Bổ sung thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở tố tụng

Chiều 24/6, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân với 409/412 đại biểu có mặt tán thành (chiếm 85,56% tổng số đại biểu Quốc hội). Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.

Luật quy định, hệ thống Viện kiểm sát nhân dân gồm: Viện kiểm sát nhân dân tối cao; Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố; Viện kiểm sát nhân dân khu vực; Viện kiểm sát quân sự các cấp.

Số lượng Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao không quá 27 người. Tổng biên chế của Viện kiểm sát nhân dân và Viện kiểm sát quân sự do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị cấp có thẩm quyền quyết định.

Số lượng Kiểm sát viên, cơ cấu tỷ lệ các ngạch Kiểm sát viên tại mỗi cấp Viện kiểm sát nhân dân; số lượng, cơ cấu tỷ lệ các ngạch Điều tra viên của Viện kiểm sát nhân dân tối cao do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định theo đề nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao sau khi có ý kiến của Chính phủ.

Số lượng Kiểm sát viên, cơ cấu tỷ lệ các ngạch Kiểm sát viên tại mỗi cấp Viện kiểm sát quân sự; số lượng, cơ cấu tỷ lệ các ngạch Điều tra viên của Viện kiểm sát quân sự trung ương do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định theo đề nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao sau khi thống nhất với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.

Căn cứ vào tổng biên chế, số lượng Kiểm sát viên được giao, cơ cấu tỷ lệ các ngạch Kiểm sát viên tại mỗi cấp Viện kiểm sát, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao quyết định: phân bổ biên chế, số lượng Kiểm sát viên của các Viện kiểm sát nhân dân; phân bổ biên chế, số lượng Kiểm sát viên của các Viện kiểm sát quân sự sau khi thống nhất với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.

Theo Luật, việc bổ nhiệm Kiểm sát viên lần đầu phải qua thi tuyển. Việc bổ nhiệm Kiểm sát viên vào ngạch cao hơn phải bảo đảm những nguyên tắc sau: Thực hiện thông qua quy trình xét chọn; bảo đảm tiêu chuẩn bổ nhiệm của từng ngạch Kiểm sát viên; căn cứ vào số lượng, cơ cấu, tỷ lệ các ngạch Kiểm sát viên tại mỗi cấp Viện kiểm sát được giao và các quy định khác của Luật này. Cùng với đó, bảo đảm công khai, minh bạch, khách quan. Không được xét bổ nhiệm Kiểm sát viên vào ngạch cao hơn đối với trường hợp đang trong thời hạn bị xử lý kỷ luật, trong thời gian bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, trong thời gian thực hiện các quy định liên quan đến kỷ luật theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Trước đó, Quốc hội đã nghe Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến trình bày tóm tắt Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân.

Viện trưởng Nguyễn Huy Tiến cho biết, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm các ngạch Kiểm sát viên, nhiệm kỳ của Kiểm sát viên theo hướng không thi nâng ngạch, chỉ thi một lần vào ngạch Kiểm sát viên sơ cấp hoặc Kiểm sát viên trung cấp hoặc Kiểm sát viên cao cấp, sau đó nếu đủ điều kiện sẽ được xét để bổ nhiệm vào ngạch cao hơn.

Việc sửa đổi này để bảo đảm phù hợp với việc đổi mới ngạch công chức theo dự thảo Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi); đồng thời, bảo đảm đồng bộ với quy định về bổ nhiệm ngạch, bậc thẩm phán - là chức danh tư pháp tương đồng.

Dự thảo Luật cũng sửa đổi thẩm quyền quyết định tổng biên chế của ngành kiểm sát nhân dân là để phù hợp với Quy định số 70- QĐ/TW của Bộ Chính trị về quản lý biên chế của hệ thống chính trị. “Các nội dung sửa đổi nêu trên cũng phù hợp với Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự án Luật tại Thông báo số 1345/TB-VPQH ngày 28/4/2025 của Văn phòng Quốc hội”, Viện trưởng Nguyễn Huy Tiến khẳng định.

Về bổ sung thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân trong xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở tố tụng (khoản 1 Điều 1 dự thảo Luật), Viện trưởng Nguyễn Huy Tiến cho biết, Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính hiện hành đã quy định về các trường hợp xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi cản trở hoạt động tố tụng, trong đó, bao gồm cả các hành vi cản trở hoạt động tố tụng do Viện Kiểm sát nhân dân tiến hành.

Tuy nhiên, Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Luật Xử lý vi phạm hành chính và Pháp lệnh số 02/2022/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng chưa quy định thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Viện kiểm sát nhân dân. Điều này dẫn đến, đối với trường hợp có hành vi cản trở hoạt động tố tụng của Viện kiểm sát nhân dân, thì Viện kiểm sát nhân dân phải lập biên bản và chuyển đến Cơ quan Công an, Tòa án nhân dân để xem xét xử phạt vi phạm.

Do đó, dự thảo Luật quy định bổ sung thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở tố tụng của Viện kiểm sát nhân dân là phù hợp để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.