Bài 4: Cần một quyết tâm lớn và sự vào cuộc đồng bộ

Kiểm soát quy hoạch, ưu tiên cho hạ tầng giao thông

Tại Kỳ họp thứ năm Quốc hội khóa XV, trả lời câu hỏi của đại biểu liên quan đến vấn đề ùn tắc giao thông và hạn chế phương tiện cá nhân nhằm giảm áp lực lên hệ thống kết cấu hạ tầng, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, vấn đề ùn tắc giao thông tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh là vấn đề lớn, xuất phát từ nhiều nguyên nhân.

Bài liên quan

Bài 1: Nhu cầu điểm đỗ xe ngày càng cấp thiết

Bài 2: Ngân sách thất thu, nhiều hệ lụy về mất an ninh trật tự, mỹ quan đô thị

Bài 3: Thắng thắn nhìn nhận bất cập, vi phạm để chấn chỉnh, xử lý kịp thời

Cần giải quyết tháo gỡ về lâu dài, không thể hoàn thành một sớm một chiều. Bộ trưởng cho rằng, cần kiểm soát, quản lý chặt chẽ việc quy hoạch đô thị gắn với quy mô dân số. Ở vùng lõi nếu tiếp tục có thêm chung cư cao tầng thì ùn tắc vẫn tiếp diễn.

Trong quá trình quản lý quy hoạch đô thị cần chú trọng đến đất giao thông. Trên thực tế, đất giao thông cần từ 16 - 26% đất đô thị, tuy nhiên chúng ta chỉ dành khoảng 8 - 9%.

Đặc biệt đất dành cho giao thông tĩnh như bãi đỗ xe còn ở mức khiêm tốn, dẫn đến phương tiện đỗ tràn xuống lòng đường, hiện tượng lấn chiếm vỉa hè tràn lan, ảnh hưởng đến đi lại của người dân.

Nếu quỹ đất dành cho giao thông được quy hoạch với tỷ lệ hợp lý và tuân thủ trong quá trình triển khai thực hiện quy hoạch sẽ góp phần giúp hệ thống giao thông phát triển theo kịp nhu cầu.

Bên cạnh đó việc phát triển phương tiện công cộng cũng là vấn đề cấp thiết; trong đó, đường sắt đô thị cần tiếp tục quan tâm đẩy mạnh, thúc đẩy tiến độ. Cần tổ chức sắp xếp để mở rộng không gian, triển khai quyết liệt các tuyến đường vành đai, tuyến tránh.

Tại những quốc gia đang phát triển hay phát triển thì các loại hình phương tiện vận tải hành khách công cộng luôn được đầu tư và có vai trò quan trọng bậc nhất trong mạng lưới giao thông đô thị. Đây là đòi hỏi cấp bách và có ý nghĩa chiến lược đối với toàn bộ quá trình xây dựng kết cấu hạ tầng.

Tuy nhiên theo ông Nguyễn Văn Thanh, Nguyên Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam, thực tế hiện nay, chúng ta đang kêu gào, ép buộc việc dùng phương tiện công cộng, hạn chế các phương tiện cá nhân nhưng cũng phải có những biện pháp phù hợp để xe buýt phát triển.

Câu chuyện phát triển xe buýt ở đô thị lớn nhiều năm nay vào ngõ cụt, từ buýt BRT đến đường trên cao,...Trước khi đổ cho giao thông phải nhìn nhận do lỗi quy hoạch đô thị rồi mới đến giao thông. Dừng đổ tại xe buýt to làm tắc đường.

TS.Trần Hữu Minh, Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cũng cho rằng, hiện mật độ xây dựng tại Hà Nội vẫn cao; trong khi tỷ lệ đất dành cho giao thông, bãi đỗ xe, không gian đi bộ và giao thông phi cơ giới, không gian công cộng thấp.

Đây là những nguyên nhân chính dẫn tới quá tải của hệ thống hạ tầng giao thông. Trong đô thị, thời gian đi lại trên phương tiện vận tải công cộng chiếm trung bình 50% thời gian của chuyến đi, trên 50% thời gian còn lại là đi bộ hoặc phương tiện vận tải phi cơ giới.

Do đó chất lượng chuyến đi vận tải công cộng không chỉ phụ thuộc vào chất lượng dịch vụ trên phương tiện mà còn phụ thuộc vào chất lượng giao thông ở hai đầu (phần lớn là đi bộ/vận tải phi cơ giới).

Nhìn vào hệ thống vỉa hè có thể thấy ngay không gian đi bộ còn nhiều bất cập: không liên tục, chưa an toàn, chưa sạch sẽ, thiếu cây xanh,...nên tỷ lệ người dân đi bộ rất thấp.

Trong khi tại nhiều đô thị trên thế giới, tỷ lệ chuyến đi bộ có thể lên tới 20% hoặc hơn tổng nhu cầu đi lại. Đây là chìa khóa để Hà Nội thoát khỏi vòng tròn luẩn quẩn với quá nhiều phương tiện cá nhân như hiện nay.

Cách nào giải quyết?

Thông tin từ Phó Giám đốc Sở GTVT Hà Nội Trần Hữu Bảo cho biết, để giải quyết vấn đề điểm đỗ xe tại Thủ đô đối với công tác đầu tư xây dựng các bãi đỗ xe ngầm, bãi đỗ xe nổi; đề nghị Trung ương xem xét bổ sung Luật Thủ đô: Cho phép UBND Thành phố tổ chức triển khai dự án và cấp phép xây dựng có thời hạn đối với các công trình công cộng thuộc lĩnh vực GTVT (bãi đỗ xe, trung tâm trung chuyển hàng hóa, hành khách…) có thời hạn khai thác và sử dụng (tối đa 10 năm). Không xem xét yếu tố phù hợp về quy hoạch, tại các khu đất hiện hữu chưa có kế hoạch triển khai đầu tư theo quy hoạch đã được phê duyệt.

Cùng với đó đề nghị UBND Thành phố tiếp tục rà soát đồ án Quy hoạch bến xe, bãi đỗ xe, trung tâm tiếp vận và trạm dừng nghỉ trên địa bàn thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 để loại khỏi quy hoạch các vị trí địa điểm bãi đỗ xe, bến xe khó khả thi về tổ chức thực hiện.

Giao Sở GTVT tham mưu xây dựng kế hoạch thực hiện Quy hoạch bến xe, bãi đỗ xe, trung tâm tiếp vận và trạm dừng nghỉ trên địa bàn thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trong đó đề xuất danh mục các bãi đỗ xe cần thiết đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách.

Rà soát các bến xe khách, xe tải để cập nhật điều chỉnh vị trí, quy mô trong quá trình rà soát điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Thủ đô.

“Ưu tiên bố trí vốn đầu tư công để thực hiện lập Quy hoạch chi tiết các bến xe khách, xe tải liên tỉnh để kêu gọi đầu tư hoặc sử dụng nguồn vốn đầu tư công thực hiện đầu tư. Đối với những khu vực có mật độ phương tiện lớn ưu tiên đầu tư các bãi đỗ xe bằng nguồn vốn ngân sách Thành phố và thực hiện đấu thầu quyền khai thác sau khi hoàn thành công tác đầu tư.

Giao UBND cấp huyện được thực hiện việc tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư bến xe trên địa bàn huyện để nâng cao tính chủ động trong thực hiện quy hoạch.

Tiếp tục giao Sở Kế hoạch và Đầu tư phân loại, xử lý đối với từng dự án. Dự án kéo dài qua nhiều năm hoặc nhà đầu tư không liên hệ, phối hợp với chính quyền địa phương thực hiện công tác giải phóng mặt bằng để có biện pháp thu hồi, hủy bỏ các quyết định và dừng thực hiện dự án đảm bảo theo quy định.

Giải quyết dứt điểm đối với các dự án chậm thực hiện đầu tư, chậm đưa đất vào sử dụng; các trường hợp cố tình tiếp tục vi phạm thì báo cáo UBND Thành phố để kiên quyết thu hồi theo quy định.

Tăng cường quản lý, giám sát, hậu kiểm tiến độ đầu tư, định kỳ đánh giá đầu tư đảm bảo quản lý chặt chẽ từ khi nghiên cứu lập dự án đầu tư, quyết định chủ trương đầu tư đến khi thực hiện xong dự án đầu tư theo quy định”, Phó Giám đốc Sở GTVT Hà Nội cho biết thêm.

Đối với công tác quản lý, khai thác trông giữ phương tiện tại lòng đường, hè phố; xem xét bổ sung Luật thủ đô: Cho phép UBND Thành phố tổ chức khai thác sử dụng tạm thời gầm cầu để trông giữ phương tiện giao thông đường bộ trong thời gian đầu tư hệ thống bến, bãi đỗ xe theo quy hoạch.

Ngoài ra đề nghị HĐND Thành phố xem xét điều chỉnh lại mức phí và giá trông, giữ phương tiện theo quy định tại Nghị quyết số 06/2020/NQ-HĐND của HĐND Thành phố và Quyết định số 44/2017/QĐ-UBND cho phù hợp với tình hình thực tiễn. Thu hút nhà đầu tư đầu tư bãi đỗ xe; nhất là các bãi đỗ xe tạm gần các bãi đỗ xe đã được đầu tư theo quy hoạch.

Đề nghị UBND Thành phố xem xét điều chỉnh lại mức phí sử dụng tạm thời một phần lòng đường, hè phố để trông giữ phương tiện. Phê duyệt phê duyệt danh mục tuyến đường, phố đủ điều kiện sử dụng tạm thời một phần lòng đường để trông giữ phương tiện giao thông đường bộ trên địa bàn.

Thế Anh - Bảo Ngọc