Bạo loạn, đình trệ giao thương cảng làm suy yếu nền kinh tế Nam Phi

Hạ mức triển vọng phát triển

Theo Bloomberg khảo sát, các nhà kinh tế dự đoán GDP Nam Phi sẽ tăng 4,2% vào năm 2021, so với ước tính trước đó là 4,5%. Mặc dù điều đó phù hợp với dự báo của ngân hàng trung ương, nhưng Thống đốc Lesetja Kganyago đã cảnh báo rằng thiệt hại kinh tế do tình trạng bất ổn hồi tháng trước có thể “phủ nhận hoàn toàn” tình hình phát triển kinh tế quý đầu tiên tốt hơn dự kiến và có tác động lâu dài đến niềm tin của nhà đầu tư cũng như cơ hội việc làm.

Theo dự báo của ngân hàng trung ương, tình trạng bất ổn có thể sẽ khiến nền kinh tế Nam Phi giảm 0,5% trong quý 3 và làm giảm 0,4% so với tăng trưởng GDP trong năm nay, theo dự báo của ngân hàng trung ương. Vi phạm an ninh tại doanh nghiệp cảng biển Transnet SOC Ltd. cũng gây cản trở giao dịch tại các bến container quan trọng và khiến công ty phải tuyên bố tình trạng bất khả kháng lần thứ hai trong một tháng cũng được cho là sẽ ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế.

Thêm nữa, những hạn chế về nguồn cung cấp điện và làn sóng nhiễm Covid-19 mới, dự kiến vào đầu tháng 12 có thể khiến các biện pháp giãn cách chặt chẽ hơn được đưa ra. Đây cũng là những rủi ro đối với triển vọng phát triển, với sản lượng hàng hoá chỉ dự kiến sẽ trở lại mức trước đại dịch vào năm 2023.

Bất ổn kéo dài, nợ quốc gia đạt đỉnh

Vào tháng trước, một số biện pháp hạn chế hoạt động kinh tế vẫn được áp dụng, và tác động từ việc giãn cách dài ngày cộng thêm một tuần bạo loạn và cướp bóc khắp các trung tâm kinh tế Gauteng và KwaZulu-Natal rõ ràng là để phản đối việc bắt giữ cựu Tổng thống Jacob Zuma.

Theo CNBC, ông Zuma đã tự nộp mình cho Sở Cảnh sát Nam Phi vào ngày 7/7 sau khi bị kết án 15 tháng tù giam vì không xuất hiện tại cuộc điều tra về hành vi tham nhũng trong thời gian tại vị, từ năm 2009 đến 2018.

Các nhà kinh tế ước tính rằng chi phí cho nền kinh tế quốc gia từ sự tàn phá do các cuộc biểu tình ủng hộ ông Zuma gây ra ước tính khoảng 50 tỷ ZAR (tương đương 3,43 tỷ USD).

Trong một báo cáo, NKC African Economics lưu ý rằng những mối lo ngại lớn cho nền kinh tế Nam phi bao gồm bạo động, sự gián đoạn của chuỗi cung ứng do đại dịch gây ra cùng với các mối đe dọa đối với an ninh lương thực.

“Các sự kiện xảy ra ở KwaZulu-Natal và Gauteng không thể đến vào thời điểm tồi tệ hơn”, nhà kinh tế cấp cao của NKC, ông Pieter du Preez nói.

Vào tháng trước, Bộ Tài chính Nam Phi dự kiến tung gói cứu trợ cho các doanh nghiệp và cá nhân bị ảnh hưởng bởi cuộc bạo loạn chết người trị giá tới 2,6 tỷ USD.

“Việc thu thuế đã vượt quá mong đợi, đặc biệt là từ các ngành khai thác và dịch vụ tài chính, và doanh thu bổ sung sẽ đủ để tài trợ cho gói cứu trợ”, Ủy viên Sở Thuế vụ Nam Phi Edward Kieswetter cho biết.

Chính phủ sẽ chi thêm gần 1,4 tỷ USD và miễn giảm thuế gần 300 triệu USD, trong khi 1,75 triệu USD sẽ được tái phân bổ từ ngân sách, ông Edgar Sishi, người đứng đầu văn phòng ngân sách, cho biết trong một cuộc họp trực tuyến.

Mặc dù trật tự phần lớn đã được khôi phục, nhưng tình trạng bất ổn kéo dài hoặc lặp lại có thể gây rủi ro cho việc đánh giá nợ của quốc gia, S&P Global Ratings cho biết. Nợ của Nam Phi được đánh giá ở mức thấp nhất kể từ lần đầu tiên được xếp hạng tín nhiệm cách đây 27 năm. Các nhà kinh tế cho rằng những bất ổn gần đây đã làm giảm đi một điểm phần trăm so với tăng trưởng kinh tế trong năm nay.

Bộ Tài chính vào tháng 2 đầu năm nay đã dự đoán rằng nợ quốc gia sẽ đạt đỉnh 88,9% GDP trong năm tài chính 2026.