Tội phạm "vặt" giảm

Karachi là một trong những thành phố châu Á có tội phạm hoành hành mạnh nhất. Chính phủ đang lơ là trông chừng Karachi vì mải chống Covid-19. Trong tám ngày liên tiếp tháng Ba, sau khi dịch Covid-19 khiến thành phố này bị phong tỏa, không có đến một chiếc ô tô bị báo mất cắp.

Cũng trong tháng Ba, El Salvador, một trong những nơi có tỉ lệ giết người cao nhất thế giới, đã trải qua bốn ngày liên tục không có trường hợp bị sát hại.

Nhiều nước đến nay đã ghi nhận tỉ lệ tội phạm giảm bất thường, bởi vì những tên tội phạm, cũng như bao người khác, đã tự nhốt mình trong nhà cách ly.

Ý là quốc gia châu Âu đầu tiên ra lệnh phong tỏa vào ngày 9/3, nhiều người đã làm việc ở nhà từ trước đó. Số vụ phạm tội được trình báo ở Ý từ ngày 1 đến ngày 22/3 giảm 64% so với cùng kì năm 2019.

“Tôi không bất ngờ khi số liệu thống kê tội phạm, phần lớn là các vụ ít nghiêm trọng như trộm cắp và các loại tội phạm đường phố giảm xuống, ít nhất là tạm thời”, ông Jürgen Stock, Tổng Thư kí của Interpol cho biết.

Nhưng số liệu từ các chính phủ chỉ phản ánh được bề nổi, nghĩa là những tội phạm được trình báo. Trong khi không phải tội phạm nào cũng được trình báo, nhất là khi việc vi phạm pháp luật, cùng với nhiều thứ khác, đã ẩn sau cánh cửa  đóng kín của mỗi ngôi nhà.

Số liệu của Ý cho thấy sự sụt giảm tới 44% của bạo lực gia đình. Cảnh sát cho rằng đó là vì nhiều nạn nhân không dám gọi điện tố cáo bạo hành khi mà những kẻ bạo hành có khi đang ở ngay bên cạnh.

Bùng nổ tội phạm có tổ chức

Tổng Thư kí của Interpol cho rằng đại dịch đang tạo ra những điều kiện lí tưởng cho sự bành trướng của tội phạm nghiêm trọng có tổ chức.

Những tên tội phạm có tổ chức đã vận dụng những kĩ năng sẵn có cho một hoàn cảnh mới. Cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu do ảnh hưởng từ đại dịch sẽ cho chúng cơ hội bám rễ sâu vào nền kinh tế chính thống.

“Nguy cơ tiềm tàng các vấn đề nảy sinh từ đại dịch là chưa từng có tiền lệ”, một quan chức thực thi luật pháp quốc tế lo ngại.

Những vụ lừa đảo mới đã gia tăng đột biến, một số vụ còn đơn giản một cách xảo quyệt. Vào ngày 16/3, Ngân hàng dự trữ Nam Phi đã ra thông báo phủ nhận việc họ cử người đi từng nhà để thu hồi những tờ tiền giấy phòng trường hợp chúng bị dính Covid-19.

Doanh số của dược phẩm giả, thường là kém chất lượng, đã tăng vọt. Trong tháng 3, Operation Pangaea, (một đơn vị) được điều phối bởi Interpol và có sự tham gia của lực lượng cảnh sát của 90 quốc gia, đã thực thi hơn 100 vụ bắt giữ trên toàn cầu và tịch thu số thuốc có thể gây nguy hiểm trị giá hơn 14 triệu USD.

Nhu cầu cấp bách đối với các thiết bị bảo hộ chống dịch đã mở ra một thị trường mới cho những mặt hàng vô dụng, bị thổi giá hay thậm chí chẳng tồn tại.

Có hai yếu tố đã tiếp tay cho những tội phạm trên: sự buông lỏng trong việc quản lí thu mua thông thường bởi các chính phủ đang vất vả tập trung bảo vệ các nhân viên y tế; và sự bất khả thi trong việc thu xếp các cuộc gặp trực tiếp giữa khách hàng và nhà cung cấp.

Trong vụ lừa đảo tinh vi nhất cho đến nay, một băng các tay lừa đảo đã thành công trong việc lừa các nhà chức trách tại khu vực đông đúc nhất ở Đức, Bắc Rhine-Westphalia, và tẩu thoát với 2,4 triệu euro.

Số tiền trên là khoản đặt cọc cho 10 triệu chiếc khẩu trang. Hơn 50 chiếc xe đã nối đuôi để nhập khẩu những chiếc khẩu trang “hư cấu” từ Hà Lan trước khi thủ đoạn này bị phát giác.

Vụ việc trên dính líu tới một trang web đăng kí tại Tây Ban Nha, một kẻ trung gian ở Ireland và một công ty tại Hà Lan sở hữu trang web mà thực chất đã bị làm giả bởi những tay lừa đảo.

Với sự giúp sức của các tổ chức tài chính ở ba quốc gia trên, các điều tra viên đã thành công vô hiệu hóa các khoản thanh toán, gồm 500.000 euro đang trên đường tới Nigeria.

Phi vụ bất thành trên báo hiệu một sự bùng nổ của tội phạm mạng từ khi các lệnh phong tỏa bắt đầu có hiệu lực.

Tổ chức tội phạm mang tính truyền thống thích nghi dần

Hoạt động tội phạm có tổ chức mang tính truyền thống hơn đang bị kìm hãm bởi các lệnh phong tỏa. Các hoạt động bảo kê, các đường dây mại dâm, đánh bạc bất hợp pháp và mua bán ma túy đều phụ thuộc vào việc con người có thể được đi lại tự do.

Các phi vụ tống tiền đem đến cho nhiều nhóm tội phạm lượng tiền đều đặn. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các băng nhóm đường phố ở Trung Mỹ. Nhưng kiếm tiền trong thời buổi đại dịch toàn cầu không hề dễ dàng.

Dữ liệu trích từ "Sáng kiến toàn cầu chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia" so sánh thời điểm tháng 3/2020 với cùng kì năm trước đã cho thấy sự sụt giảm lần lượt 9% và 17% số các vụ tống tiền tiếp nhận bởi cảnh sát ở Guatemala và El Salvador (dẫu phần lớn trong số đó không được báo cáo). Ở Honduras mức giảm này là 80%.

Theo FNAMP, một đơn vị chống băng đảng ở nước này, những kẻ cầm đầu băng đảng ở Honduras đã cảnh cáo các công ty vận tải rằng, một khi thời gian cách li kết thúc, tiền bảo kê sẽ bị truy thu. Cỗ máy in tiền lớn nhất đối với phần lớn các tay tội phạm có tổ chức là buôn bán ma túy.

Tổng Thư kí của Interpol cho biết những báo cáo gần đây chỉ ra rằng thương mại thế giới, ước tính trị giá khoảng 500 tỉ đô la, đã bị tê liệt - nhưng chỉ là tạm thời và phần nào.

“Đối với nhiều băng nhóm độc quyền và có tổ chức đó chẳng phải là vấn đề gì lớn lao”, ông giải thích, “...bởi tiền vẫn luôn kiếm được ở quy mô này. Chúng sở hữu thanh khoản rất lớn”

Những người trồng coca ở Colombia nơi có quy mô lớn nhất thế giới, vừa ghi nhận một năm được mùa nhất trong lịch sử, dù cho ở Peru sự thiếu hụt về những tiền chất hóa học nhập khẩu đã khiến sản xuất cocaine trở nên khó khăn hơn.

Các nhà máy dược phẩm Trung Quốc đóng cửa đã đe dọa tới nguồn cung các tiền chất được sử dụng trong sản xuất methamphetamine, nhưng sự gián đoạn này chỉ là tạm thời.

Hai thành viên trong tổ chức độc quyền Sinaloa của Mexico cho Reuters biết có rất ít ma túy hiện đang được vận chuyển bằng xe hơi qua biên giới vào Mĩ bởi nước này đã đóng cửa vào ngày 21/3.

Các tổ chức độc quyền có vẻ sẽ dùng tới đường hầm và máy bay không người lái để thay thế. Các quan chức ở Brazil cho biết những tay buôn lậu cocaine, tới từ Colombia và Peru để chuyển hàng sang châu Âu và châu Phi, thực hiện trao đổi các kiện hàng giữa đường bộ và trên các con tàu xuôi dòng Amazon.

Ở Ireland cảnh sát tìm thấy 8 kg cocaine và hai khẩu súng ngắn được giấu trong các hộp pizza.

Ở Cape Flats, một vùng dân da đen đang đô thị hóa ở ngoại ô Cape Town, các băng nhóm đang vận chuyển ma túy cùng với các kiện thức ăn.

Ở Lesotho muốn mua heroin giao tận nhà tốn 200-500 rand (khoảng 11-27 đô la), bên cạnh khoản tiền 1.200 rand thông thường cho mỗi gam.

Lợi dụng đại dịch để tăng ảnh hưởng

Những băng nhóm ở Cape Town là một trong số các băng trên thế giới đang trình diễn một màn từ thiện lớn trong đại dịch toàn cầu này. Những tay anh chị được kể rằng đã phát thức ăn cho người nghèo ở Mexico và Italy.

Ở El Salvador và Brazil chúng đã thực thi nghiêm chỉnh các lệnh giới nghiêm.

Ở Nhật Bản, yakuza đã tình nguyện khử trùng một con tàu du lịch đang bị cách li

Chúng đánh bóng danh tiếng và hình ảnh của các băng nhóm như thể Robin Hoods thời hiện đại.

Chúng bảo đảm những lá phiếu trong tương lai cho các chính trị gia được các băng nhóm tài trợ.

Và chúng hiện thực hóa một trong những mục tiêu cơ bản của mafia đích thực: phá bỏ pháp quyền quốc gia bằng các thế chân chính quyền chính thống.

Băng nhóm thực thi lệnh phong tỏa đang làm thay công việc của cảnh sát; băng nhóm phân phát thực phẩm cho các đối tượng thiếu thốn đang làm thay công việc của các cơ quan phúc lợi chính phủ.

Sự suy thoái nặng nề hoặc kéo dài sẽ mở ra những thời cơ cho những kẻ tội phạm ít nhất trong ba lĩnh vực.

Tỉ lệ thất nghiệp cao làm cho các tay anh chị dễ dàng chiêu mộ người hơn. Các kế hoạch khôi phục của chính phủ sẽ cho chúng cơ hội nhúng tay vào các hợp đồng công béo bở. Và lợi nhuận doanh nghiệp giảm sẽ giúp các mafia dễ dàng hơn trong việc rửa các khoản thu nhập bất chính.

Ở Ý, sau cuộc khủng hoảng tài chính, một số doanh nghiệp đã chấp nhận các khoản vay với lãi suất thấp hơn ngưỡng thị trường và đổi lại phải ghi danh trong các “sách” – hay “bảng tên” – mà sau này mafia sẽ lợi dụng và đó để ra lệnh cho họ.

Rủi ro đã hiện hữu khi các chính trị gia đang phải vật lộn đương đầu với ảnh hưởng của đại dịch toàn cầu. Họ sẽ xếp các đối sách với thế giới ngầm phía dưới cùng trong tâm trí họ cũng như trong các chương trình nghị sự.