Ba phong cách riêng tại triển lãm ‘Hồi cố vọng lai’

Từ ngày 13/9 đến 26/10/2025, tại Trung tâm Nghệ thuật đương đại Vincom (VCCA) diễn ra triển lãm “Hồi cố vọng lai”.

Triển lãm giới thiệu 100 tác phẩm hội họa của ba họa sĩ tiêu biểu thời kỳ đầu đổi mới là Lý Trực Sơn, Ca Lê Thắng và Đào Minh Tri.

Ba họa sĩ cùng sinh năm 1949, cùng tốt nghiệp hệ Sơ trung 7 năm và Đại học 5 năm của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam. Mỗi người đến từ một vùng đất khác nhau, với những trải nghiệm khác nhau, lại cùng mang theo ký ức, chất liệu và những biểu tượng bản địa để kiến tạo nên những thế giới quan nghệ thuật độc đáo.

Trong đó, họa sĩ Lý Trực Sơn sáng tác trên nhiều chất liệu bao gồm sơn mài, giấy dó, sơn dầu và chất liệu tổng hợp. Với sơn mài, kể từ triển lãm cá nhân “Chốn này” (2009), Lý Trực Sơn đã thuyết phục một vị thế hàng đầu trong thế hệ kế thừa và phát triển thẩm mỹ nghệ thuật biểu hình hiện đại từ thời kỳ mỹ thuật Đông Dương.

Nhưng từ khi còn ở châu Âu, nghệ thuật trừu tượng mới thực sự là con đường Lý Trực Sơn muốn dấn thân với tuyên ngôn “trừu tượng không chỉ là quan niệm khác về hội hoạ mà còn là quan niệm khác về văn hoá”.

Là một trong những tên tuổi quan trọng hàng đầu của mỹ thuật Việt Nam thời kỳ đổi mới, Đào Minh Tri là một hoạ sĩ tài năng, một nhà giáo nhiệt huyết cổ vũ phát triển cá tính sáng tạo và một nhà quản lý can đảm vượt qua các rào cản bảo thủ.

Đào Minh Tri có nhiều năm là uỷ viên Ban chấp hành Hội Mỹ thuật Việt Nam, ông luôn ủng hộ nghệ sĩ trẻ, những thể nghiệm mới vốn rất khó khăn trong việc trưng bày, giới thiệu rộng rãi với công chúng. Tiêu biểu là đóng góp quan trọng của ông cho thành công của sự kiện Festival Mỹ thuật trẻ toàn quốc lần thứ nhất, năm 2007.

Nghệ thuật của Đào Minh Tri có tính biểu hiện cao, rõ rệt với chất liệu bột màu, sơn dầu. Với sơn mài, tư duy tạo hình của ông thiên về ngôn ngữ biểu tượng, tính quy ước của hình, của nét và tính trang trí đặc thù. Cả trong nghệ thuật và đời sống Đào Minh Tri là mẫu nghệ sĩ tiêu biểu cho tinh thần tự do sáng tạo có sức lan tỏa mạnh mẽ.

Trong khi đó, tài năng hội họa của Ca Lê Thắng sớm được ghi nhận từ khi là sinh viên mỹ thuật, sau khi trở về TP HCM ông là một trong những những nghệ sĩ quan trọng trong hoạt động sáng tác và quản lý ở Hội Mỹ thuật TP HCM cũng như Hội Mỹ thuật Việt Nam.

Tuy nhiên, thành công trong sáng tác theo tiêu chí định hình một giá trị vừa mang dấu ấn riêng về ngôn ngữ hội họa, vừa biểu hiện chân thực gốc rễ văn hóa và đời sống tinh thần cá nhân phải kể từ triển lãm cá nhân đầu tiên mang tên “Mùa nước nổi” (2021).

Chuỗi triển lãm cá nhân sau đó đến nay thực tế là kết quả của một quá trình tìm tòi, thể nghiệm về ngôn ngữ hình thức đã có từ cuối những năm 1980. Nó xuất phát từ thiên nhiên đồng bằng sông Cửu Long - nguồn sinh dưỡng vật chất và tinh thần lớn nhất của người Nam bộ, là nguồn cảm hứng, tình cảm, tri thức văn hoá, là khả năng sử dụng tinh tế kỹ thuật thư pháp truyền thống phương Đông, tạo nên phong cách nghệ thuật trừu tượng độc đáo của Ca Lê Thắng.

Triển lãm “Hồi cố vọng lai” không chỉ là tập hợp các tác phẩm của ba họa sĩ, mà còn như một tấm “bản đồ” phản ánh những giao thoa giữa địa phương, lịch sử và toàn cầu, cũng như nỗ lực kiến tạo một “ngôn ngữ nghệ thuật Việt Nam” độc lập, một sự “nhìn lại” để thấy “tương lai”. Tinh thần lao động nghệ thuật nghiêm cẩn và sức sáng tạo bền bỉ của các họa sĩ chắc chắn sẽ là một nguồn động lực lớn cho thế hệ trẻ.