Bản sắc Tết Trung thu xưa được tái hiện với bánh nướng, tò he và ánh đèn lồng
(CLO) Hình ảnh Trung thu xưa và giàu bản sắc văn hóa dân tộc đang trở về. Trẻ nhỏ từ nông thôn đến thành thị không chỉ còn tìm mua những chiếc đèn nhấp nháy trôi nổi trên thị trường, mà còn được cùng cha mẹ tham gia các hoạt động làm bánh nướng, nặn tò he, vui chơi chợ truyền thống.
Ở thành thị, chúng ta dễ thấy những cửa hàng tràn ngập bánh hộp, đồ chơi nhựa phát sáng. Với các bạn trẻ, Tết Trung thu dần bị mặc định là dịp nhận quà. Thế nhưng, nếu lễ hội chỉ dừng ở tiêu dùng, ký ức tuổi thơ sẽ trở nên nghèo nàn.
Chị Khánh Linh (33 tuổi) - chủ một tiệm bánh Trung thu tại Hà Nội cho biết: "Hãy cho các bạn trẻ thử sức với nhào bột, nặn bánh Trung thu, để các bạn tha hồ sáng tạo thì đó mới là cách giúp các em hiểu được ý nghĩa thực sự của Tết Trung thu, và tìm lại niềm vui giản dị của tuổi thơ".
Theo chị Linh, tại các lớp học, các bạn trẻ được trải nghiệm khâu nhồi bột, ấn khuôn đến chờ bánh chín vàng, sẽ giúp các bạn học được sự kiên nhẫn, niềm vui từ lao động do chính đôi bàn tay mình tạo ra.
Trong khi đó, chị Minh Vân (phường Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết, mỗi dịp Trung thu chị lại cùng chồng và các con trải nghiệm làm bánh nướng đón không khí mùa Trăng Rằm. "Tôi cùng chồng và các con làm các công đoạn từ nhào bột, nặn bánh, cho bánh vào khuôn hay chờ bánh chín... để mọi người cùng vui đón Trung thu và mong muốn các con học được sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và gìn giữ văn hoá truyền thống của người Việt Nam", chị Vân chia sẻ.
Không chỉ bánh nướng, tò he cũng là điểm nhấn mùa trăng. Theo chia sẻ của nghệ nhân Đặng Văn Hậu: “Mỗi que tò he là một câu chuyện nhỏ. Từ khối bột vô tri, trẻ nhận ra chỉ cần kiên nhẫn và khéo léo là có thể tạo ra nhân vật mình yêu thích".
Bên cạnh đó, hoạt động tự làm đèn ông sao, đèn giấy cũng mang lại trải nghiệm đáng nhớ. Khi chiếc đèn do chính tay mình thắp sáng, trẻ cảm nhận niềm vui khác biệt – giản dị nhưng ấm áp hơn mọi món đồ chơi nhựa.
Đặc biệt, điều tất yếu làm nền giá trị sâu xa của Trung thu đó là sự đồng hành của cha mẹ. Nhiều phụ huynh chia sẻ, họ cũng lần đầu học cách làm bánh, nặn tò he cùng con. Chị Minh Nguyệt (36 tuổi, Hà Nội) cho biết: “Tôi rất vui khi thấy các con kiên nhẫn nặn tò he, không còn mải mê xem mạng xã hội. Hai mẹ con cùng cười vang khi tò he méo mó – một kỷ niệm thật đáng nhớ và khó thể quên".
Nhà trường cũng góp phần quan trọng. Nhiều trường lồng ghép kỹ năng sống vào dịp Tết Trung thu bằng việc cho học sinh làm đèn lồng tái chế, vẽ mặt nạ, hay học nặn tò he. Những hoạt động này tạo nên không gian văn hóa gần gũi, giúp trẻ không chỉ chơi mà còn học cách sẻ chia, hợp tác và tự tin thể hiện bản thân.
Theo TS. Nguyễn Hạnh Liên (ĐH KHXH&NV, ĐHQGHN), hoạt động thủ công truyền thống mang nhiều giá trị phát triển toàn diện. Khi làm bánh, nặn tò he, trẻ rèn kỹ năng vận động tinh, phối hợp tay mắt và khéo léo hơn trong học tập.
“Quan trọng hơn, đây là môi trường kích thích sáng tạo. Mỗi chiếc bánh méo hay tò he vụng về đều mang dấu ấn riêng. Trẻ học cách tôn trọng khác biệt, dám thử và dám sai", bà Liên nhận định.
Những trải nghiệm tập thể còn giúp con trẻ nuôi dưỡng tinh thần cộng đồng, biết hợp tác và sẻ chia – nền tảng quan trọng cho kỹ năng sống sau này.
Trong thời đại công nghệ, trẻ dành nhiều thời gian cho điện thoại, mạng xã hội. Nhưng chính vì thế, những trải nghiệm thủ công lại trở nên quý giá. Bởi vậy, nghệ nhân Đặng Văn Hậu ví Trung thu truyền thống như “liều thuốc” gắn kết, đưa trẻ trở lại với gia đình và cộng đồng, đồng thời góp phần bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể.
Theo nghệ nhân Hậu, Trung thu có thể thay đổi theo thời gian, với bánh đa dạng hơn, đèn lồng rực rỡ hơn. Song điều quan trọng là trẻ hiểu được giá trị tinh thần phía sau: ký ức tuổi thơ, niềm vui sáng tạo và sự tự hào về văn hóa dân tộc Việt Nam.