Bộ Y tế đưa ra dấu hiệu nhận biết và cách phân biệt bệnh Chikungunya với sốt xuất huyết

Theo ông Sơn, Chikungunya là bệnh truyền nhiễm do vi rút Chikungunya (CHIKV) gây ra, lây truyền qua muỗi Aedes – cùng loài với muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết. Muỗi thường đốt vào ban ngày, cao điểm vào sáng sớm và chiều muộn.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết bệnh lần đầu xuất hiện năm 1952 tại Tanzania. Ngày 22/7/2025, WHO đã cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của bệnh, với các đợt bùng phát lớn tại La Réunion, Mayotte (Ấn Độ Dương) và lan sang nhiều khu vực ở châu Phi, Nam Á, châu Âu.

Riêng tại tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc), Trung tâm Kiểm soát bệnh tật ghi nhận hơn 4.800 ca mắc chỉ trong nửa đầu năm 2025 – con số cao nhất từ trước đến nay tại địa phương này. Dù chưa có ca tử vong, đây được xem là đợt bùng phát dịch nghiêm trọng. Singapore cũng báo cáo 17 ca mắc từ đầu năm đến 2/8, gấp đôi cùng kỳ 2024; phần lớn có yếu tố dịch tễ từ vùng bùng phát.

Hiện tại, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm của Việt Nam chưa ghi nhận ca Chikungunya nào. Tuy nhiên, theo ông Sơn, nguy cơ bệnh xâm nhập rất cao do: Dịch gia tăng mạnh ở các quốc gia láng giềng, muỗi Aedes lưu hành tại nhiều tỉnh thành trong nước, mùa mưa tạo điều kiện cho muỗi sinh sản mạnh và lượng khách du lịch và giao thương quốc tế tăng cao.

Để chủ động ứng phó, Cục Phòng bệnh đã tăng cường kiểm dịch y tế tại cửa khẩu đường bộ, đường hàng không, đường thủy; giám sát muỗi và tiêu diệt lăng quăng/bọ gậy tại khu vực cửa khẩu và cộng đồng biên giới; chuẩn bị sẵn nhân lực, vật tư, hóa chất, thiết bị ứng phó dịch, ban hành hướng dẫn tới các địa phương về giám sát, điều trị và xử lý ổ dịch.

Bộ Y tế cũng triển khai chiến dịch phòng chống song song Chikungunya và sốt xuất huyết, đảm bảo mọi hộ gia đình tại vùng nguy cơ đều được kiểm tra, loại bỏ nơi sinh sản của muỗi.

Ông Sơn nhận định, mùa mưa tại nhiều nước Bắc bán cầu đang tạo điều kiện cho muỗi phát triển, cùng với sự gia tăng di chuyển quốc tế vào mùa hè, khiến vi rút lây lan nhanh. Chikungunya không lây trực tiếp giữa người với người, nhưng tốc độ truyền qua muỗi rất cao nếu mật độ muỗi dày đặc.

Chikungunya thường gây triệu chứng sốt cao, đau khớp, mệt mỏi, phát ban… hầu hết tự khỏi sau 2–7 ngày nhưng cũng có trường hợp kéo dài nhiều tuần, ảnh hưởng lớn tới sức khỏe và sinh hoạt. Hiện chưa có vắc xin đặc hiệu.

Bộ Y tế khuyên người dân chủ động diệt muỗi, diệt lăng quăng, loại bỏ vật chứa nước đọng, mặc quần áo dài tay, ngủ màn kể cả ban ngày, khi có triệu chứng sốt, đau khớp, phát ban… đặc biệt sau khi trở về từ vùng dịch, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và xét nghiệm.

"Việt Nam chưa có ca mắc nhưng nguy cơ xâm nhập và bùng phát dịch luôn hiện hữu. Chúng ta cần đồng thời giám sát chặt chẽ và huy động sự tham gia của cộng đồng để kiểm soát bệnh ngay từ cửa ngõ," ông Võ Hải Sơn nhấn mạnh.