Lòng vòng quá trình cấp vốn

Cụ thể, theo kết luận thanh tra, Dự án Khu kinh tế muối công nghiệp và xuất khẩu Quán Thẻ (sau đây gọi tắt là Dự án muối Quán Thẻ) thực hiện tại tỉnh Ninh Thuận đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đầu tư từ năm 1999. Theo Quyết định phê duyệt bổ sung nội dung đầu tư từ nguồn vốn NSNN năm 2002, tổng mức đầu tư được duyệt dự kiến lúc đó là 322,7 tỷ đồng.

Cho đến năm 2004, Thủ tướng Chính phủ lại đồng ý về nguyên tắc cho phép thay đổi chủ đầu tư, theo đó, Công ty Đầu tư phát triển sản xuất Hạ Long được Bộ NN&PTNT lựa chọn là DN đầu tư xây dựng đồng muối công nghiệp phía Tây đường sắt Bắc Nam của dự án này.

Do đây là một dự án khá quan trọng nên cho đến tháng 7/2013, Thủ tướng Chính phủ lại có văn bản (số 980/TTg-NN) điều chỉnh Dự án muối Quán Thẻ. Theo đó, Bộ NN&PTNT đã căn cứ theo văn bản này điều chỉnh tổng mức đầu tư cho dự án lên tới 1.344,13 tỷ đồng. Trong số này, vốn NSNN là 812,59 tỷ đồng, vốn hợp pháp của Công ty TNHH Đầu tư phát triển sản xuất Hạ Long là 531,54 tỷ đồng.

Sau này, Bộ NN&PTNT còn điều chỉnh vốn một lần nữa và đến 31/12/2018, tổng vốn NSNN đã cấp cho dự án đã đạt trên 461,7 tỷ đồng.

Cấp vốn ngân sách cho DN tư, chưa có quy định

Theo kết luận thanh tra của Bộ Tài chính, Dự án muối Quán Thẻ từ khi triển khai đến nay đã gần 20 năm. Trong thời gian đó, các quy định, chính sách pháp luật của Nhà nước liên quan đến đầu tư, xây dựng, đất đai đã thay đổi nhiều lần.

Nhưng quan trọng nhất là trong hệ thống chính sách pháp luật từ năm 2005 đến nay chưa hề có quy định nào về việc sử dụng vốn NSNN đầu tư trực tiếp cho dự án giao cho cho doanh nghiệp tư nhân quản lý, khai thác và sử dụng nên không có quy định nào về cách thức, thủ tục để  DN tư nhân hoàn trả vốn NSNN đã cấp cho DN đó.

Trong quá trình triển khai Dự án muối Quán Thẻ, ban đầu dự án được Bộ NN&PTNT giao cho Công ty TNHH Đầu tư Phát triển sản xuất Hạ Long và điều này đã được Thủ tướng phê duyệt. Nhưng đến năm 2011, Công ty trên là công ty mẹ của Tập đoàn BIM đã chuyển đổi chủ đầu tư dự án sang cho Công ty Cổ phần muối Cà Ná-Ninh Thuận là công ty con của tập đoàn này.

Điều này được Bộ Tài chính khẳng định là sai do việc chuyển chủ đầu tư trên chưa hề báo cáo với Bộ NN&PTNT và chưa được Thủ tướng Chính phủ đồng ý. Cụ thể, việc làm trên được kết luận là không đúng quy định tại Khoản 2, Điều 147 Luật Doanh nghiệp băm 2005: "2.Hợp đồng, giao dịch và quan hệ khác giữa công ty mẹ và công ty con đều phải thiết lập và thực hiện độc lập, bình đẳng theo điều kiện áp dụng đối với chủ thể pháp lý độc lập... ".

Chính vì điều này, đầu năm 2020, Bộ Tài chính đã ra văn bản gửi Bộ NN&PTNT để góp ý về phương án hoàn trả vốn NSNN đã cấp cho dự án trên. Theo đó, Bộ Tài chính đã đề nghị Bộ NN&PTNT rà soát làm rõ từ năm 2005 dự án đã bàn giao cho DN tư nhân mà sao ngân sách nhà nước vẫn đầu tư trực tiếp cho DN. Bộ này cũng đã yêu cầu DN phải hoàn trả đủ 100% vốn mà NSNN đã đầu tư cộng với lãi suất ngân hàng thương mại đã đầu tư cho lĩnh vực này.

Được biết, trên thực tế, từ tháng 10/2019, Công ty CP Muối Cà Ná Ninh Thuận- DN tư nhân được nhận và đang triển khai Dự án muối Quán Thẻ đã có tờ trình về việc trả lại số tiền NSNN đã đầu tư cho dự án này. Theo đó, DN này cho biết, việc sản xuất, kinh doanh từ dự án bắt đầu từ năm 2012, lợi nhuận sau thuế lũy kế giai đoạn 2012-2019 là 111,669 tỷ đồng. Công ty này đã đề nghị hoàn trả vốn NSNN 106 tỷ đồng trong vòng 20 năm. Tuy nhiên, điều này là bất hợp lý vì số vốn mà NSNN đã đầu tư cho dự án như đã nói ở trên đã lên tới 461,7 tỷ đồng.