Người nghèo muốn được ưu tiên trong sử dụng các dịch vụ công

Ngày 15/2, tại Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thảo luận về dự án Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết: Về giải quyết tranh chấp tại tòa, số vụ việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng không phải ít, không chỉ bảo vệ cá nhân mà bảo vệ cả tổ chức sản xuất, kinh doanh. Nếu có quy trình rút gọn sẽ thuận lợi bảo vệ nhanh chóng quyền lợi cá nhân, tổ chức.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, qua tiếp xúc cử tri cho thấy người dân quan tâm quy định liên quan đến Điều 8 của dự thảo Luật, quy định đối với người nghèo và hộ nghèo là đối tượng được ưu tiên trong sử dụng các dịch vụ công. Cử tri, nhân dân ủng hộ theo hướng được bảo vệ trong trường hợp các thông tin về dịch vụ công phải bảo đảm chính xác, đầy đủ theo như đăng ký và theo thông báo.

Bên cạnh đó, người dân, những đối tượng yếu thế muốn được giá sử dụng dịch vụ công phù hợp với khả năng chi trả và thu nhập, nhất là các đối tượng người nghèo, hộ nghèo.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế dẫn chứng từ vấn đề giá điện. Thời gian qua, EVN đang kêu lỗ và cho rằng giá điện đang thấp, nhưng là thấp đối với các hộ sản xuất kinh doanh. Giá điện thấp vô hình trung lại khiến các nhà sản xuất thâm dụng năng lượng và đầu tư sản xuất công nghệ không thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, đối với giá sinh hoạt của những hộ nghèo thì giá điện vẫn là cao. Khi đó, phải có chính sách của nhà nước để hỗ trợ thêm cho các đối tượng người nghèo, hộ nghèo trong sử dụng dịch vụ công.

Về khoản 3 Điều 5 dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế ghi nhận cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội để bổ sung trách nhiệm của người tiêu dùng phải chịu trách nhiệm trong việc cung cấp thông tin không chính xác hoặc không đầy đủ theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, cần làm rõ trách nhiệm đến đâu, có phải bồi thường hay không…

Làm rõ căn cứ về tính hiệu quả và khả thi của dự án Luật

Cho ý kiến vào dự án Luật, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, đối với khái niệm, Luật hiện hành đang quy định khái niệm “người tiêu dùng” gồm cả cá nhân và các tổ chức. Do đó, Chủ tịch Quốc hội cho rằng khi thay đổi quy định này cần đánh giá kỹ hơn về đặc thù của Việt Nam, thực tiễn áp dụng pháp luật của Việt Nam. Trong bối cảnh pháp luật đang bảo vệ cả tổ chức và cả cá nhân mà quyền lợi người tiêu dùng còn bị xâm phạm thì việc đề xuất bỏ đi một chủ thể quan trọng và rất khá phổ biến đối với Việt Nam thì có nên hay không.

Theo đó, cần làm rõ căn cứ để lựa chọn, thực tiễn thi hành pháp luật theo đặc thù của Việt Nam, tính hiệu quả và khả thi, bảo vệ tốt nhất quyền lợi của người tiêu dùng và thúc đẩy phát triển một cách lành mạnh kinh tế - xã hội của đất nước.

Từ những phân tích trên, Chủ tịch Quốc hội nêu quan điểm thiên về phương án trình Quốc hội xem xét để chấp nhận quy định như hiện hành.

Về một số vấn đề khác, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh khi tập trung bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng thì nghĩa vụ, trách nhiệm gắn theo được quy định như thế nào để bảo đảm ngang bằng trong quyền và nghĩa vụ, bảo vệ các chủ thể người tiêu dùng, người sản xuất hay phân phối cũng đều ngang bằng, bình đẳng với nhau trước pháp luật. Do đó, không được làm phương hại đến quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác có liên quan và nhất là vấn đề chi phí, tuân thủ pháp luật. Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần tiếp tục rà soát, xem xét lại các nguyên tắc, các quan điểm lớn đã đặt ra khi trình xây dựng dự án luật này.

Liên quan đến Điều 5 dự thảo Luật, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, đây cũng là vấn đề cần xin ý kiến; đồng thời cần rà soát lại một số quy định có vẻ như đã đưa thêm những điều kiện ràng buộc vượt ra ngoài khuôn khổ cần thiết, thậm chí là vượt ra ngoài khuôn khổ pháp luật, tạo thêm gánh nặng tuân thủ pháp luật cho người sản xuất và nhà phân phối. Đây là nhóm quy định cần rà soát, báo cáo sâu với Quốc hội để xem xét và quyết định.

Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, tại Điều 39 về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh với người tiêu dùng trong các giao dịch trên không gian mạng dường như dự án Luật này đang giao quá nhiều nghĩa vụ vượt ra ngoài phạm vi của các tổ chức này, có những quy định trùng lặp với nghĩa vụ của các tổ chức và cá nhân bán hàng về chi phí tuân thủ pháp luật, tạo thêm gánh nặng không cần thiết và chưa chắc đã khả thi. Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà lại khoản 2 Điều 39 và toàn bộ Chương II về trách nhiệm tổ chức, cá nhân kinh doanh đối với người tiêu dùng.

Chỉ rõ những vấn đề tại Điều 39, Điều 36, Điều 18 hay Điều 21, Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát theo hướng không tạo thêm những gánh nặng chi phí vô lý và phải bảo đảm ngang bằng với quyền lợi, không được phương hại đến lợi ích của người cung cấp hàng hóa sản phẩm, dịch vụ.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý các thành viên trong Chính phủ cần cho ý kiến thống nhất trước khi báo cáo sang Quốc hội, tránh tình trạng khi đã có văn bản của Chính phủ nhưng lại có phát biểu khác.