Bắt được thủ phạm vụ gian lận ngân hàng lớn nhất Ấn Độ

Vụ bắt giữ đánh dấu bước ngoặt trong nỗ lực của Ấn Độ nhằm đưa những kẻ phạm tội tài chính ra công lý, nhưng con đường dẫn độ vẫn đầy thách thức.

Năm 2018, PNB – ngân hàng quốc doanh lớn thứ hai Ấn Độ – phát hiện một vụ gian lận trị giá 1,8 tỷ USD tại chi nhánh Brady House ở Mumbai.

Mehul Choksi, giám đốc điều hành Gitanjali Gems, cùng cháu trai Nirav Modi, một nhà kinh doanh trang sức nổi tiếng, bị cáo buộc sử dụng thư bảo lãnh giả mạo để rút tiền từ ngân hàng mà không có tài sản đảm bảo. Vụ việc không chỉ gây thiệt hại lớn mà còn phơi bày lỗ hổng trong hệ thống ngân hàng Ấn Độ.

Ngay trước khi vụ việc bị phanh phui, Choksi rời Ấn Độ vào tháng 1/2018 và trốn sang Antigua và Barbuda, nơi ông ta nhận quốc tịch thông qua chương trình đầu tư.

Từ đó, Choksi liên tục né tránh các nỗ lực truy bắt của Cục Thi hành án (ED) và Cục Điều tra Trung ương (CBI) Ấn Độ. Vụ gian lận PNB đã khiến chính phủ Ấn Độ siết chặt các quy định ngân hàng.

Sau nhiều năm lẩn trốn, Choksi bị bắt tại Antwerp, Bỉ, vào ngày 12/4, theo yêu cầu dẫn độ từ Ấn Độ. Trước đó, ông ta được cho là đã rời Antigua để “chữa bệnh” và định cư tại Bỉ với vợ là Preeti Choksi, nhờ thẻ cư trú F được cấp vào tháng 11/2023.

Vụ bắt giữ là kết quả của những nỗ lực không ngừng từ ED và CBI, đặc biệt sau khi Interpol gỡ bỏ Thông báo Đỏ đối với Choksi vào năm 2023, khiến việc truy bắt ông ta khó khăn hơn. Ấn Độ đã nộp ba bản cáo trạng chống lại Choksi và tìm cách tuyên bố ông ta là “tội phạm kinh tế trốn chạy” theo Đạo luật Tội phạm Kinh tế Trốn chạy.

Mặc dù bị bắt, Choksi được cho là sẽ phản đối dẫn độ với lý do sức khỏe, một chiến thuật ông ta từng sử dụng khi bị bắt ở Dominica năm 2021. Nguồn tin từ ED cho biết ông có thể viện dẫn các vấn đề y tế để trì hoãn hoặc tránh bị đưa về Ấn Độ. Hơn nữa, việc ông có thẻ cư trú Bỉ, dù bị cáo buộc dùng giấy tờ giả để xin cấp, có thể làm phức tạp quy trình pháp lý.

Trong khi đó, Nirav Modi, đồng phạm chính trong vụ gian lận, đang bị giam tại Anh và đối mặt với các thủ tục dẫn độ riêng. Modi liên tục kháng cáo, nhưng triển vọng bị đưa về Ấn Độ ngày càng cao. Cả hai trường hợp cho thấy quyết tâm của chính phủ Ấn Độ trong việc truy bắt những kẻ phạm tội tài chính ở nước ngoài.

Vụ bắt giữ Choksi là một thắng lợi lớn cho Ấn Độ, đặc biệt khi Bộ trưởng Tài chính Nirmala Sitharaman báo cáo vào tháng 12/2024 rằng các tài sản trị giá hơn 22.000 crore rupee (khoảng 2,6 tỷ USD) đã được thu hồi từ những tội phạm kinh tế như Choksi.