Trong khi thời gian trước, một số người nước ngoài chỉ trích phản ứng gay gắt ban đầu của chính phủ với virus corona, thì hôm nay, Việt Nam với tổng số 1.539 trường hợp mắc COVID-19, 35 trường hợp tử vong - một con số thấp nhất thế giới, thực sự đã làm thế giới kinh ngạc, đặc biệt với một đất nước có biên giới chung với Trung Quốc.

Tại nền kinh tế của Việt Nam, các quán bar và tất cả mọi nơi, vẫn mở cửa. Điều này đã đẩy nền kinh tế Việt Nam lên một trong những tốc độ tăng trưởng cao nhất của năm 2020 trên thế giới, ngay cả khi các nước láng giềng của mình vẫn đang phải vật lộn với suy thoái.

Bất chấp sự suy yếu của hệ thống y tế và nền kinh tế ở nước ngoài, năm 2020 là năm Việt Nam thực hiện ba thỏa thuận thương mại, thu hút các nhà đầu tư nước ngoài, chẳng hạn như các nhà cung cấp thiết bị của Apple, khai trương một hãng hàng không khác và vươn lên vị trí thứ 6 từ vị trí thứ 7 ở Đông Nam Á theo thu nhập bình quân đầu người.

Sự tương phản giữa cuộc sống bên trong và bên ngoài biên giới của Việt Nam ngày càng rõ ràng hơn. Bên ngoài, các bệnh viện bị cấm và các gia đình ở trong nhà trong khoảng thời gian hơn của một năm. Còn bên trong Việt Nam, mọi người chia sẻ những điều thích thú, đi học, đi máy bay trong các chuyến công tác hàng tuần, đến phòng tập thể dục, và chen chúc trong xe buýt và thang máy. Sự năng động tương tự cũng được phản ánh trong nền kinh tế của đất nước.

Nhờ kết quả hoạt động tốt trên mặt trận sức khỏe cộng đồng, Việt Nam đã được trao cơ hội kinh tế lớn nhất trong nhiều thập kỷ qua. Theo Tổng cục Thống kê Việt Nam, Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ tăng trưởng GDP nhanh nhất thế giới, ở mức 2,9%, trong khi đặt mục tiêu 6,5% vào năm 2021.

Nhu cầu tiêu dùng trong nước và quốc tế tăng cao. Người Mỹ và châu Âu đã trải qua nhiều tháng cô lập trong nhà đã sử dụng các sản phẩm sản xuất tại Việt Nam. Việt Nam cũng giành được thị phần từ sự đóng cửa do đại dịch của các nước láng giềng Châu Á.

Các lô hàng sản phẩm gỗ và đồ nội thất đạt tổng trị giá 1,05 tỷ USD vào tháng 1 năm 2020, trước khi xảy ra các đợt đóng cửa nền kinh tế trên toàn cầu, nhưng đã tăng 47% vào tháng 11/2020 khi nhiều nước trên thế giới đang phải đóng băng nền kinh tế. Trong cùng kỳ, xuất khẩu điện thoại, máy tính và điện tử khác tăng 56%. Ví dụ, Samsung, cho đến nay là nhà xuất khẩu lớn nhất tại Việt Nam, họ báo cáo doanh thu toàn cầu cao nhất từ ​​trước đến nay của mình trong quý 3, trị giá 61 tỷ USD.

Jewel Nguyen, nhà sáng lập một công ty startup tại Việt Nam, cho biết thiết bị do sự gián đoạn chuỗi cung ứng khiến việc mua hàng từ Ấn Độ và Trung Quốc trở nên khó khăn hơn.

“Đối với một công ty mới như chúng tôi, đó là một cơ hội tốt,” cô nói. “Đây là thời điểm để các công ty tìm kiếm các chuỗi cung ứng mới, hiệu quả.”

Công ty của cô cũng đang nhận nhiều hơn đơn đặt hàng cà phê. Việt Nam là nước xuất khẩu cà phê vối lớn nhất thế giới, đây là nguyên liệu thường được dùng làm cà phê hòa tan. Các quán cà phê có xu hướng phục vụ loại cà phê arabica đắt tiền hơn, nhưng khi người tiêu dùng trên thế giới phải ở nhà, họ đang chuyển sang loại cà phê rẻ hơn.

Jewel Nguyễn nói: “Mọi người đang buộc phải ở nhà ở khắp mọi nơi. Họ cần sử dụng cà phê hòa tan”.

Các nhà đầu tư cũng xem Việt Nam là một trong số các quốc gia có triển vọng phát triển ngay tại thời điểm này. Quốc gia này xếp thứ 2 trên thế giới, sau Mỹ, trong danh sách của Euromonitor về các điểm đến có khả năng cho các thương vụ sát nhập M&A nhất cho năm 2021, dựa trên các tiêu chí như sản xuất công nghiệp và sử dụng công nghệ.

“Việt Nam là thị trường duy nhất mà bạn có thể thực hiện các giao dịch”, Trương Quang, đối tác điều hành của YKVN cho biết trong một cuộc phỏng vấn tại văn phòng luật của mình tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Tập đoàn tư nhân lớn nhất Việt Nam, Vingroup, đã bán 203 triệu USD cổ phần trong lĩnh vực kinh doanh bệnh viện của mình cho một tập đoàn do nhà đầu tư nhà nước Singapore GIC dẫn đầu vào tháng 12, cũng như 650 triệu USD cổ phần trong đơn vị tài sản của mình cho các nhà đầu tư bao gồm KKR và Temasek Holdings vào tháng 6.

Năm ngoái, Việt Nam đã tham gia ba hiệp định thương mại. Vào tháng 11/2020, Việt Nam đã tổ chức lễ ký kết trực tuyến Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực, một hiệp ước giữa 15 quốc gia ở Châu Á - Thái Bình Dương. Bên cạnh đó, Việt Nam đã ban hành một thỏa thuận hợp tác được chờ đợi từ lâu với Liên minh Châu Âu vào tháng 8/2020, sau đó là một thỏa thuận riêng vào tháng 12 với Vương quốc Anh, một trong những thỏa thuận đầu tiên sau Brexit.

Nhờ tăng trưởng kinh tế, Việt Nam đã đạt được một cột mốc nhỏ. Theo dự báo tháng 10 của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, GDP bình quân đầu người của Việt Nam sẽ vượt qua Philippines. Và về mặt tuyệt đối, GDP của Việt Nam vượt qua Singapore và Malaysia, lần đầu tiên đưa Việt Nam trở thành nền kinh tế lớn thứ 4 ở Đông Nam Á.

Tuy nhiên, không phải tất cả người Việt Nam đều vượt qua năm 2020 mà không bị tổn thương. Bên cạnh những cơn bão lớn tại miền Trung đã gây thiệt hại khổng lồ, hàng triệu người khác cũng bị thất nghiệp.

Chữ đỏ trên biển hiệu “cho thuê” được dán trên vô số tòa nhà ở khắp trung tâm thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội, cũng như ở các thị trấn biển từ Đà Nẵng đến Phú Quốc. Đây là những khu vực Việt Nam phụ thuộc nhiều nhất vào du lịch nước ngoài.

Văn phòng thống kê cho biết đến tháng 9, gần 1/3 dân số bị mất việc làm, bị cắt lương hoặc giảm giờ làm. Hầu hết những công nhân này làm việc trong các lĩnh vực khách sạn, giải trí, thực phẩm và đồ uống, xây dựng hoặc xuất khẩu như dệt may.

Dù vậy, du lịch nội địa hầu như không suy giảm, mở đường cho Vietravel Airlines, một hãng hàng không mới đã ra mắt vào cuối năm ngoái và trở thành hãng hàng không thứ sáu của Việt Nam. Nhưng nếu không có các chuyến bay xuyên biên giới, các hãng hàng không bị giảm doanh thu buộc phải tìm kiếm các khoản cứu trợ từ nhà nước.

Để tăng tốc độ phục hồi tổng thể, Hà Nội đã phê duyệt khoản tài trợ cứu trợ hạn chế là 2,7 tỷ USD. Chính phủ cũng cắt giảm thuế và phí, cung cấp các khoản vay và tăng chi tiêu công - bao gồm cả cơ sở hạ tầng cần thiết.

Cũng như phần lớn khu vực Đông Nam Á, các tuyến đường bộ và cảng của Việt Nam vẫn chưa bắt kịp với nhịp độ phát triển của một nền kinh tế đang tiến sâu hơn vào thương mại toàn cầu. Từ năm 2009 đến năm 2019, Việt Nam đã có bước nhảy vọt lớn nhất trong số 50 quốc gia được WTO xếp hạng theo kim ngạch thương mại hàng hóa, tăng 16 bậc lên vị trí thứ 23.

Nhìn lại một năm đầy sóng gió biến động trên toàn thế giới, có lẽ những thành quả mà Việt Nam đạt được là một điều phi thường, vượt ra ngoài dự đoán của nhiều người. Từ cải thiện quản trị và cơ sở hạ tầng cho đến người lao động và nhà cung cấp được trang bị tốt hơn, một loạt các kết quả có thể đạt được ở Việt Nam sau đại dịch đều rất khởi sắc. Nhưng đó vẫn chưa phải là sự chiến thắng trước Covid-19.

Vy Le, đồng sáng lập Do Ventures cho biết, đất nước phải tận dụng thời điểm này nhiều hơn. Cô cho biết, việc cấm vận đã làm thay đổi hành vi của người tiêu dùng và thúc đẩy thương mại điện tử và thanh toán kỹ thuật số, trong khi việc dỡ bỏ lệnh cấm vận sau đó đã cho phép mọi người quay trở lại các cửa hàng, văn phòng và nhà máy. Cả hai thay đổi này đều mở ra những cơ hội cho các công ty.

Huy Hoàng