Đại dịch Covid-19 đã là “phép thử” rõ nét cho điều ấy. “Độc giả cần thông tin chân thực, khách quan, kịp thời về đại dịch. Trong bối cảnh tin giả lan tràn hoành hành, khiến công chúng hoang mang, thông tin chất lượng, chính xác về đại dịch quan trọng hơn bao giờ hết”, có ai ngờ đâu những lời ngợi ca báo chí truyền thống ấy được phát đi từ những Đại dịch Covid-19 đã là “đại gia” mạng xã hội, vẫn được xem là “kỳ phùng địch thủ” của báo chí như Facebook và Twitter. Tại Việt Nam, có thể nói không ngoa ngôn rằng, Covid-19 đã là dịp để báo chí chính thống thể hiện vai trò “kênh truyền thông chủ lực, dẫn dắt thông tin, điều tiết mạng xã hội, định hướng dư luận”. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam - Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch Covid-19, đã nhiều lần tuyên dương báo chí là “lực lượng trực tiếp xung trận chống dịch cùng lực lượng quân đội, y tế, công an...”.  Tại giao ban báo chí trực tuyến về công tác tuyên truyền phòng, chống dịch ngày 10/4, Phó Thủ tướng một lần nữa nhấn mạnh: “Báo chí góp phần rất quan trọng trong công tác phòng, chống dịch”. Như vậy, trong khó khăn bộn bề âu lo bởi gánh nặng “cơm áo gạo tiền”, bởi những chao đảo chưa từng có của kinh tế báo chí, bởi những hiểm nguy khó lường khi tác nghiệp trong một đại dịch mà lây lan nhanh là đặc tính số 1, các cơ quan báo chí vẫn tiên phong vào cuộc với tâm thế quyết liệt nhất. Báo chí đã vào cuộc, bằng sứ mệnh, trách nhiệm và trái tim nồng ấm với đất nước, vì sự tin yêu của độc giả.

Đất nước đổi mới, đội ngũ người làm báo ngày càng hùng hậu. Hàng chục nghìn phóng viên, biên tập viên... đêm ngày tác nghiệp đem đến cho bạn đọc, khán, thính giả những thông tin cần thiết! Sự minh bạch, công khai trên mọi lĩnh vực hướng đất nước tới một quốc gia  kỷ cương đặt trọng trách ngày càng nặng nề trên vai những người làm báo!

Báo chí đồng hành với đất nước, doanh nghiệp và người dân, tạo ra niềm tin mới, khích lệ cả nước vượt qua muôn vàn thách thức, cam go. Tiếng nói, phản biện từ báo chí như những “cú hích” cho đổi mới tư duy điều hành từ vĩ mô đến vi mô là không thể phủ nhận! Lò lửa chống tham nhũng, thao túng quyền lực của Đảng từ báo chí càng rực cháy khi hàng loạt sai phạm lớn, nhỏ được báo chí và dư luận vạch trần. Báo chí trở thành công cụ sắc bén trong đổi mới đất nước, định hướng dư luận. Biểu dương những người tốt, việc hay, những điển hình mới, nhưng báo chí cũng đi đến cùng sự thật trong những vụ việc làm nhức nhối lòng dân, đi ngược với chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước. Qua những vụ việc như vậy, người cầm bút đã ghi dấu ấn trong lòng bạn đọc, mãi xứng là người lính xung kích trên mặt trận tư tưởng - văn hóa trong thời kỳ hội nhập!

Nhưng người làm báo cũng luôn biết nhìn thẳng vào những gì chưa làm được. Gần nghìn tờ báo, tạp chí, kênh truyền hình, phát thanh, trang tin điện tử có quá nhiều không?

Đề án Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025 được Bộ Thông tin và Truyền thông hoàn thành vào năm 2015. Nhưng phải đến 4 năm sau, sau rất nhiều bàn thảo, cân nhắc, căn cứ ý kiến của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thường trực Ban Bí thư, tháng 4/2019, Thủ tướng mới đặt bút phê duyệt Quy hoạch này. Thủ tướng khẳng định mục tiêu thực hiện Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025, là để sắp xếp hệ thống báo chí gắn với đổi mới mô hình tổ chức, nâng cao hiệu quả lãnh đạo, quản lý báo chí để phát triển hệ thống báo in, báo hình, báo nói, báo điện tử. Xây dựng một số cơ quan báo chí chủ lực, đa phương tiện làm nòng cốt, có vai trò định hướng dư luận xã hội, thông tin đối ngoại. Sắp xếp hệ thống báo chí, khắc phục tình trạng chồng chéo, đầu tư dàn trải, buông lỏng quản lý, hoạt động xa rời tôn chỉ, mục đích; gắn với việc xác định rõ trách nhiệm lãnh đạo, quản lý báo chí của các cấp ủy Đảng, chính quyền, nhất là của người đứng đầu cơ quan chủ quản và cơ quan báo chí. Xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý, phóng viên, biên tập viên có đủ phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu phát triển báo chí trong tình hình mới.

“Đất nước ta đang bước vào giai đoạn mới của quá trình phát triển với những thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Khoa học công nghệ phát triển nhanh trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 và sự bùng nổ của công nghệ thông tin, truyền thông, đặt ra những yêu cầu mới đối với lĩnh vực báo chí. Tình hình quốc tế và khu vực có những diễn biến phức tạp và khó lường. Trong nước, nền kinh tế nước ta tiếp tục xu hướng phát triển thuận lợi nhưng còn nhiều khó khăn, thách thức”, Thủ tướng nhắn nhủ, “bối cảnh quốc tế và trong nước đòi hỏi báo chí cách mạng và đội ngũ nhà báo, người làm báo phải tiếp tục đổi mới, sáng tạo, nỗ lực phát huy hơn nữa vai trò, vị thế của báo chí trong việc đưa tin, định hướng dư luận, đóng góp nhiều hơn nữa cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới”.

Nhớ về Chủ tịch Hồ Chí Minh - người thầy của báo chí cách mạng Việt Nam càng nhớ đến lời nhắn nhủ cho những người làm báo: Viết cho ai, viết vì cái gì, viết như thế nào? Có gì khác là phải lăn xả vào thực tế, phải sống trong lòng dân, đằm mình với hơi thở của cuộc sống mới có được tư liệu chân thực cho mỗi bài viết. Mỗi sáng mở trang báo, trang tin điện tử, người đọc cần những thông tin mới, những bình luận sắc sảo. Nhưng phải nói thẳng quá ít những bài viết hay, những bình luận lay động lòng người. Vì sao? Vì cách làm báo trong phòng máy lạnh.  Vì né tránh, ngại động chạm. Vì thiếu thông tin, không có chính kiến nên viết ra những bài viết nửa vời! Đó chính là nỗi buồn của người làm báo.

95 năm là cả chặng đường dài. Trong 95 năm ấy, báo chí cách mạng nước ta đã lớn mạnh không ngừng, góp phần trực tiếp và xứng đáng vào những thành quả bảo vệ và xây dựng Tổ quốc, phát triển con người Việt Nam. Qua các giai đoạn, với hoàn cảnh khác nhau, công việc và phương thức khác nhau, nhưng thống nhất xuyên suốt là báo chí luôn thể hiện tinh thần yêu nước, tinh thần dân tộc, chiến đấu bảo vệ Tổ quốc và nhân dân, phấn đấu xây dựng một đất nước “dân chủ và giàu mạnh”, tham gia xây dựng một Đảng phục vụ nhân dân, Nhà nước của dân trong sạch và vững mạnh. Đó là mục tiêu xuyên suốt đã qua và tiếp đến.

Trong công cuộc phát triển báo chí, với những điều kiện khác nhau, khó khăn và sáng tạo, cầm bút và cầm súng, hiểm nguy và anh dũng, bản lĩnh và trách nhiệm…, chúng ta đã có những thế hệ làm báo mẫu mực và tài ba, để lại nhiều tấm gương sáng cho các thế hệ tiếp sau noi theo. Chúng ta tự hào về sự nghiệp báo chí cách mạng, về những người làm báo chân chính, trung với nước, hiếu với dân, có những người đã ngã xuống giữa trận địa, vượt qua gian khổ thử thách trong hòa bình không kém phần phức tạp. Đất nước và nhân dân không bao giờ quên những người con ưu tú ấy. Thời hội nhập, người làm báo tác nghiệp mọi lúc, mọi nơi cũng quyết liệt chả kém thời bom rơi, đạn nổ. Không ít cây bút đeo bám các vụ tiêu cực, tham nhũng bị đủ thứ cản trở, ngáng chân, bị đe dọa, hành hung. Đối mặt với dọa nạt, mua chuộc với đủ chiêu trò nhưng những người làm báo chân chính vẫn đặt chuẩn mực lên trên hết, biết “lắc đầu” với cám dỗ để có những bài viết hay, sắc sảo, lay động con tim người đọc.

Nhắc nhớ về sứ mệnh của báo chí, Bộ trưởng Bộ Thông tin - Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đã từng khẳng định: “Việt Nam muốn sánh vai cường quốc năm châu, muốn hùng cường để không kẻ thù nào dám đến xâm lược, để hòa bình mãi mãi trên mảnh đất này thì chúng ta phải khai phóng được nguồn tài nguyên vô hạn của đất nước này, đó là năng lượng, là trí tuệ trong não mỗi người Việt Nam. Chỉ có báo chí mới làm được, đó là tạo nên niềm tin và khát vọng dân tộc. Sứ mạng vĩ đại ấy đặt lên vai những người làm báo chúng ta. Cũng chỉ hơn 20.000 người thôi, nhưng các bạn có thể thay đổi Việt Nam. Với sứ mạng thiêng liêng ấy trong tim, trong não, các bạn sẽ nghĩ khác và làm khác”.

Kỷ nguyên số 4.0 cho phép những người làm báo cách mạng Việt Nam nhiều phương tiện, nhiều “vũ khí” hơn để thuận lợi hơn trong việc hoàn thành vai trò cơ quan ngôn luận của Đảng và Nhà nước, diễn đàn rộng rãi của nhân dân. Kỷ nguyên số 4.0 cũng đồng thời tạo áp lực để mỗi nhà báo, mỗi cơ quan và loại hình báo chí phải khách quan, thẳng thắn nhìn nhận lại chính mình, xét lại ý chí, tri thức và nghị lực của mình, xét lại cái tâm của mình để đủ dũng khí bảo vệ cái đúng, kiên quyết đấu tranh với cái xấu, để mỗi nhà báo, mỗi tờ báo thực sự là cột mốc vững chãi, đáng tin cậy giữa “biển sóng” thông tin trong đa chiều không gian.