Cả hai đều báo cáo đã nổ súng qua biên giới chung ở phía tây của khu vực ly khai Nagorno-Karabakh, nơi giao tranh ác liệt đã nổ ra giữa Azeri và các lực lượng dân tộc thiểu số Armenia vào Chủ nhật (27/9).

Các vụ việc báo hiệu sự leo thang hơn nữa của cuộc xung đột bất chấp những lời kêu gọi khẩn cấp từ Nga, Hoa Kỳ và các nước khác nhằm ngăn chặn chiến tranh mở rộng.

Xung đột đã làm dấy lên lo ngại về sự ổn định ở khu vực Nam Caucasus, một hành lang cho các đường ống dẫn dầu và khí đốt đến các thị trường thế giới.

Tổng thống Azeri Ilham Aliyev phát biểu thẳng thừng, loại trừ mọi khả năng đàm phán. Trong khi đó, Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan cho rằng đàm phán không thể diễn ra trong khi giao tranh vẫn tiếp tục.

Nagorno-Karabakh là một vùng ly khai bên trong Azerbaijan nhưng do người Armenia điều hành và được Armenia hậu thuẫn. Nó tách khỏi Azerbaijan trong một cuộc chiến những năm 1990, nhưng không được bất kỳ quốc gia nào công nhận là một nước cộng hòa độc lập.

Hàng chục người đã được báo cáo đã thiệt mạng và hàng trăm người bị thương kể từ khi các cuộc đụng độ giữa Azerbaijan và các lực lượng Armenia dân tộc nổ ra vào Chủ nhật (27/9), đe dọa lôi kéo các nước láng giềng, bao gồm cả đồng minh thân cận của Azerbaijan là Thổ Nhĩ Kỳ.

Sau cuộc thảo luận kín vào hôm thứ Ba, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc gồm 15 thành viên “bày tỏ quan ngại” về các cuộc đụng độ, lên án việc sử dụng vũ lực và ủng hộ lời kêu gọi của Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres về việc ngừng chiến ngay lập tức.

Armenia cho biết một máy bay chiến đấu F-16 của Thổ Nhĩ Kỳ đã bắn hạ một trong các máy bay chiến đấu của họ trên không phận Armenia, khiến phi công thiệt mạng. Tuy nhiên, phía Armenia không cung cấp bằng chứng về vụ việc và Thổ Nhĩ Kỳ gọi tuyên bố này là “hoàn toàn không đúng sự thật” và Azerbaijan cũng bác bỏ điều đó.

“Cộng đồng quốc tế nên lên án quyết liệt hành động gây hấn của Azerbaijan và các hành động của Thổ Nhĩ Kỳ và yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi khu vực này”, Thủ tướng Armenia Pashinyan nói với kênh truyền hình nhà nước Nga.

"Sự hiện diện quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ ở khu vực này ... sẽ làm leo thang hơn nữa và mở rộng quy mô của cuộc xung đột”.

Lãnh đạo Azeri Aliyev cáo buộc Armenia bịa đặt vụ máy bay bị bắn hạ. Ông nói: “Thổ Nhĩ Kỳ không phải là một bên trong cuộc xung đột, không có cách nào tham gia vào cuộc xung đột và không cần thiết phải làm như vậy”.

Aliyev cho biết Azerbaijan đang kêu gọi hàng chục nghìn người dự bị động viên được công bố hôm thứ Hai. “Chúng tôi có thể tự trừng phạt kẻ xâm lược để chúng thậm chí không dám nhìn về hướng của chúng tôi”, ông nói.

Tổng thống Putin kêu gọi ngừng bắn

Bất kỳ cuộc chiến toàn diện nào cũng có thể đe dọa không chỉ Thổ Nhĩ Kỳ, mà còn cả Nga. Moscow có liên minh quốc phòng với Armenia, nhưng cũng có quan hệ thân thiết với Azerbaijan.

Điện Kremlin cho biết, Tổng thống Vladimir Putin đã điện đàm với Thủ tướng Armenia Pashinyan lần thứ hai kể từ khi cuộc khủng hoảng bắt đầu và cho biết tất cả các bên cần thực hiện các biện pháp để giảm leo thang. Tuy nhiên, họ không công khai bất kỳ liên hệ nào giữa Putin và Aliyev.

Điện Kremlin cho biết Moscow thường xuyên liên lạc với Thổ Nhĩ Kỳ, Armenia và Azerbaijan, tuyên bố bất kỳ cuộc nói chuyện về việc cung cấp hỗ trợ quân sự cho các phe đối lập sẽ chỉ đổ thêm dầu vào lửa.

Ứng cử viên tổng thống đảng Dân chủ Hoa Kỳ Joe Biden đã tweet: “Với thương vong đang gia tăng nhanh chóng trong và xung quanh Nagorno-Karabakh, Chính quyền Trump cần gọi các nhà lãnh đạo của Armenia và Azerbaijan ngay lập tức để giảm leo thang tình hình. Cần phải yêu cầu những nước khác - như Thổ Nhĩ Kỳ - đứng ngoài cuộc xung đột này”.

Các tình huống rủi ro

Thủ tướng Armenia Pashinyan nói với BBC trong một cuộc phỏng vấn rằng, lực lượng Azeri đã nã pháo vào các ngôi làng và thị trấn ở Nagorno-Karabakh và bên trong Armenia hôm thứ Ba.

“Có thương vong cho cả quân đội và dân thường. Hàng chục người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương”, ông nói.

Văn phòng công tố của Azerbaijan cho biết, cho đến nay đã có 12 thường dân Azeri thiệt mạng và 35 người bị thương do hỏa lực của Armenia. Phía Azeri chưa tiết lộ thương vong về quân sự.

Nagorno-Karabakh đã báo cáo có ít nhất 84 binh sĩ thiệt mạng kể từ khi xảy ra cuộc xung đột mới nhất.

"Tôi có thể nói gì? Đó là một cuộc chiến. Chúng tôi nghe thấy các cuộc không kích nhiều lần trong ngày và ẩn náu trong các hầm trú bom”, Albert Voskanyan, một cư dân ở thủ phủ Stepanakert của Nagorno-Karabakh, nói với Reuters.

Các quan chức Armenia nói trước đó rằng, một thường dân đã bị giết trong một cuộc tấn công của Azerbaijan vào thị trấn Vardenis của Armenia, cách Nagorno-Karabakh hơn 20 km. Họ cho biết một chiếc xe buýt đã bốc cháy trong thị trấn sau khi bị một máy bay không người lái Azeri tấn công.

Bộ quốc phòng Azerbaijan cho biết từ Vardenis, quân đội Armenia đã nã pháo vào khu vực Dashkesan bên trong Azerbaijan. Nhưng Armenia bác bỏ những báo cáo đó.