Theo Nghị định, Bộ Xây dựng là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quan lý nhà nước về: Quy hoạch xây dựng, kiến trúc; hoạt động đầu tư xây dựng; phát triển đô thị; hạ tầng kỹ thuật; nhà ở; thị trường bất động sản; vật liệu xây dựng; giao thông vận tải đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa, hàng hải, hàng không dân dụng trong phạm vi cả nước; quản lý nhà nước các dịch vụ công trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ theo quy định của pháp luật.

Bộ Xây dựng trình Chính phủ dự án luật, dự thảo nghị quyết của Quốc hội, dự án pháp lệnh, dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; dự thảo nghị định, nghị quyết của Chính phủ theo chương trình, kế hoạch xây dựng pháp luật hằng năm của bộ đã được phê duyệt và các nghị quyết, dự án, đề án, chương trình theo sự phân công của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ;

Trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chiến lược, quy hoạch, đề án, kế hoạch phát triển dài hạn, trung hạn, hàng năm và các dự án, công trình quan trọng quốc gia thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của bộ và theo quy định của pháp luật.

Bộ Xây dựng cũng có nhiệm vụ về: Quy hoạch, kiến trúc; hoạt động đầu tư xây dựng; phát triển đô thị; hạ tầng kỹ thuật (bao gồm: Cấp nước sạch; thoát nước và xử lý nước thải; công viên, cây xanh đô thị; chiếu sáng đô thị; nghĩa trang và cơ sở hỏa táng; kết cấu hạ tầng giao thông đô thị; quản lý không gian xây dựng ngầm; quản lý sử dụng chung công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị và khu dân cư nông thôn); kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa, hàng hải và hàng không dân dụng; nhà ở; thị trường bất động sản; vật liệu xây dựng; an toàn lao động trong thi công xây dựng.

Cùng đó là nhiệm vụ về vận tải đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa, hàng hải, hàng không dân dụng và vận tải đa phương thức; an ninh, an toàn giao thông; về môi trường trong hoạt động xây dựng, giao thông vận tải...

Về cơ cấu tổ chức, Bộ Xây dựng có 23 tổ chức, gồm:

1. Văn phòng;

2. Thanh tra;

3. Vụ Hợp tác quốc tế;

4. Vụ Pháp chế;

5. Vụ Tổ chức cán bộ;

6. Vụ Kế hoạch - Tài chính;

7. Vụ Quy hoạch - Kiến trúc;

8. Vụ Vận tải và An toàn giao thông;

9. Vụ Khoa học công nghệ, môi trường và Vật liệu xây dựng;

10. Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng;

11. Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng;

12. Cục Phát triển đô thị;

13. Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng;

14. Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản;

15. Cục Đường bộ Việt Nam;

16. Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam;

17. Cục Hàng không Việt Nam;

18. Cục Đường sắt Việt Nam;

19. Cục Đăng kiểm Việt Nam;

20.Trung tâm Công nghệ thông tin;

21. Báo Xây dựng;

22. Tạp chí Xây dựng;

23. Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng.

Các tổ chức quy định từ 1 đến 19 nêu trên là tổ chức giúp Bộ trưởng thực hiện chức năng quản lý nhà nước; các tổ chức quy định từ 20 đến 23 nêu trên là đơn vị sự nghiệp công lập phục vụ chức năng quản lý nhà nước của bộ.

Vụ Kế hoạch - Tài chính có 5 phòng.

Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam, Cục Hàng không Việt Nam, Cục Đường bộ Việt Nam có con dấu hình Quốc huy.

 Cục Đường bộ Việt Nam, Cục Đường cao tốc Việt Nam, Cục Hàng hải Việt Nam, Cục Đường thủy nội địa Việt Nam, Cục Hàng không Việt Nam tiếp tục hoạt động theo quy định hiện hành cho đến khi Bộ trưởng Bộ Xây dựng hoàn thành việc sắp xếp và ban hành quyết định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các đơn vị này theo quy định, hoàn thành trước ngày 13/3/2025.

Vụ Quản lý doanh nghiệp tiếp tục duy trì để thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan đến tái cơ cấu Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy và chấm dứt hoạt động trước ngày 31/12/2030.

Nghị định số 33/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/3/2025.