Bài 4: Khu kinh tế Nam Hải Phòng - "thỏi nam châm" hút vốn đầu tư FDI

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu không ngừng dịch chuyển và tái định hình chuỗi cung ứng, Việt Nam đã vững vàng khẳng định vị thế là một trong những điểm đến đầu tư hấp dẫn nhất thế giới. Giữa những cực tăng trưởng sôi động, Khu kinh tế (KKT) Nam Hải Phòng nổi lên như một biểu tượng của sự tiên phong và tiềm năng vượt trội, đặc biệt sau quyết định mang tính lịch sử của Quốc hội về việc thành lập Khu thương mại tự do (FTZ) tại đây. Đối với các nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đang tìm kiếm một bến đỗ an toàn, hiệu quả và có tầm nhìn dài hạn, KKT Nam Hải Phòng với mô hình FTZ đột phá chính là lời giải đáp cho bài toán mở rộng và tối ưu hóa hoạt động toàn cầu của họ.

Vị thế "vàng" và nền tảng hạ tầng chiến lược

Sự hình thành và định hướng phát triển của KKT Nam Hải Phòng không phải là một sự kiện ngẫu nhiên, mà là kết quả của một quá trình nghiên cứu, phân tích sâu rộng cùng tầm nhìn chiến lược từ các đối tác hàng đầu. Điều này được minh chứng rõ nét qua sự đồng hành của DEEP C – nhà tài trợ toàn bộ nghiên cứu, phân tích và đề xuất quy hoạch, cùng với OMGEVING – đơn vị thiết kế quốc tế uy tín với kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực kiến trúc, cảnh quan và quy hoạch đô thị. Các chuyên gia của OMGEVING đã đánh giá Hải Phòng không chỉ là một thành phố sở hữu cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp mà còn là vùng đất giàu bản sắc văn hóa, lịch sử lâu đời với tiềm năng to lớn chưa được khai phá.

Từ đó, một bản quy hoạch toàn diện đã được xây dựng với niềm tin vững chắc vào một tương lai phát triển bền vững về mọi mặt: kinh tế, văn hóa, xã hội; đồng thời, bảo vệ và phát huy những giá trị cốt lõi của khu vực. Điều này tạo nên một nền tảng vững chắc và đáng tin cậy cho các nhà đầu tư khi cân nhắc lựa chọn KKT Nam Hải Phòng.

KKT Nam Hải Phòng tọa lạc tại vị trí địa lý đắc địa, đóng vai trò là một trong những cửa ngõ quan trọng bậc nhất của Việt Nam. Là một phần không thể tách rời của thành phố Hải Phòng - đô thị lớn thứ ba của cả nước và là cửa ngõ hàng hải trọng yếu của khu vực phía Bắc - KKT này thừa hưởng trọn vẹn những lợi thế về vị thế chiến lược và hệ thống hạ tầng đồng bộ. Đây là một điểm cộng vượt trội trong mắt các nhà đầu tư, đặc biệt là những doanh nghiệp cần kết nối chuỗi cung ứng toàn cầu.

Khả năng kết nối liên vùng và quốc tế của KKT Nam Hải Phòng là yếu tố then chốt. Khu vực này nằm trong tam giác tăng trưởng kinh tế năng động Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, được bao quanh bởi các tuyến giao thông huyết mạch. Quốc lộ 37 và tuyến cao tốc ven biển duyên hải Bắc Bộ đang được triển khai mạnh mẽ, hứa hẹn sẽ kết nối thông suốt KKT với các tỉnh lân cận và các cửa khẩu quốc tế, đảm bảo sự lưu thông hàng hóa và nhân lực diễn ra thuận lợi, giảm thiểu đáng kể chi phí logistics cho doanh nghiệp.

Đối với nhà đầu tư FDI, một trong những yếu tố hấp dẫn nhất chính là hệ thống logistics đa phương thức vượt trội mà KKT Nam Hải Phòng kiêu hãnh sở hữu. Cảng biển quốc tế Nam Đồ Sơn, với quy hoạch mở rộng thành cảng cửa ngõ và trung chuyển quốc tế, khẳng định khả năng tiếp nhận các tàu hàng siêu trọng.

Cảng Nam Đồ Sơn được định hướng là cảng cửa ngõ, kết hợp trung chuyển quốc tế, kết hợp phục vụ quốc phòng - an ninh khi có yêu cầu. Cỡ tàu: tàu container sức chở đến 18.000 TEU; tàu tổng hợp, hàng rời đến 200.000 tấn, tàu hàng lỏng/khí đến 150.000 tấn; tàu khách đến 225.000 GT. Cảng được ưu tiên xây dựng các bến cảng phục vụ cụm công nghiệp tại khu vực và bến cảng trung tâm điện khí phù hợp quy hoạch tổng thể về năng lượng, quy hoạch phát triển điện lực, phục vụ di dời các bến cảng trên sông Cấm.

Đây là một lợi thế cạnh tranh cốt lõi, trực tiếp tối ưu hóa chuỗi cung ứng toàn cầu và giảm thiểu chi phí vận chuyển. So với các cảng biển khác trong khu vực, tiềm năng phát triển của cảng Nam Đồ Sơn với độ sâu luồng lạch và quy mô tiếp nhận tàu lớn là một điểm khác biệt đáng kể, giảm tải cho các cảng hiện hữu và rút ngắn thời gian trung chuyển.

Song song đó, Sân bay quốc tế Tiên Lãng, với quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, không chỉ giảm áp lực cho sân bay Cát Bi hiện tại mà còn định hướng phát triển thành một đô thị sân bay liên kết quốc tế, mở ra một kênh giao thương bằng đường hàng không trực tiếp và hiệu quả ra thế giới, đặc biệt quan trọng đối với các ngành hàng giá trị cao hoặc cần vận chuyển nhanh chóng.

Hơn nữa, tuyến đường sắt quốc gia Hà Nội - Hải Phòng đang được nâng cấp thành đường đôi hiện đại, tăng cường khả năng vận chuyển hàng hóa khối lượng lớn một cách kinh tế. Sự hội tụ của đường bộ, đường thủy, đường hàng không và đường sắt tạo nên một "trung tâm kết nối đa phương thức bền vững," được đánh giá là lý tưởng để tối ưu hóa logistics và vận hành hiệu quả cho mọi loại hình doanh nghiệp FDI.

Theo Ban quản lý KKT Hải Phòng, Khu công nghiệp trong KKT Nam Hải Phòng được thiết kế đồng bộ từ quy hoạch tổng thể đến chi tiết. Áp dụng các giải pháp cơ bản về môi trường và năng lượng vào mô hình khu công nghiệp trong tương lai. Định hướng phát triển công nghiệp bền vững không chỉ mang lại lợi ích cho nhà đầu tư về sử dụng hiệu quả tài nguyên, không gian, năng lượng mà còn mang lại lợi ích lâu dài cho môi trường và xã hội.

KKT Nam Hải Phòng sẽ cung cấp tính linh hoạt cho hoạt động kinh doanh ở mọi quy mô với các tùy chọn đa dạng, từ các nhà máy có quy mô tiêu chuẩn đến các lô công nghiệp xây dựng để cho thuê. Cho dù đó là cho một tập đoàn công nghiệp đa quốc gia hay một công ty khởi nghiệp địa phương, điều này mang lại môi trường hoàn hảo cho các doanh nghiệp đang tìm kiếm không gian để mở rộng. Các khu đất công nghiệp được thiết kế theo thiết kế bền vững theo phương pháp thực tiễn tốt nhất bao gồm sản xuất năng lượng mặt trời, thu gom nước mưa, bể sinh học, tuân theo 3 yếu tố then chốt: hiệu quả tài nguyên, kiểm soát ô nhiễm và quản lý.

Về quy mô và vị trí dành cho khu công nghiệp được định hướng phát triển các ngành công nghiệp sạch, ưu tiên các ngành công nghiệp phát thải thấp, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả tài nguyên. Khuyến khích phát triển công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp sinh thái, công nghiệp xanh.

Trong KKT Nam Hải Phòng cũng sẽ có các khu đô thị đáng sống là tổ hợp của khu dân cư đa chức năng, gồm khu vực cho việc cư trú, thương mại, khách sạn, nhà hàng, bệnh viện, trường học, không gian công cộng, không gian cây xanh và các tiện ích phụ trợ khác. Với mục tiêu phát triển không gian đô thị gắn liền với cảnh quan tự nhiên, cảnh quan nhân tạo được tổ chức trong mối quan hệ hài hòa với cảnh quan thiên nhiên với mật độ và tiêu chí bền vững. Hướng tới một tương lai không phải trả giá bởi các hoạt động xây dựng ồ ạt và thiếu kiểm soát.

Khu thương mại tự do - "cánh cổng mở rộng với thế giới"

Điểm nhấn quan trọng nhất, mang tính cách mạng cho KKT Nam Hải Phòng và là yếu tố thu hút FDI mạnh mẽ nhất, chính là quyết định lịch sử của Quốc hội Việt Nam về việc chính thức thành lập Khu thương mại tự do (FTZ) trong KKT này. Đây không chỉ là một chính sách mà là một "cánh cửa rộng mở với thế giới," một cơ chế đột phá mà giới chuyên gia kinh tế đánh giá sẽ tạo ra một làn sóng đầu tư mới chưa từng có.

FTZ được phép thực hiện thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội so với các khu kinh tế thông thường. Điều này bao gồm các ưu đãi vượt trội về thuế, thủ tục hải quan đơn giản hóa, chính sách về đất đai linh hoạt, cùng các quy định hành chính thông thoáng, tối ưu hóa quá trình cấp phép và vận hành cho doanh nghiệp.

Việc giảm thiểu rào cản hành chính và chi phí vận hành chắc chắn là động lực lớn thúc đẩy các tập đoàn đa quốc gia đổ bộ vào đây. Khu vực này sẽ ưu tiên thu hút các dự án FDI chất lượng cao, tập trung vào công nghiệp công nghệ cao như sản xuất thông minh, điện tử, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo; logistics và thương mại quốc tế với các trung tâm logistics, kho bãi thông minh, sàn giao dịch hàng hóa quốc tế; dịch vụ tài chính và thương mại cao cấp; du lịch và dịch vụ chất lượng cao. Đặc biệt, việc khuyến khích mạnh mẽ các hoạt động Nghiên cứu và Phát triển (R&D) trong FTZ sẽ biến KKT Nam Hải Phòng thành một trung tâm đổi mới sáng tạo, tạo ra giá trị gia tăng bền vững cho nền kinh tế và mang lại lợi thế cạnh tranh lâu dài cho các nhà đầu tư. Các chính sách này được kỳ vọng sẽ định hình lại cách các doanh nghiệp FDI hoạt động tại Việt Nam, mang lại sự linh hoạt và hiệu quả tối đa.

So với các tỉnh thành khác trên cả nước, chính sách FTZ tại KKT Nam Hải Phòng tạo ra một lợi thế cạnh tranh vượt trội. Trong khi nhiều khu kinh tế khác tập trung vào ưu đãi thuế chung, FTZ tại Hải Phòng đi xa hơn bằng cách thử nghiệm các cơ chế mang tính đột phá, đặc thù, vượt ra khỏi khuôn khổ luật hiện hành để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho dòng chảy tài chính, thương mại và đầu tư chất lượng cao. Điều này khác biệt đáng kể so với việc chỉ áp dụng các chính sách khuyến khích chung. Hơn nữa, việc tích hợp cảng biển và sân bay quốc tế loại 1 trong cùng một khu kinh tế cũng là một điểm mạnh hiếm có, vượt trội so với nhiều địa phương chỉ sở hữu một trong hai lợi thế.

Xét trên bình diện khu vực châu Á, KKT Nam Hải Phòng với FTZ có thể được xem là một lựa chọn đầy tiềm năng so với các trung tâm thương mại tự do đã phát triển như Singapore, Hồng Kông hay các đặc khu kinh tế của Trung Quốc, Malaysia, và Thái Lan. Mặc dù các trung tâm này có lịch sử phát triển lâu đời và hạ tầng hoàn thiện nhưng Hải Phòng lại cung cấp một bức tranh hấp dẫn với chi phí đầu tư và vận hành cạnh tranh hơn đáng kể, nguồn nhân lực dồi dào và trẻ, cùng tốc độ tăng trưởng kinh tế cao của Việt Nam. Đặc biệt, chính sách FTZ tại Hải Phòng được xây dựng trên những bài học kinh nghiệm quốc tế, kết hợp với đặc thù phát triển bền vững và định hướng công nghệ cao, tạo nên một mô hình độc đáo.

Khi các chuỗi cung ứng toàn cầu đang tìm kiếm sự đa dạng hóa và giảm thiểu rủi ro, KKT Nam Hải Phòng nổi lên như một điểm đến chiến lược mới, tận dụng tối đa các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (như EVFTA, CPTPP) mà Việt Nam là thành viên. Đây là một cơ hội để các nhà đầu tư tiếp cận không chỉ thị trường Việt Nam mà còn cả các thị trường lớn khác thông qua các ưu đãi thuế quan và quy tắc xuất xứ linh hoạt.

Cam kết của Hải Phòng trong việc thu hút FDI không chỉ nằm trên giấy tờ mà được thể hiện rõ nét qua tầm nhìn phát triển bền vững của KKT Nam Hải Phòng. Thành phố hiểu rằng để thu hút và giữ chân các nhà đầu tư quốc tế, cần phải kiến tạo một môi trường không chỉ hiệu quả về kinh tế mà còn hài hòa với môi trường tự nhiên và xã hội. Điều này được minh chứng qua việc chú trọng sâu sắc vào các giải pháp thân thiện với môi trường và kiến tạo một không gian sống chất lượng cao.

Khái niệm "Vòng tuần hoàn xanh" (Blue-Green Loops Gateway) với dải công viên dài 100km, kết nối các khu công nghiệp, khu dân cư và không gian mở xanh, cùng hệ thống kênh nước đóng vai trò thu nước mưa, cho thấy một sự cam kết nghiêm túc với phát triển xanh và bền vững.

Hơn nữa, việc phát triển công nghiệp thông minh và sinh thái, hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050, sẽ không chỉ đáp ứng các tiêu chuẩn ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) ngày càng khắt khe của các quỹ đầu tư và tập đoàn quốc tế mà còn tạo dựng lợi thế cạnh tranh dài hạn.

Hải Phòng cam kết tạo điều kiện thuận lợi nhất để các dự án FDI không chỉ phát triển kinh tế mà còn đóng góp tích cực vào bảo vệ môi trường và phát triển cộng đồng. Một môi trường làm việc và sinh sống chất lượng cao, cùng với các tiện ích xã hội được đầu tư đồng bộ như y tế, giáo dục, văn hóa, sẽ giúp các nhà đầu tư FDI dễ dàng thu hút và giữ chân nguồn nhân lực chất lượng cao - tài sản quý giá nhất của mọi doanh nghiệp. Cam kết này thể hiện sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tầm nhìn xa của Hải Phòng trong việc xây dựng một hệ sinh thái đầu tư toàn diện, nơi các doanh nghiệp FDI có thể an tâm phát triển bền vững.

KKT Nam Hải Phòng, với quyết định mang tính đột phá về Khu thương mại tự do và cam kết vững chắc của thành phố, đang khẳng định vị thế là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất của Việt Nam cho các nhà đầu tư FDI, vượt lên trên nhiều đối thủ cạnh tranh trong nước và khu vực.

Từ vị trí địa lý đắc địa, hạ tầng giao thông đa phương thức hiện đại, chính sách ưu đãi vượt trội của FTZ và cam kết mạnh mẽ về phát triển xanh, mọi yếu tố đều hội tụ để biến KKT Nam Hải Phòng thành một "thỏi nam châm" mạnh mẽ thu hút dòng vốn đầu tư quốc tế. Đây không chỉ là cơ hội để các doanh nghiệp FDI phát triển thịnh vượng mà còn là dấu mốc quan trọng trong hành trình vươn mình trở thành trung tâm kinh tế – logistics hàng đầu khu vực của Hải Phòng và Việt Nam, sẵn sàng chào đón các đối tác toàn cầu.