Bắc Ninh: Ghé thăm miếu Đại Trung – Biểu tượng võ học Kinh Bắc

Khởi dựng năm 1660, hoàn thành năm 1708, Miếu Đại Trung là di tích tiêu biểu của thời Lê Trung Hưng, thờ các võ tướng kiệt xuất thuộc dòng họ Nguyễn Đức – một dòng họ nổi danh bậc nhất Kinh Bắc với nhiều đời nối tiếp võ công hiển hách.

Miếu thờ các Quận công từ đời thứ 7 đến đời thứ 11, tiêu biểu như Ân Quận công Nguyễn Đức Nhuận – người được triều đình truy phong "Đại Vương" và "Trung đẳng phúc thần" sau khi hy sinh anh dũng nơi chiến trường.

Với công lao to lớn, dòng họ và nhân dân nơi đây được triều đình miễn thuế để phụng thờ, và ban tên "Đại Trung" như biểu tượng của lòng trung quân ái quốc. Miếu là minh chứng sống động cho truyền thống võ học và đạo lý uống nước nhớ nguồn của vùng đất Kinh Bắc.

Trải gần 400 năm, Miếu Đại Trung vẫn giữ kiến trúc vững chãi, gần như nguyên vẹn. Công trình rộng 1.500 m², xây theo kiểu chữ Đinh, gồm 5 gian tiền tế và hậu cung. Di tích còn lưu giữ nhiều hiện vật quý như sắc phong, gia phả, hoành phi, câu đối, văn tế…, thể hiện rõ tinh thần thượng võ của vùng Kinh Bắc.

Nhiều câu chuyện cảm động về thân thế, sự nghiệp, khí tiết và chiến công của các quận công vẫn được lưu truyền và gắn bó mật thiết với tài liệu, hiện vật đang được gìn giữ trong di tích. Hương sư Nguyễn Huy Trạc, người làng Guột từng có bài thơ vịnh miếu Đại Trung: “Giữa khu cây cối tựa rừng thông/ Rực rỡ một tòa Miếu Đại Trung/... Oanh liệt năm xưa còn để dấu/ Kẻ gian qua đó phải sờn lòng”.

Miếu Đại Trung được xếp hạng Di tích quốc gia từ năm 1992. Trải qua thời gian, di tích luôn được tu bổ, bảo tồn nguyên vẹn giá trị lịch sử và kiến trúc nghệ thuật, trở thành điểm sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của Nhân dân. Với tầm vóc lịch sử và giá trị văn hóa đặc sắc, người dân và giới nghiên cứu đều mong muốn Miếu được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt. Nhà nghiên cứu Trần Văn Lạng từng đề xuất cần ghi danh cả các giá trị di sản phi vật thể liên quan đến truyền thống thượng võ của Miếu và làng Guột – mảnh ghép tiêu biểu khẳng định Bắc Ninh là vùng đất văn võ song toàn.

Miếu Đại Trung hằng năm đón nhiều đoàn khách trong nước và quốc tế đến tham quan, nghiên cứu. Không chỉ là chứng tích lịch sử của dòng họ Nguyễn Đức, Miếu còn là biểu tượng văn hóa – tinh thần của cả vùng đất giàu khí phách, nơi tinh thần võ lược gắn với lòng yêu nước và đạo lý hiếu nghĩa. Trong bối cảnh hội nhập, việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích góp phần giáo dục truyền thống, hun đúc bản lĩnh và niềm tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ.