Tăng trị giá cho trà cổ thụ

Sinh năm 1972, anh Phạm Vũ Khánh được biết tới là người đã phục hồi, gìn giữ và phát triển vùng nguyên liệu trà Shan tuyết cổ thụ Tà Xùa (Sơn La)- một trong “Tứ đại nguyên liệu trà” của Việt  Nam (Trà Tà Xùa (Sơn La); Suối Giàng (Yên Bái), Tây Côn Lĩnh (Hà Giang) và Tân Cương (Thái Nguyên).

Anh và công ty các cộng sự tại công ty TNHH Trà và Đặc sản Tây Bắc (đơn vị sở hữu thương hiệu trà Shanam) đã thực hiện thành công Dự án “Phục tráng và phát triển vùng chè shan tuyết Tà Xùa”, phối hợp với người dân phát triển thương hiệu chè Shan tuyết Tà Xùa. 200 cây chè Shan tuyết cổ ở Tà Xùa cũng đã được lập hồ sơ và công nhận là Cây di sản Việt Nam. Cây trà Shan được coi như vàng trắng, các sản phẩm trà Shan của Shanam đạt chứng nhận OCOP cấp quốc gia, đoạt các giải thưởng quốc tế, đều do người H’Mông bản địa làm. Mô hình ở Tà Xùa đang được nhân rộng sang các vùng trà khác như Sùng Đô, Yên Bái…

Từ niên vụ 2018, Shanam là thương hiệu trà đầu tiên ở Việt Nam sản xuất thành công trà ép bánh theo phương pháp của Việt Nam. Bánh trà cổ Shanam được làm từ nguyên liệu là búp trà shan tuyết cổ thụ được tuyển chọn và thu hái từ cây trà Shan tuyết cổ thụ từ 200-500 năm tuổi, đáp ứng tiêu chí về nội dung cho sản phẩm, với các yếu tố: Cây nguyên sinh, bản địa, sạch, đậm tính vùng miền, khác biệt hương vị.

Với công nghệ chế biến cổ truyền, khi đem ép bánh nội chất trong trà bao gồm các vitamin, amino acids, polyphenol, enzyme, chất chát tanin và vô vàn khoáng chất có trong trà vẫn tiếp tục “sống” (lên men), giúp nội chất của trà chuyển hóa tích cực theo thời gian, ích lợi cho sử dụng. Sản phẩm lên men tự nhiên không hương liệu, không phụ gia, không chất bảo quản.

Từ tháng 3/2020 Shanam giới thiệu trà ép bánh tới khách trà trong nước và quốc tế, được ghi nhận, đánh giá cao bởi phẩm trà sạch, dinh dưỡng cao, rất nhiều a xít amin, có lợi cho sức khỏe, thậm chí được đánh giá cao hơn cả các phẩm trà Phổ Nhĩ nguồn gốc trôi nổi được nhập theo các đường tiểu ngạch hoặc xách tay về Việt Nam. Nhiều khách trà từ Trung Quốc đặt anh Khánh làm trà ép bánh dạng Phổ Nhĩ nhưng anh từ chối đặt tên sản phẩm trà bánh ép của mình thành trà Phổ Nhĩ Việt Nam, anh cũng từ chối những đơn hàng yêu cầu anh làm trà ép bánh giống hệt Phổ Nhĩ của Trung Quốc. Vì “Làm thế khác gì hạ thấp tư cách, giá trị trà Việt Nam. Sau này những bánh trà cổ Shanam Việt Nam, cất giữ lâu năm, sẽ là câu chuyện thú vị của trà Việt, người chơi trà bánh cổ Shanam có thể tự tin khẳng định đang sở hữu phẩm trà cực kỳ quý giá mà ngành trà thế giới không có”.

Yêu trà Việt và luôn tự hào về nguyên liệu trà cổ thụ sạch, anh Khánh đã làm ra các sản phẩm trà bánh ép thuần Việt độc đáo, như bộ bánh trà cổ 12 con giáp. Trong đó, con giáp của năm 2022 Nhâm Dần, có đường kính “khủng” lên tới 52 cm. Các sản phẩm này được bạn trà yêu thích, chọn làm quà biếu dịp tết,  lưu trữ, sưu tầm, trưng bày vì càng để lâu càng quý hiếm. 

Đưa di sản vào trà, đưa trà thành di sản

Dịch bệnh khiến ngành trà gặp nhiều khó khăn, thương hiệu trà Shanam của anh Phạm Vũ Khánh cũng bị ảnh hưởng không nhỏ, nhưng không vì thế anh nản lòng. Thời gian qua, anh nỗ lực nghiên cứu, mày mò thử nghiệm và cho ra đời những phẩm trà quý hiếm như  Bạch trà thiên. Phẩm trà Bạch trà Thiên được làm từ nguyên liệu hái từ cây trà cổ từ 200 đến 500 năm tuổi, năm 2019 Bạch trà thiên được trao Giải Bạc Châu Á Thái Bình Dương (không có giải Vàng). Trà xanh Shanam cũng được tổ chức Tea Epicure của Mỹ xếp vào top 1 dòng trà xanh thế giới với số điểm 94/100 điểm. Niên vụ tết năm nay, Shanam lại cho ra mắt sản phẩm Bạch trà Xuân Thu, một thức trà gói trọn 2 mùa đẹp nhất trong năm, vị chát dịu, rất êm, ngọt hậu rất lâu, không đắng, gắt, ấm đầu tiên mang tới cảm quan tươi mới của núi rừng mùa xuân, uống qua 8 nước, tới ấm cuối cùng đọng lại là vị ngọt tăng thêm, hương chuyển sang hương lan rừng, lưu luyến tới khó tả. Phẩm trà đặc biệt này vừa được giới thiệu đã nhận được sự cổ vũ lớn từ khách trà, thậm chí được đánh giá sẽ là thức trà gây chấn động giới yêu trà mùa Tết 2022.

“21 năm nay tôi sống ở rừng trà, sinh ra ở Hà Nội mà giờ về phố không biết đường, ở với đồng bào nó quen rồi”, anh Khánh tâm sự. Về phố, nhớ rừng trà, anh Khánh mày mò ghép trà ép bánh thành các công trình kiến trúc, các di tích, danh lam thắng cảnh nổi tiếng như Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Cầu Thê Húc, Hoàng Thành Thăng Long, chùa Một Cột, cầu Long Biên…. Nguyên liệu để làm nên các công trình kiến trúc đặc sắc này là trà shan tuyết cổ thụ, được ép bánh thành từng viên như ô bàn cờ.

“Mỗi một sản phẩm được làm từ 20-30 kg trà khô, không chỉ để ngắm nhìn, còn có giá trị lưu trữ theo thời gian, các viên trà này vẫn tiếp tục lên men và tạo ra các hợp chất quý hiếm, giúp làm chậm quá trình oxy hóa. Các vi sinh và enzyme khác nhau có trong trà như Polyphenol Oxidase hay Peroxidaxe. Qua thời gian, nội chất trong trà vẫn tiếp tục biến chuyển, trà già hóa, màu xanh chuyển nâu, vị đắng thành ngọt, trà thêm êm dịu, đậm đà, và chất lượng không hề giảm, uống rà ép bánh có lợi cho sức khỏe người dùng”, anh Khánh tự hào cho biết.

Các nghiên cứu mới đây cũng chỉ ra rằng, các vi chất trong lá trà rừng Shan tuyết cổ thụ, có vùng phân bố trên độ cao trên 1200 mét so với mặt biển, có khả năng tăng cường sức kháng chống virus, ức chế sự tái tạo của virus SARS-CoV. Các chuyên gia khuyến nghị, người dân nên sử dụng thức trà tốt cho sức khỏe này và các vùng có trà Shan hoang dã cần được bảo tổn như vùng dược liệu quý. 

Bộ sưu tập các công trình kiến trúc, di sản văn hóa ghép từ trà ép bánh cũng như bộ bánh trà 12 con giáp của anh Phạm Vũ Khánh hiện là sản phẩm đặc biệt được bạn trà khắp nơi tìm tới chiêm ngưỡng và đặt mua. Trong đó, bánh trà Khuê Văn Các đã được bình chọn là 1 trong 5 thiết kế đặc sắc nhất Cuộc thi Designed by Vietnam 2021 chủ đề “Đánh thức truyền thống”.