Bảo vệ môi trường: Trách nhiệm song hành cùng phát triển kinh tế tư nhân

Sự kiện nhằm thúc đẩy vai trò của khu vực kinh tế tư nhân trong tiến trình chuyển đổi xanh, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và bảo vệ môi trường trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng.

Tham dự Diễn đàn có ông Dương Duy Hưng - Vụ trưởng, Vụ Kinh tế tổng hợp, Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương; ông Chu Phạm Ngọc Hiển - Chủ tịch Hội Nước và Môi trường Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường); ông Nguyễn Văn Toàn - Tổng Biên tập Tạp chí Môi trường và Cuộc sống cùng nhiều chuyên gia, lãnh đạo hiệp hội và doanh nghiệp trên cả nước.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, ông Nguyễn Văn Toàn khẳng định kinh tế tư nhân đã, đang và sẽ tiếp tục là động lực quan trọng của nền kinh tế, được khẳng định trong Nghị quyết 10-NQ/TW (2017) và được cụ thể hóa bằng Nghị quyết 68-NQ/TW (2025). Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên và áp lực môi trường gia tăng, Việt Nam đã ban hành Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn 2050, với mục tiêu tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng bền vững, giảm phát thải khí nhà kính và thúc đẩy tiêu dùng, sản xuất xanh.

Ông Toàn nhấn mạnh, việc kết hợp hài hòa giữa tăngtrưởng kinh tế tư nhân và bảo vệ môi trường không chỉ là yêu cầu cấp bách mà còn là cơ hội để tạo lợi thế cạnh tranh lâu dài. Các mô hình kinh doanh xanh, kinh tế tuần hoàn, năng lượng sạch đang mở ra hướng phát triển mới, vừa mang lại lợi ích kinh tế vừa thể hiện trách nhiệm xã hội.

Phát biểu chào mừng Diễn đàn, ông Chu Phạm Ngọc Hiển cho rằng để phát triển bền vững, khu vực tư nhân phải “xanh hóa” mô hình sản xuất - kinh doanh, áp dụng giải pháp tiết kiệm tài nguyên, giảm phát thải và bảo vệ hệ sinh thái. Theo ông, ngoài chính sách thông thoáng, cần có công nghệ tiên tiến và tư duy kinh doanh mới đặt môi trường vào trung tâm mọi quyết định.

Tại Diễn đàn, đại diện Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương, ông Dương Duy Hưng - Vụ trưởng, Vụ Kinh tế tổng hợp đề xuất ba hướng hành động. Thứ nhất, tăng cường phối hợp giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý để thể chế hóa Nghị quyết 68-NQ/TW vào thực tiễn, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp chủ động tham gia xây dựng chính sách. Thứ hai, bản thân doanh nghiệp cần kiên trì mô hình kinh doanh bền vững, đầu tư dài hạn, đóng góp hiệu quả cho nền kinh tế. Thứ ba, báo chí phải đóng vai trò là cầu nối phản ánh tiếng nói của doanh nghiệp, giúp chính sách sát thực tiễn hơn và hỗ trợ phát triển kinh tế xanh.

PGS.TS Bùi Thị An – Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng đánh giá Nghị quyết 68-NQ/TW xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu thúc đẩy tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn và bảo vệ môi trường.

Theo bà An, kinh tế tư nhân hiện đóng góp trên 50% GDP, tạo nhiều việc làm và giữ vai trò then chốt trong mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Việt Nam đã vươn lên dẫn đầu Đông Nam Á về công suất điện mặt trời và gió, phần lớn nhờ đầu tư tư nhân. Việc gia tăng tỷ trọng năng lượng sạch là tiền đề giúp doanh nghiệp giảm cường độ carbon trong sản xuất, đáp ứng yêu cầu “biên giới carbon” từ các thị trường xuất khẩu.

Tuy nhiên, khu vực này vẫn đối diện nhiều rào cản như: Chi phí đầu tư công nghệ sạch cao, hạn chế tiếp cận tín dụng xanh, năng lực quản trị ESG yếu, khung pháp lý chưa đồng bộ và hạ tầng cho kinh tế tuần hoàn còn thiếu.

Tại Diễn đàn, TS. Nguyễn Thanh Hải - chuyên gia kinh tế cao cấp của Tổ chức GIZ nhấn mạnh xu thế “chuyển đổi kép” kết hợp chuyển đổi xanh và số hóa đang định hình kinh tế toàn cầu. Ông dẫn kinh nghiệm EU với gói Green Deal 750 tỷ Euro, Trung Quốc với hệ thống tín dụng và trái phiếu xanh liên tục cập nhật, và Đức với chính sách ưu đãi theo giai đoạn.

Từ đó, TS. Hải đề xuất Việt Nam sớm ban hành khung pháp lý tăng trưởng xanh phù hợp thông lệ quốc tế, xây dựng các chương trình trọng điểm kèm kế hoạch huy động tài chính xanh, đồng thời đa dạng hóa ưu đãi, đặc biệt ưu tiên vốn và trái phiếu xanh cho các dự án tiêu biểu của doanh nghiệp tư nhân.

Các tham luận, thảo luận tại diễn đàn tập trung vào cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân, giải pháp đổi mới công nghệ, ứng dụng kinh tế tuần hoàn, liên kết vùng và hợp tác công – tư trong bảo vệ môi trường. Ban Tổ chức khẳng định sẽ tổng hợp các ý kiến, kiến nghị gửi cơ quan chức năng, góp phần hoàn thiện chính sách và thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển gắn với tăng trưởng xanh, bảo vệ môi trường bền vững.