Bà Mai Kiều Liên - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP sữa Việt Nam (VINAMILK): Nữ "chiến binh" không bao giờ ngừng nghỉ

(NB&CL) - Tạp chí Forbes (tạp chí hàng đầu thế giới của Mỹ chuyên bình chọn các nhân vật nổi tiếng và thế lực trên thế giới ) khi lần thứ 4 (năm 2014) vinh danh bà Mai Kiều Liên - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Sữa Việt Nam (Vinamilk) là một trong 50 nữ doanh nhân quyền lực nhất châu Á đã ca ngợi: “Vị giám đốc điều hành năng động này đã biến Vinamilk trở thành một trong những doanh nghiệp chủ lực của nền kinh tế Việt Nam. Xây dựng Vinamilk không những trở thành một trong những thương hiệu của Việt Nam có lợi nhuận nhất mà còn được kính trọng trên khắp châu Á”.

Vào ngành sữa từ ước mơ cháy bỏng của cha

Không nhiều người biết rằng “nữ tướng” của thương hiệu sữa hàng đầu Việt Nam Vinamilk, khi bắt đầu con đường lập nghiệp đã không chọn ngành sữa. Bà Mai Kiều Liên, từng chia sẻ: “Đã có lúc tôi muốn chọn lại ngành, có thể là sư phạm hoặc bác sĩ như mong ước từ nhỏ”. Nhưng rốt cuộc, năm 1970, bà đã lên đường sang Liên Xô học ngành công nghệ chế biến thịt và sữa, chỉ bởi đau đáu ước vọng của người cha thân yêu: Ông muốn tôi chọn ngành sữa bởi cha tôi, một bác sỹ luôn nuôi trong mình tâm huyết cải thiện “tầm vóc” người Việt. Điều ông đau đáu nhất là sự suy dinh dưỡng và thấp còi của trẻ em Việt Nam sau chiến tranh.

Sinh ra rồi học tập tại trời Tây (bà Mai Kiều Liên sinh năm 1953 ở Pháp), thấy sự đủ đầy trong chế độ dinh dưỡng của trẻ em nơi đây, cô sinh viên ngành sữa Mai Kiều Liên càng thấu hiểu hơn nỗi niềm đau đáu ấy của cha, thấy thương trẻ em Việt Nam hơn nữa. Trong khi ở các nước phát triển, sữa là một thực phẩm phổ thông dùng hàng ngày thì với người Việt Nam vẫn là những thứ xa xỉ, chỉ có điều kiện dùng những lúc ốm đau. Niềm khát khao tạo ra những sản phẩm sữa dinh dưỡng nhất cho người Việt, cho trẻ em Việt Nam cứ lớn dần trong Mai Kiều Liên. Năm 1976, sau hơn 5 năm học tập tại Nga, bà Mai Kiều Liên trở về Việt Nam làm việc cho Xí nghiệp Liên hiệp sữa cà phê Miền Nam (tiền thân của Cty Cổ phần sữa Việt Nam – Vinamilk bây giờ). Từ công việc ban đầu là kỹ sư phụ trách khối sản xuất nhà máy sữa Trường Thọ, thuộc công ty này từ năm 1976, bà Mai Kiều Liên lên chức Trưởng ca, rồi Phó Giám đốc Kỹ thuật, Phó Tổng Giám đốc phụ trách kinh tế và đảm nhiệm vị trí Tổng Giám đốc Vinamilk từ năm 1992 đến nay. Năm 2003, khi Vinamilk được cổ phần hóa, bà kiêm chức Chủ tịch HĐQT.

Thành công từ tầm nhìn và sự quyết đoán

Từ một công ty nhà nước chỉ có 3 nhà máy, sau 37 năm phát triển, Công ty cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) đã vươn lên vị trí số 1 trong ngành sữa Việt, chiếm 75% thị phần sữa đặc có đường, 50% sữa nước, 30% sữa bột và sữa chua lên đến gần 90%. Không chỉ giữ vững vị thế số 1 trên thị trường sữa Việt, Vinamilk còn đang “tấn công” mạnh mẽ ra thị trường quốc tế. Hiện sản phẩm của Vinamilk đã có mặt tại hơn 30 quốc gia trên thế giới. Năm 2010, Vinamilk là doanh nghiệp đầu tiên và duy nhất của Việt Nam được công nhận là 1 trong 200 doanh nghiệp xuất sắc nhất châu Á. Không thể phủ nhận, những thành quả mà Vinamilk đạt được bắt nguồn từ chiến lược kinh doanh đúng đắn, cũng như tầm nhìn, khả năng chớp cơ hội và cả sự quyết đoán đến mức liều lĩnh trên thương trường của ban lãnh đạo công ty – đứng đầu là Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc, Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới- bà Mai Kiều Liên.

Gần 40 năm gắn bó, hơn 20 năm trên cương vị người lãnh đạo cao nhất, khi được hỏi đâu là bí quyết để tạo nên những thành công lớn như thế của Vinamilk, “nữ tướng”- Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới Mai Kiều Liên chỉ cả cười mà rằng: “Nhiều khi sự thành công đến được ngày hôm nay cũng có 1 phần… liều”. Là người phụ nữ quyết đoán và có suy nghĩ cấp tiến, bà Liên đã đưa ra những quyết định kịp thời như đầu tư vùng nguyên liệu từ sớm (đầu những năm 1990), tiến hành tái cấu trúc Vinamilk (2003), đưa Công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam (2006), quyết định đầu tư và ngừng đầu tư trong lĩnh vực bia, cà phê (giai đoạn 2005-2010).

Nhưng thành công của “nữ tướng” của Vinamilk không chỉ ở sự liều mà cả nhờ vào tầm nhìn chiến lược hơn người. Là người được đào tạo bài bản tại Nga về công nghệ sản xuất sữa, bà Mai Kiều Liên hiểu rõ: Nền tảng khoa học công nghệ đóng một vai trò then chốt đối với một doanh nghiệp sản xuất sữa. “Nữ tướng” của Vinamilk hạ quyết tâm: phải luôn đi đầu trong việc đầu tư trang thiết bị hiện đại, phải có công nghệ tốt nhất để tạo ra những sản phẩm tốt nhất. Việc đầu tư mạnh mẽ nhằm nâng chất sản phẩm của mình được Vinamilk tiến hành thường xuyên, liên tục. Trong năm 2013, công ty này đã đầu tư hai “siêu” nhà máy sữa lớn hiện đại bậc nhất thế giới, đặt tại tỉnh Bình Dương gồm: Nhà máy sữa bột Việt Nam và Nhà máy sữa Việt Nam (chuyên sản xuất sữa nước). Bà Mai Kiều Liên cũng hiểu rõ rằng, với một DN sữa, ngoài công nghệ, còn là vấn đề vùng nguyên liệu. Từ năm 2007 đến nay, Vinamilk đã đầu tư khoảng 800 tỉ đồng xây dựng hàng chục trang trại nuôi bò quy mô lớn. Hệ thống chuồng trại chăn nuôi bò sữa được Vinamilk đầu tư xây dựng theo công nghệ hiện đại nhất của thế giới. Năm 2013, Tổ chức Bureau Veritas (Pháp) cũng đã cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn ISO 9001:2008 cho hai Trang trại chăn nuôi bò sữa của Vinamilk tại tỉnh Tuyên Quang và Nghệ An.

Nữ "chiến binh" không bao giờ ngừng nghỉ Ở tuổi 62, với những thành công đã có với Vinamilk, bà Mai Kiều Liên hoàn toàn có lý do để dừng lại. Nhưng dường như với nữ doanh nhân đã 4 lần được mệnh danh là nữ doanh nhân quyền lực nhất châu Á này, bầu nhiệt huyết, ham mê cống hiến dường như vẫn chẳng vơi đi. Tuổi tác và trách nhiệm điều khiển một con thuyền lớn như Vinamilk giữa thời buổi thương trường nhiều sóng to gió cả hiện nay dường như chẳng tạo nhiều áp lực nào với bà. Ngược lại, bất cứ ai có cơ hội được tiếp xúc với Tổng giám đốc kiêm Chủ tịch HĐQT của Công ty CP sữa VN những ngày này chỉ thấy hiển hiện rõ nơi bà ngọn lửa khát vọng: đưa Vinamilk lọt vào tốp 50 doanh nghiệp sữa lớn nhất thế giới với doanh thu 3 tỉ USD vào năm 2017.

Đạt được tham vọng này đồng nghĩa với việc tốc độ tăng trưởng kép mà Vinamilk phải đạt được từ đây đến 2017 là hơn 20% mỗi năm. Đạt được con số này là điều không đơn giản, nếu không muốn nói là quá nhiều thách thức, trong bối cảnh sự lớn mạnh của nhiều đối thủ cạnh tranh trong và ngoài nước, tình trạng bão hòa dần của thị trường ở các phân khúc như sữa đặc.

Tuy nhiên, với một nhà lãnh đạo có tới hơn 20 năm điều binh khiển tướng tại một DN lớn như Vinamilk, từng thấm rất rõ chân lý: Chẳng có con đường nào là dễ đi, chẳng có vinh quang nào mà đằng sau nó lại không là thất bại, “nữ chiến binh” Mai Kiều Liên vẫn tự tin có thể đưa con thuyền Vinamilk ra biển lớn, quyết đạt được những mục tiêu đã đề ra. Vì bà biết, trên hành trình ra biển lớn ấy, bà không cô độc. Sau lưng bà, còn cả một tập thể Vinamlik giàu tâm huyết, đoàn kết và vô cùng sáng tạo.

"Làm lãnh đạo từ thời bao cấp, tuy nhiên bà không hề kém cạnh các CEO trẻ trong việc tận dụng tối đa công nghệ vào công việc của mình. “Tôi xử lý phần lớn công việc qua email. Tôi khuyến khích tư duy phản biện nhưng rất ghét họp hành. Anh em trong công ty, bất kỳ ai, có bức xúc gì thì cứ email cho tôi, tôi trả lời ngay. Trung bình một ngày, tôi nhận được từ 2-3 email của nhân viên bày tỏ những thắc mắc, bức xúc trong công việc”- Bà Mai Kiều Liên khẳng định.

Trang Hà