Hãy tưởng tượng một thế giới mà các lục địa hợp nhất lại thành một khối đất liền khổng lồ duy nhất. Mặc dù nghe có vẻ giống một bộ phim khoa học viễn tưởng, nhưng thực ra đó là chu kỳ tự nhiên của các mảng kiến ​​tạo trên Trái đất.

Khoa học đằng sau các siêu lục địa

Lớp vỏ Trái đất được chia thành các mảng kiến ​​tạo liên tục dịch chuyển, mặc dù với tốc độ của một con ốc sên. Những chuyển động này tạo ra động đất, hình thành các dãy núi và thúc đẩy sự trôi dạt chậm rãi của các lục địa. Trong hàng triệu năm, quá trình này khiến các khối đất liền hội tụ, tách ra và hội tụ lại thành siêu lục địa.

Pangaea, siêu lục địa nổi tiếng nhất, tồn tại khoảng 335 triệu năm trước. Cuối cùng, nó tách ra thành các lục địa ngày nay. Nhưng Pangaea không phải là siêu lục địa đầu tiên. Trước đó, có Columbia, hình thành cách đây 1,5 tỷ năm, và Rodinia, hợp nhất cách đây một tỷ năm và bắt đầu phân mảnh cách đây 750 triệu năm.

Chu kỳ hợp nhất và tách rời này vừa chậm vừa không thể tránh khỏi. Trong khi các lục địa trôi dạt với tốc độ khác nhau, các nhà khoa học đã sử dụng dữ liệu địa chấn và mô hình tiên tiến để thoáng thấy siêu lục địa tiếp theo trông như thế nào.

Siêu lục địa tiếp theo có thể trông như thế nào?

Dự đoán chính xác cấu hình của các lục địa trong 250 triệu năm tới là một kì tích lớn. Các yếu tố như tốc độ di chuyển của mảng và tương tác vẫn khó dự đoán trong khoảng thời gian rộng lớn như vậy. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã đề xuất 4 kịch bản hợp lý cho siêu lục địa tiếp theo:

Novopangaea: Các lục địa trôi dạt cùng nhau xung quanh Thái Bình Dương và khép chặt hoàn toàn lại.

Aurica: Ấn Độ trở thành trung tâm của khối đất liền rộng lớn thống nhất các lục địa xung quanh.

Amasia: Bắc Mỹ và châu Á hợp nhất tại Bắc Cực, tạo ra một siêu lục địa Bắc Cực độc đáo.

Pangaea Proxima: Có lẽ đây lafc kịch bản thực tế nhất. Châu Phi, châu Mỹ, Âu Á, Úc và Nam Cực hội tụ thành một khối đất liền khổng lồ.

Việc nghiên cứu các siêu lục địa cung cấp những hiểu biết quan trọng về địa chất, khí hậu và đa dạng sinh học. Các siêu lục địa ảnh hưởng đến các dòng hải lưu, các mô hình khí quyển và thậm chí cả quá trình tiến hóa của sự sống. Hiểu được cách các khối đất liền này hình thành và tách ra giúp các nhà khoa học giải mã quá khứ của Trái đất và dự đoán những thay đổi lâu dài.

Hoài Phương (theo JasonDeegan)