Bất kỳ sự lộ, lọt thông tin nào trong Cơ sở dữ liệu căn cước sẽ có thể gây hệ lụy khó lường

Bảo mật thông tin cá nhân là vấn đề quan trọng và được quy định tại Điều 10 dự thảo Luật Căn cước công dân (sửa đổi). Trong đó, quy định cụ thể về thu thập, cập nhật, quản lý, kết nối, chia sẻ, khai thác thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Quan tâm đến nội dung này, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) cho rằng, so với Luật Căn cước công dân năm 2014, dự thảo luật lần này bổ sung thêm nhiều thông tin công dân để đưa vào cơ sở dữ liệu quốc gia như cơ sở dữ liệu căn cước, nhóm máu, số thuê bao di động, địa chỉ thư điện tử tại Điều 9, thông tin về sinh trắc học như ảnh, khuôn mặt, vân tay, mống mắt, ADN và giọng nói tại Điều 15. Nhưng theo Đại biểu Nguyễn Tạo, thông tin như dự thỏa luật là quá nhiều và thiếu tính khả thi trong quá trình thực hiện, đặc biệt là thông tin ADN, gần như đây là thông tin bí mật cuối cùng của mỗi cuộc đời con người.

Bên cạnh đó, dự thảo luật quy định thông tin ADN, giọng nói được thu thập khi người dân tự nguyện cung cấp nhưng cũng quy định trong quá trình giải quyết vụ việc theo chức năng, nhiệm vụ được giao cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan quản lý, người bị áp dụng biện pháp xử lý vi phạm hành chính có thực hiện trưng cầu giám định hoặc thu thập thông tin chính xác về ADN.

Đại biểu Nguyễn Tạo cho rằng, quy định chia sẻ giọng nói của cá nhân công dân Việt Nam và người gốc Việt Nam để cơ quan quản lý căn cước cập nhật vào cơ sở dữ liệu căn cước là không rõ ràng. Đại biểu băn khoăn, liệu người bị cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan quản lý, bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính, thu thập ADN, giọng nói có tự nguyện cập nhật thông tin ADN, giọng nói vào cơ sở dữ liệu căn cước hay không? Trong khi đó, pháp luật về xử lý vi phạm hành chính và pháp luật về tố tụng hình sự cũng chưa có quy định về việc thu thập thông tin này.

Phát biểu tại hội nghị, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Mai Thoa (đoàn Hải Dương) đề nghị quy định thống nhất về thông tin trong cơ sở dữ liệu quốc gia (quy định tại Điều 9, Điều 18, Điều 30). Cụ thể, Điều 9 quy định nơi sinh và nơi đăng ký khai sinh ở 2 khoản khác nhau, nghĩa là có hai trường thông tin cần phải được thể hiện. Điều 18 quy định nơi sinh/nơi đăng ký khai sinh, nghĩa là có thể lựa chọn 1 trong 2; còn Điều 30 chỉ yêu cầu nơi sinh. Về nội dung này, Đại biểu đề nghị nghiên cứu để quy định thống nhất và cân nhắc thông tin nào cần cho sự quản lý của nhà nước về công dân.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa đề xuất nên quy định như luật hiện hành là nơi đăng ký khai sinh, bởi quy định nơi sinh không phải trường hợp nào nơi sinh cũng là thông tin cần phải quản lý. Trên thực tế, do những điều kiện khách quan, chủ quan khác nhau mà nơi sinh của một người có thể khác nhau, nhưng thông tin cần quản lý đó là thông tin về nơi đăng ký khai sinh.

Qua nghiên cứu dự thảo luật về quy định thông tin của công dân trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư tại Điều 9 và danh tính điện tử của công dân Việt Nam tại Điều 32, Đại biểu Quốc hội Đặng Bích Ngọc (đoàn Hoà Bình) nhận thấy các trường thông tin trong thẻ căn cước và căn cước điện tử chưa có sự thống nhất. Cụ thể, Điều 32 dự thảo luật quy định danh tính điện tử của công dân Việt Nam bao gồm vân tay, tuy nhiên trong Điều 9 dự thảo luật quy định thông tin của công dân trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư lại không quy định bao gồm vân tay. Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu đảm bảo sự thống nhất trong dự thảo luật.

Trong khi đó, Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cho biết, tại Điều 15 dự thảo luật quy định về thông tin trong cơ sở dữ liệu căn cước rất đầy đủ, chi tiết, nhiều thông tin liên quan đến vấn đề đời tư cần bảo mật chặt chẽ, đặc biệt là những thông tin về nhân dạng và sinh trắc học. Thông tin sinh trắc học về ADN và giọng nói được quy định tại điểm d khoản 1 Điều 16 chỉ được thu thập khi người dân tự nguyện cung cấp hoặc trong quá trình giải quyết vụ việc theo chức năng, nhiệm vụ được giao thì cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan quản lý, người bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính có thực hiện yêu cầu giám định.

Tuy vậy, Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, cơ sở dữ liệu căn cước chứa đựng những dữ liệu tối quan trọng thuộc bí mật đời tư của mỗi cá nhân, bất kỳ sự lộ, lọt thông tin nào đều gây những hệ lụy khó lường. Vì vậy, Bộ Công an cần có sự chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng và khả thi về con người và hạ tầng công nghệ để thực hiện tốt nhất việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, an toàn thông tin mạng, an ninh mạng, những thông tin cá nhân quan trọng cần bảo mật, chỉ được thu thập, lưu trữ khi có một hạ tầng công nghệ thực sự vững chắc và an toàn.