Bánh xe ô tô có giới hạn tốc độ không và điều gì xảy ra nếu bạn vượt quá?

Nếu là người sở hữu một chiếc ô tô, có lẽ bạn đã quen thuộc với mã kích thước được in trên lốp xe. Đây là một dãy ký hiệu tiêu chuẩn giúp xác định loại lốp phù hợp nhất với chiếc xe của bạn.

Tuy nhiên, mã kích thước không phải là thông số duy nhất mà lốp xe được đánh giá. Một yếu tố quan trọng khác mà bất kỳ tài xế nào cũng cần nắm rõ chính là chỉ số tốc độ tối đa của lốp.

Chỉ số tốc độ, được ghi trên thành lốp, thể hiện vận tốc cao nhất mà lốp có thể vận hành an toàn khi chịu một mức tải trọng nhất định. Thông số này được biểu thị bằng một chữ cái, từ A đến Y, nằm ngay sau mã tải trọng và kích thước lốp.

Với phần lớn các chỉ số tốc độ, khả năng chịu tốc độ tăng dần theo thứ tự bảng chữ cái. Chẳng hạn, chỉ số D, thường thấy trên lốp xe máy kéo nông nghiệp, cho phép tốc độ tối đa 64 km/h, trong khi chỉ số S, phổ biến trên xe sedan, đạt mức 180 km/h.

Việc trang bị lốp có chỉ số tốc độ cao hơn cho xe thường không gây vấn đề gì. Thậm chí, trong một số trường hợp như sử dụng lốp mùa đông, lốp có chỉ số tốc độ thấp hơn vẫn được chấp nhận.

Nhưng câu hỏi đặt ra là: Nếu có thể linh hoạt như vậy, tại sao lốp xe lại cần giới hạn tốc độ, và liệu vượt quá giới hạn này có an toàn hay không?

Vì sao lốp xe có giới hạn tốc độ?

Lốp xe được thiết kế với giới hạn tốc độ vì vật liệu chế tạo chỉ đảm bảo hoạt động an toàn trong một ngưỡng nhiệt độ và áp suất nhất định. Khi lốp quay, nhiệt độ bên trong tự nhiên tăng lên. Tốc độ càng cao, lượng nhiệt sinh ra càng lớn.

Tuy nhiên, lốp chỉ có thể chịu đựng đến một mức độ nhất định trước khi xảy ra hỏng hóc. Để xác định ngưỡng an toàn này, các nhà sản xuất tiến hành kiểm tra tiêu chuẩn, từ đó đưa ra chỉ số tốc độ nhằm thông báo cho người dùng mức vận tốc tối đa mà lốp được thiết kế để vận hành.

Trong các bài kiểm tra tại phòng thí nghiệm, lốp được đánh giá khả năng tản nhiệt. Quá trình này diễn ra trong phòng có nhiệt độ ổn định 25°C, với lốp được đặt trên một trống kim loại mô phỏng tải trọng.

Máy thử nghiệm quay lốp ở một tốc độ cụ thể trong 10 phút, sau đó tăng dần tốc độ qua từng giai đoạn. Khi lốp hoàn thành bài kiểm tra ở tốc độ định mức, kỹ thuật viên sẽ kiểm tra cấu trúc của nó.

Nếu không xuất hiện các dấu hiệu hư hại như tách lớp gai lốp hay nứt vỡ, lốp được công nhận đạt chỉ số tốc độ đó. Điều này đảm bảo rằng, nếu người dùng tuân thủ giới hạn, lốp sẽ duy trì độ bền và an toàn lâu dài hơn.

Điều gì xảy ra khi vượt quá giới hạn tốc độ của lốp?

Khi tốc độ vượt quá ngưỡng cho phép của lốp, nguy cơ hỏng hóc sẽ tăng cao. Nhiệt độ quá lớn sinh ra trong quá trình vận hành có thể làm suy yếu vật liệu, dẫn đến biến dạng, tách lớp gai lốp, thậm chí gây nổ lốp.

Hơn nữa, việc vượt quá giới hạn tốc độ còn tiềm ẩn rủi ro vì chỉ số tốc độ ghi trên thành lốp không phải lúc nào cũng phản ánh chính xác khả năng thực tế. Các chỉ số này được xác định trong điều kiện lý tưởng tại phòng thí nghiệm.

Nếu lốp không được bơm căng đúng áp suất, đã sử dụng lâu năm hoặc từng sửa chữa, chỉ số tốc độ ban đầu sẽ không còn phù hợp. Khi đó, khả năng chịu tốc độ thực tế của lốp giảm đáng kể.

Việc cố tình vượt quá chỉ số tốc độ trong tình trạng này dễ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, đồng thời rút ngắn tuổi thọ của lốp một cách nhanh chóng.

Dù vậy, ngay cả khi lốp vẫn giữ được chỉ số tốc độ ban đầu, điều đó không có nghĩa tài xế nên đẩy xe lên mức tốc độ tối đa đó. Trên các tuyến đường công cộng, giới hạn tốc độ pháp lý thường thấp hơn nhiều so với chỉ số tốc độ của lốp.

Vì vậy, không có lý do thực tế nào để lái xe nhanh hơn mức cần thiết và hợp pháp, nhất là khi xét đến yếu tố an toàn và tránh các hình phạt không đáng có.