Biến chủng NB.1.8.1 của COVID-19, nguy hiểm như thế nào?

Thời điểm gần đây, tình hình dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp, ca bệnh liên tục tăng. Đặc biệt, với biến chủng NB.1.8.1 có thể lây nhanh hơn XEC. Bộ Y tế cũng đã chỉ đạo tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch. Người dân không hoang mang nhưng tuyệt đối không chủ quan trước tình hình dịch.

Phóng viên Báo Nhà báo và Công luận có cuộc trao đổi với bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng - Trung tâm oxy cao áp thuộc Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga - Bộ Quốc phòng về các vấn đề xoay quanh biến chủng NB.1.8.1.

+ Xin bác sĩ có thể cho biết nguồn gốc của biến chủng NB.1.8.1?

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng: Biến chủng NB.1.8.1 là hậu duệ của JN.1 (thuộc nhánh Omicron), có nguồn gốc từ XDV.1.5.1. Mẫu này được ghi nhận lần đầu tiên vào ngày 22/1/2025.

Đến ngày 23/5/2025, WHO xếp NB.1.8.1 vào nhóm Biến chủng đang được theo dõi (VUM) – chưa đủ bằng chứng để xếp vào nhóm VOI hay VOC, nhưng có nguy cơ tiềm ẩn.

Biến chủng NB.1.8.1 đã được ghi nhận tại ít nhất 22 quốc gia, gồm: Trung Quốc, Ấn Độ, Singapore, Mỹ, Anh, Pháp, Nhật, Hàn Quốc, Đức.

+ Thế còn đặc điểm di truyền và lây lan như thế nào thưa bác sĩ?

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng: Theo tìm hiểu của tôi thì đột biến đáng chú ý tại vùng RBD protein gai: T478I, A435S, V445H sẽ làm tăng khả năng bám dính vào tế bào người.

Biến chủng NB.1.8.1 có thể lây nhanh hơn XEC, dẫn đến lây lan nhanh chóng tại TP HCM và Trung Quốc. Thống kê tại TP HCM: NB.1.8.1 chiếm 83% mẫu bệnh phẩm được giải trình tự gien.

+ Xin bác sĩ cho biết khả năng tránh né miễn dịch và hiệu quả vắc xin?

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng: Mức giảm trung hòa kháng thể chỉ 1.5–1.6 lần, tương đương biến chủng LP.8.1.1 → không vượt trội so với JN.1. Vắc xin 2024–2025 nhắm JN.1 (Pfizer, Moderna) vẫn tạo miễn dịch chéo hiệu quả với NB.1.8.1. CDC Mỹ và WHO đều khuyến nghị tiếp tục tiêm nhắc lại.

Như vậy, biến chủng mới chưa đủ nguy hiểm để làm mất hiệu lực vắc xin, nhưng có thể làm suy giảm nhẹ miễn dịch.

+ Triệu chứng xuất hiện tình trạng bệnh như thế nào thưa bác sĩ?

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng: Triệu chứng phổ biến là sốt nhẹ, đau họng, ho, mệt mỏi, nghẹt mũi, đau cơ. Triệu chứng bổ sung là sốt kéo dài, chán ăn, rối loạn tiêu hóa, đau đầu

Tính chất triệu chứng kéo dài, nhẹ, dễ gây nhầm lẫn với cảm cúm thông thường, khiến người bệnh dễ chủ quan, góp phần lây lan âm thầm trong cộng đồng.

Biến thể này lây lan nhanh, với tốc độ cao, chiếm ưu thế trong vài tuần. Đặc biệt, biến thể không gây bệnh nặng chưa có ca tử vong hoặc nhập viện nặng tại Việt Nam.

Gây áp lực hệ thống y tế nếu số ca tăng nhanh trên diện rộng nên chúng ta cần cảnh giác chuẩn bị nhưng không gây hoang mang trước biến thể

+ Xin bác sĩ cho biết các biện pháp ứng phó với tình hình dịch bệnh hiện nay?

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng: Trước tình hình bệnh COVID-19, Bộ Y tế đã chủ động tăng cường công tác giám sát, theo dõi chặt chẽ tình hình COVID-19, tăng cường triển khai các biện pháp phòng, chống dịch tại các cơ sở y tế và tại cộng đồng; sẵn sàng thu dung, cấp cứu, chăm sóc, điều trị hiệu quả các trường hợp mắc bệnh, đặc biệt với các nhóm nguy cơ cao (phụ nữ có thai, người mắc bệnh nền, người cao tuổi…), không để xảy ra các trường hợp tử vong.

Người dân đến và về từ các nước có số ca mắc COVID-19 cao cần chủ động theo dõi tình trạng sức khỏe để phòng, chống COVID-19 cho bản thân, gia đình và người tiếp xúc gần.

Bộ Y tế sẽ tiếp tục phối hợp với WHO theo dõi chặt chẽ tình hình dịch COVID-19 trên thế giới và đưa ra các biện pháp phòng, chống dịch bệnh phù hợp, hiệu quả.

+ Xin cảm ơn bác sĩ về cuộc trao đổi này!