Bê bối búp bê "người lớn" của Shein phơi bày góc tối sàn thương mại điện tử

Cơ quan chức năng Pháp đang siết chặt kiểm soát nền tảng thương mại điện tử Shein sau khi phát hiện các sản phẩm vi phạm nghiêm trọng như búp bê tình dục có hình dáng trẻ em và một số loại vũ khí bị cấm được rao bán công khai.

Vụ việc đã làm nổi bật một vấn đề cố hữu của các sàn thương mại điện tử hiện nay: thiếu cơ chế giám sát chặt chẽ đối với các nhà bán hàng bên thứ ba, dẫn đến tình trạng phổ biến hàng giả, hàng cấm và các sản phẩm gây phản cảm.

Trong thập kỷ qua, các nền tảng thương mại điện tử như Amazon, Alibaba, Temu và Shein đã phát triển mạnh mẽ, thu hút lượng lớn người tiêu dùng nhờ vào mức giá rẻ và khả năng giao hàng toàn cầu.

Tuy nhiên, không phải sản phẩm nào được rao bán trên các nền tảng này cũng đảm bảo tiêu chuẩn an toàn hoặc tuân thủ quy định pháp lý.

Trước đó, Amazon từng bị chỉ trích tại Anh vì bán vũ khí bất hợp pháp và búp bê tình dục có hình trẻ em, những vấn đề tương tự hiện đang gây xôn xao tại Pháp và khiến chính phủ nước này đề xuất cấm hoạt động của Shein.

Theo bà Sylvia Maurer, Giám đốc điều phối vận động của tổ chức người tiêu dùng châu Âu BEUC, các nền tảng thương mại điện tử thường không giám sát sản phẩm một cách liên tục. Do đó, hàng hóa vi phạm chỉ cần thay đổi tên gọi là có thể tái xuất hiện sau khi bị gỡ bỏ. Bà ví đây như một cuộc chiến không hồi kết.

Shein đã có buổi làm việc với Ủy ban châu Âu sau khi Pháp yêu cầu cơ quan này điều tra nền tảng theo quy định của Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số.

Bộ Tài chính Pháp sau đó cho phép Shein tiếp tục hoạt động tại nước này, với điều kiện công ty phải loại bỏ toàn bộ sản phẩm vi phạm khỏi nền tảng. Tuy nhiên, Shein vẫn sẽ bị giám sát chặt chẽ và các cuộc điều tra tư pháp vẫn đang được tiến hành.

Shein hiện thu hút đông đảo người tiêu dùng trẻ và người có thu nhập thấp nhờ vào mức giá siêu rẻ, với khoảng 10 triệu sản phẩm được trưng bày trên website.

Phần lớn sản phẩm đến từ các nhà bán hàng bên thứ ba, không phải thương hiệu riêng của Shein.

Theo chuyên gia thương mại điện tử Juozas Kaziukenas tại New York, nhiều sản phẩm chưa từng được kiểm tra thủ công bởi nhân viên Shein mà được đưa lên nền tảng thông qua quy trình tự động.

Trong tuyên bố gửi Reuters, Shein khẳng định đang sử dụng công cụ phát hiện vi phạm và có hơn 900 nhân viên toàn cầu phụ trách kiểm duyệt nội dung. Amazon cũng cho biết đang áp dụng các biện pháp nhằm ngăn chặn sản phẩm cấm từ nhà bán bên thứ ba và giám sát liên tục hoạt động trên nền tảng.

Theo luật hiện hành của Liên minh châu Âu, các sàn thương mại điện tử không phải chịu trách nhiệm pháp lý với sản phẩm được bán vì không được xem là “nhà nhập khẩu chính thức”. Tuy nhiên, nhiều tổ chức đang vận động thay đổi quy định này trong cuộc cải cách hải quan sắp tới của EU.

Một vấn đề khác được chỉ ra là nhiều nhà cung cấp nước ngoài vẫn có thể bán hàng trên các nền tảng với mức độ giám sát tối thiểu và không có đơn vị đại diện tại EU. Điều này khiến cơ quan chức năng gặp khó khăn trong việc xử lý vi phạm, đặc biệt khi khối lượng hàng hóa quá lớn.

Hiện Pháp đang điều tra các nền tảng Shein, Temu, AliExpress và Wish vì nghi ngờ vi phạm quy định, bao gồm việc trẻ vị thành niên có thể truy cập nội dung khiêu dâm thông qua các nền tảng này.

Động thái siết chặt kiểm soát diễn ra trong bối cảnh châu Âu ngày càng lo ngại về việc các nền tảng trực tuyến đang thúc đẩy dòng chảy hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc vào khu vực.

Các nền tảng như Shein, Temu, AliExpress và Amazon Haul thường gửi hàng trực tiếp từ nhà máy Trung Quốc đến tay người tiêu dùng mà không phải chịu thuế nhập khẩu, do EU miễn thuế với các đơn hàng thương mại điện tử dưới 150 euro.

Riêng trong năm 2024, EU đã tiếp nhận khoảng 4,6 tỷ đơn hàng giá trị thấp, gấp đôi so với năm trước.

Tại Paris, thủ đô thời trang thế giới, giới chức cũng đang ngày càng bức xúc với tình trạng hàng giả như túi xách, mỹ phẩm tràn lan trên các nền tảng.

Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Jean-Noel Barrot cho biết, trong dòng chảy khổng lồ của các kiện hàng nhỏ đang tràn ngập thành phố và các vùng quê, có rất nhiều sản phẩm giả, không đảm bảo vệ sinh và vi phạm pháp luật.

Bộ trưởng Ngân sách Pháp Amelie de Montchalin cho biết, hải quan nước này đã kiểm tra khoảng 100.000 kiện hàng giá trị thấp tại sân bay Charles de Gaulle nhằm tìm bằng chứng về các sản phẩm bất hợp pháp do Shein gửi đến.

Theo bà Gabriela da Costa, luật sư tại hãng luật K&L Gates ở London, những sản phẩm gây phản cảm như búp bê tình dục hình trẻ em dễ bị chú ý vì tạo ra làn sóng dư luận, nhưng thực tế, vấn đề phổ biến hơn là các sản phẩm như kem dưỡng da giả mạo, nhìn giống hàng thật nhưng không đảm bảo chất lượng.

Dịch vụ bưu chính quốc gia Pháp La Poste cho biết, người tiêu dùng nước này đang đặt hàng rất nhiều từ các nền tảng Trung Quốc, chiếm tới 20% lượng đơn hàng Colissimo - tương đương với tỷ lệ đơn hàng từ Amazon.

Temu cho biết đang triển khai các nhóm kiểm duyệt để đảm bảo sản phẩm và nhà bán hàng tuân thủ quy định an toàn và pháp lý của EU.

AliExpress cũng khẳng định đang sử dụng thuật toán để phát hiện các sản phẩm rủi ro, sau đó được kiểm tra thủ công bởi nhân viên.