID-19.

Cuối cùng, APEC thể hiện tầm nhìn xa và khả năng lãnh đạo có giá trị bằng cách tiếp tục hỗ trợ đối thoại đa phương thông qua việc áp dụng các công nghệ kỹ thuật số mới. New Zealand, chủ nhà của APEC 2021, đã đưa ra quyết định cam kết hoàn toàn vào chương trình trực tuyến trong năm đăng cai.

Với các biên giới quốc tế khép kín và kiểm dịch khiến các diễn đàn trực tiếp trở nên không chắc chắn, chủ nghĩa đa phương kỹ thuật số có thể đóng vai trò như một phương thuốc để giải quyết các mối đe dọa toàn cầu và khu vực, cũng như giúp các nền kinh tế APEC tìm thấy điểm chung.

Với việc Malaysia và New Zealand đứng trước thách thức đăng cai tổ chức APEC trong thời kỳ đại dịch, họ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp tục hợp tác đa phương.

Vào thời điểm mà các biên giới bị phong tỏa, chủ nghĩa dân tộc gia tăng và các biện pháp bảo hộ đang ngày càng phổ biến trên toàn cầu, tạo ra một làn sóng chủ nghĩa đơn phương, vai trò của các cường quốc trung gian trong việc tổ chức các cuộc họp trực tuyến cấp cao thúc đẩy sự hòa hợp kinh tế, là chìa khóa để đảm bảo không có sự tạm dừng trong đối thoại toàn cầu, và làm trung gian hội thoại giữa các nền kinh tế thành viên.

Mặc dù các tác động kinh tế và chính trị của đại dịch rộng hơn và nghiêm trọng hơn các cuộc khủng hoảng trong quá khứ, nhưng APEC nên thực hiện các bước để nâng cao hợp tác.

Chính sách ngoại giao của các nước có thể giúp xây dựng lòng tin và động lực chính trị cho sự hợp tác bằng cách tạo cơ sở cho các mối quan hệ sâu sắc hơn. APEC và 21 nền kinh tế của mình có cả chuyên môn và năng lực để thiết lập một tiêu chuẩn mẫu mực cho sự phục hồi bền vững.