Ba nhà kinh tế giành giải Nobel 2025 nhờ lý giải tăng trưởng từ đổi mới sáng tạo

Ngày 13/10, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố ba nhà kinh tế Joel Mokyr, Philippe Aghion và Peter Howitt là chủ nhân của Giải thưởng Sveriges Riksbank về Khoa học Kinh tế tưởng nhớ Alfred Nobel nhờ công trình “giải thích sự tăng trưởng kinh tế thông qua đổi mới sáng tạo”.

Đây là giải Nobel cuối cùng được trao trong năm 2025, trị giá 11 triệu crown Thụy Điển (tương đương 1,2 triệu USD).

Trong tuyên bố của mình, Viện Hàn lâm nhấn mạnh: “Các nhà kinh tế đạt giải đã cho thấy rằng tăng trưởng bền vững không thể được coi là điều hiển nhiên. Trì trệ kinh tế từng là trạng thái phổ biến trong phần lớn lịch sử nhân loại. Công trình của họ giúp chúng ta hiểu rằng cần nhận diện và ứng phó với những mối đe dọa đối với sự tăng trưởng liên tục”.

Theo đó, Joel Mokyr, giáo sư tại Đại học Northwestern (Evanston, Mỹ), được trao một nửa giải thưởng. Nửa còn lại chia đều cho Philippe Aghion, giáo sư tại Collège de France, INSEAD (Paris) và Trường Kinh tế - Khoa học Chính trị London (Anh), cùng Peter Howitt, giáo sư Đại học Brown (Providence, Mỹ).

Thành viên Ủy ban Nobel John Hassler cho biết: “Joel Mokyr đã sử dụng những quan sát lịch sử để chỉ ra các yếu tố cần thiết cho tăng trưởng bền vững dựa trên đổi mới công nghệ.

Trong khi đó, Philippe Aghion và Peter Howitt đã phát triển mô hình toán học về ‘sự hủy diệt sáng tạo’ - một quá trình không ngừng trong đó các sản phẩm mới, tốt hơn thay thế những cái cũ”.

Các giải Nobel về y học, vật lý, hóa học, hòa bình và văn học đã được công bố trong tuần trước. Những giải thưởng này được thiết lập theo di chúc của Alfred Nobel, nhà phát minh thuốc nổ và doanh nhân người Thụy Điển, và bắt đầu trao từ năm 1901, chỉ gián đoạn trong thời kỳ hai cuộc Thế chiến.

Riêng Giải Nobel Kinh tế ra đời muộn hơn, vào năm 1969, với hai người chiến thắng đầu tiên là Ragnar Frisch (Na Uy) và Jan Tinbergen (Hà Lan) nhờ công trình về mô hình kinh tế động. Đáng chú ý, anh trai của Tinbergen - Nikolaas Tinbergen - cũng từng đoạt Giải Nobel Y học năm 1973.

Trong danh sách những nhà kinh tế nổi tiếng từng được vinh danh có Ben Bernanke (cựu Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ), Paul Krugman và Milton Friedman.

Năm ngoái, giải thưởng thuộc về ba học giả người Mỹ Simon Johnson, James Robinson và Daron Acemoglu với nghiên cứu về mối liên hệ giữa chủ nghĩa thực dân, các thể chế công và sự khác biệt trong phát triển kinh tế giữa các quốc gia.