Theo đó, tại Công văn số 11339/VPCP-KGVX, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam giao Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội tổng hợp, tiếp thu ý kiến thành viên Chính phủ và hoàn thiện Báo cáo của Chính phủ việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em.

Đồng thời, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội thay mặt Chính phủ, thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ ký và chịu trách nhiệm về Báo cáo của Chính phủ, gửi Đoàn giám sát Quốc hội trong ngày 17/12/2019.

Tại cuộc họp ngày 22/3/2019 của Ủy ban Quốc gia về trẻ em, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Chủ tịch Ủy ban chỉ rõ: Mỗi năm có tới 2.000 trẻ em bị đuối nước; tình trạng bạo lực gia đình, bạo lực học đường, bị xâm hại tình dục, bóc lột sức lao động, bị lôi kéo vào các tệ nạn xã hội, bị ảnh hưởng bởi những thói hư tật xấu của người lớn… vẫn diễn ra, với nhiều câu chuyện nhức nhối trong xã hội. Phó Thủ tướng cho rằng, thời gian tới cần có sự chuyển biến, khẩn trương xử lý các vụ việc nóng chứ không thể chỉ nói chung chung. 

Để làm tốt công tác bảo vệ trẻ em, Phó Thủ tướng giao các ngành Lao động - Thương binh và Xã hội, Y tế, Giáo dục... cùng các hội: phụ nữ, thanh niên thành lập các nhóm để hình thành mạng lưới bảo vệ trẻ em ở xã phường; kêu gọi các tổ chức xã hội, mạng xã hội tham gia để hình thành mạng lưới vận động tuyên truyền, phổ biến kiến thức, đồng thời hướng dẫn kỹ năng xử lý khi có vụ việc xảy ra.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Ủy ban Quốc gia về trẻ em và các cơ quan liên quan cần tổ chức một số hội nghị chuyên đề rút kinh nghiệm, chia sẻ kỹ năng về bảo vệ trẻ em, thảo luận những vấn đề mới như mô hình điều tra thân thiện, tòa án trẻ em; chú trọng phòng ngừa, ngăn chặn các vụ bạo hành ở nhóm trẻ mẫu giáo, tiểu học, tình trạng bạo lực, xâm hại tình dục ở bậc Trung học cơ sở, Trung học phổ thông; lưu ý tình trạng sử dụng chất hướng thần gây nghiện trong một bộ phận học sinh.

Trong thời gian qua, Nhà nước ta luôn quan tâm, chỉ đạo sâu sát công tác bảo vệ trẻ em như: việc Quốc hội ban hành Bộ luật Hình sự năm 2015, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, Luật Trẻ em năm 2016; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều văn bản nhằm tăng cường các giải pháp phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em; phê duyệt Chương trình bảo vệ trẻ em giai đoạn 2016-2020, thành lập Ủy ban quốc gia về Trẻ em năm 2017…

Qua một số vụ xâm hại trẻ em diễn ra gần đây có thể thấy, sau lần đầu bị xâm hại, nhiều em và gia đình không tố cáo, trình báo sự việc sớm mà chấp nhận tiếp tục là nạn nhân của những hành vi đó, bởi đây là vấn đề có tính nhạy cảm, cho nên người thân thường muốn giữ kín, không tố giác, sợ ảnh hưởng đến các em và chính sự sợ hãi, thiếu hiểu biết, sợ bị kỳ thị là những rào cản khiến các em khó chia sẻ, tâm sự với người thân khi mình đang bị lạm dụng. Mặt khác, kẻ phạm tội thường uy hiếp, đe dọa tinh thần, khiến các em chỉ biết chọn cách im lặng và chịu đựng. Hầu hết các vụ xâm hại tình dục trẻ em không có nhân chứng, việc bảo vệ hiện trường, thu thập chứng cứ thường gặp nhiều khó khăn khi vụ việc được đưa ra ánh sáng, việc lấy lời khai bị hại dễ dẫn đến trẻ bị tổn thương về tinh thần. Phần lớn bị hại còn nhỏ tuổi, nhận thức chưa đầy đủ, cho nên không thể nhớ chính xác những vấn đề liên quan như thời gian, địa điểm, diễn biến của vụ việc, dẫn đến bị hại không cung cấp được thông tin chính xác, gây khó khăn trong quá trình điều tra của cơ quan chức năng, khó có căn cứ khởi tố bị can.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do công tác bảo vệ trẻ em ở nhiều nơi chưa được quan tâm đúng mức, kịp thời; không ít trẻ em vẫn chưa nhận được sự quan tâm, chăm sóc, giáo dục, bảo vệ cần thiết, nên bị xâm hại cả về thể xác và tinh thần. Bạo lực, xâm hại trẻ em hiện không chỉ diễn ra trong cộng đồng hay tại nơi làm việc mà còn diễn ra ngay tại gia đình, nhà trường và các cơ sở chăm sóc trẻ em; nhiều vụ việc, hành vi xâm hại trẻ em chưa được phát hiện, ngăn chặn kịp thời, có vụ việc xử lý chưa nghiêm; văn bản quy phạm pháp luật còn có những khoảng trống, như ở địa phương còn thiếu các quy định, triển khai các chính sách về bảo vệ trẻ em, thiếu đội ngũ cán bộ làm công tác trẻ em... Vì vậy, đây là cơ sở quan trọng để Quốc hội tiếp tục tiến hành giám sát vấn đề này trong năm 2020.

Quốc Trần